^{[1] [2]}«Μπορείς να κάνεις την αγάπη να κρατήσει για πάντα;». Το ερώτημα που διατυπώνεται ξανά και ξανά στον «Τρυποκάρυδο» του Τομ Ρόμπινς φαντάζει αφελές. Ειδικά κάτι μέρες σαν τη σημερινή, την επαύριο δηλαδή ενός ακόμα ναζιστικού πογκρόμ. Οσο αφελές μοιάζει το ερώτημα τόσο κι ακόμα περισσότερο φαντάζει ρομαντικός ο «καφές που περιμένει». Τι νόημα έχει να κεράσεις έναν άγνωστο καφεδάκι σε μια χώρα που καταρρέει; Οι εκ δεξιών θα το βρουν παιδαριώδες, οι εξ ευωνύμων ρεφορμιστικό. Αμφότεροι θα συμφωνήσουν πως μ' έναν καφέ δεν θα αλλάξεις τον κόσμο. Οι εκ δεξιών θα αναστενάξουν με ανακούφιση, οι εξ ευωνύμων με καημό. Υπάρχει όμως έστω κι ένας ανάμεσά τους που να μην ήθελε να κάνει την αγάπη να κρατήσει για πάντα;

 

Της Ντίνας Δασκαλοπούλου

 

Τι σχέση έχουν όλα αυτά με τη σημερινή μας βόλτα; Γυρίζω στα καφέ της πόλης μας που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «Ενας καφές σε περιμένει»: εκεί, σ' έναν πίνακα ανακοινώσεων μπορείς να βρεις κερασμένα καφεδάκια από κάποιον άγνωστό σου συμπολίτη. Παίρνεις την απόδειξη κι απλώς πας στο ταμείο. Δεν είναι το μυστικό για να κάνεις την αγάπη να κρατήσει για πάντα, για όσο κρατάει ένας καφές όμως μπορεί να τη νιώσεις να ρέει στην ατμόσφαιρα. Και σίγουρα η αγάπη δεν είναι το υπερόπλο που μαγικά θα κάνει τον καπιταλισμό και τον ναζισμό σκόνη, είναι πάντως μια καλή αρχή. Ή, για να το πω με τη γλώσσα του δρόμου, «η αλληλεγγύη το όπλο των λαών».

 

Ή, για να το κάνω ακόμα πιο σαφές, θα το πω με τα λόγια της Ελενας από τον «Ακροβάτη»: «Ολοι χαίρονται με τον καφέ: κι εκείνοι που τον κερνάνε κι εκείνοι που τους κερνούν κι εμείς που δουλεύουμε στο μαγαζί. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι άνθρωποι που κερνούν δεν είναι εκείνοι που τους περισσεύουν, αλλά αυτοί που μετράνε κέρματα ακόμα και για τον δικό τους καφέ. Ο κόσμος έχει ευαισθητοποιηθεί πολύ γιατί όλοι πια έχουμε νιώσει τη δυσκολία, όλοι έχουμε σφιχτεί. Κι έχουμε πια όλοι καταλάβει πως από τη μια στιγμή στην άλλη μπορούμε να βρεθούμε από τη θέση του ανθρώπου που κερνάει στη θέση εκείνου που τον κερνούν. Εχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλο περισσότερο παρά ποτέ».

 

Η ιδέα έρχεται από τα πολύ παλιά κι από τη γειτονική μας Ιταλία: εκεί στα εργατικά καφενεία της Νάπολης εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το πρόγραμμα του «caffé sospeso». Μετά τον πόλεμο η ιδέα εγκαταλείφθηκε κι έκανε την επανεμφάνισή της πάλι στην Ιταλία πριν από 10 χρόνια, για να εξαπλωθεί πολύ γρήγορα σε Βουλγαρία, Αυστραλία και Ρωσία. Σήμερα 162 επιχειρήσεις σε 17 χώρες και 112 πόλεις συμμετέχουν στο δίκτυο των καφέδων εν αναμονή. Στους χώρους που ανήκουν στο δίκτυο υπάρχει ένα αυτοκόλλητο που υποδηλώνει τη συμμετοχή σε αυτό. Το κερασμένο καφεδάκι κοστίζει κατά 35% φτηνότερα σε σχέση με την αναγραφόμενη στον τιμοκατάλογο τιμή. Ο καταστηματάρχης κόβει την αντίστοιχη απόδειξη και την τοποθετεί σε εμφανές σημείο. Ετσι, όποιος κάνει κέφι μπορεί να ζητήσει απλώς το κέρασμά του.

 

Ο στόχος που θέτει ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι τριπλός: κατ' αρχάς να ενισχύσει το αίσθημα αλληλεγγύης στην πόλη. Επειτα να στηρίξει τις μικρές επιχειρήσεις στις γειτονιές. Και, κυριότατα, να αυξήσει την εμπιστοσύνη μεταξύ μας: κανείς δεν τσεκάρει αν οι καταστηματάρχες προσφέρουν όντως τους καφέδες για τους οποίους έχουν πληρωθεί ή αν οι άνθρωποι που τους παίρνουν αδυνατούν όντως να τους πληρώσουν. Ενας φιλελέ θα το έλεγε «αφέλεια». Οι άνθρωποι του παγκόσμιου αυτού δικτύου το αποκαλούν «καλή πίστη».

 

Ο Αλμπέρ Καμί έλεγε πως η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο. Δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα αν ισχύει, πάντως, έστω και για λίγα λεπτά, αυτά τα μάτια που ψάχνουν τον άγνωστο που κέρασαν ή τους κέρασε κάνουν την πόλη πιο όμορφη. Η Μαίρη Κοντογεωργίου από το «Περιβολάκι» μάς μιλάει γι' αυτήν ακριβώς την ομορφιά: «Προσπαθούμε, στον βαθμό που είναι δυνατό, το καφενείο μας να είναι και κοινωνικά χρήσιμο. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα βρήκε ανταπόκριση από τον κόσμο που συχνάζει στο μαγαζί. Ηδη αρκετοί άνθρωποι, κυρίως άστεγοι, έχουν πιει έναν καφέ που τον έχει πληρώσει κάποιος που τους είναι παντελώς άγνωστος. Εχουμε συναίσθηση ότι δεν λύνουμε κανένα κοινωνικό πρόβλημα, ότι, αν και ευγενής η χειρονομία από την πλευρά των ανθρώπων που συμμετέχουν, μπορεί μόνο να ανακουφίσει μια γενικευμένη κοινωνική δυστυχία. Αυτό που θα θέλαμε είναι πολύ σύντομα να σταματήσει να υπάρχει η ανάγκη για τέτοιες δράσεις».

 

Την επόμενη φορά που θα βγεις για καφεδάκι λοιπόν κέρασε ένα ακόμα. Κι αν ακόμα και κοτζάμ Τομ Ρόμπινς δεν βρήκε την απάντηση, αξίζει να σκεφτείς το ερώτημα: «Μπορείς να κάνεις την αγάπη να κρατήσει για πάντα;».

 

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

ΚΑΦΕΔΑΚΙ ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ

 

«Verve», Σόλωνος 94, Αθήνα

 

«Petite Fleur», πλ. Αγίου Νικολάου 2, Χαλάνδρι

 

«Συνεργατικό καφενείο 6», Τριών Ιεραρχών 21, Θησείο

 

«Kώνειο», Σωκράτους 23, Χαλάνδρι

 

«Στα καλά καθούμενα», Δράκου 3, Κουκάκι

 

«7th Thought», Αγίας Παρασκευής 29, Χαλάνδρι

 

«Ο ακροβάτης», Μαιζώνος 44 & Ψαρών 26Α, Μεταξουργείο

 

«The Bar Project», Ηρακλειδών 52, Θησείο

 

«Το περιβολάκι», Αθηναίου 7, πλ. Ηούς, Κάτω Πετράλωνα

 

…………………………………………………………………………………..

 

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να αντλήσετε από την ιστοσελίδα του περιοδικού των αστέγων «σχεδία», όπου υπάρχει ειδική θεματική (http://shedia.gr/suspendedcoffee/).