Του Γιάννη Ξανθούλη
Η νύχτα… Τι είναι η νύχτα εκτός από ασπρόμαυρη ταινία του Αντονιόνι, εκτός από τραγούδι του Ξαρχάκου σε στίχους Γκάτσου, εκτός από ποιητικό έρεισμα και αφορμή να ξεμουδιάσουν τα υπνωμένα μας ένστικτα, να βαρυστομαχιάσουμε ή να φάμε το «γιαουρτάκι» μετά τα δελτία ειδήσεων; Βεβαίως και υπάρχουν πολύ ονομαστές νύχτες, όπως εκείνη του… Αγίου Βαρθολομαίου, η νύχτα των «κρυστάλλων», η νύχτα των «μαχαιριών», το «Μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα» του Ο' Νιλ κι άλλες πολλές που θα χρειαζόμουν το εμβαδόν του Μεγάρου Μουσικής (και λοιπών αθλοπαιδιών) για να συμπεριλάβω τις καλύτερες μαζί με τις «βασίλισσές» τους, τους «άρχοντές» τους και τα υπόλοιπα κιμπαρλίκια. Εκείνο που ως αφελής ΔΕΝ κατάλαβα ποτέ είναι πόσο χρήσιμη και νομιμοποιημένη στη συνείδησή μας είναι η «νύχτα» σαν καταφύγιο ή άντρον και φυτώριο-θερμοκήπιο της χοντροκομμένης παραβατικότητας. Γιατί προφανώς ζωή χωρίς τη «νύχτα» που καταλαβαίνουμε ΟΛΟΙ θα μοιάζει με ισλαμικό χωριό στο Ιράν που μετά τη βραδινή προσευχή οι πιστοί πέφτουν στο κρεβάτι να ονειρευτούν τη μετά θάνατον νύχτα τους. Είναι όμως έτσι;
Δηλαδή μπορεί να υπάρξει νύχτα άνευ παρενεργειών και ατασθαλιών που καθορίζεται ώς ένα σημείο από τη χρήση του αλκοόλ, από την ερωτική χαλάρωση, από τη διάσημη «μοναξιά» και τα επιθετικά ρεφρέν από καταβολής νυκτός; Αυτά κάθομαι και σκέφτομαι και φιλοσοφώ κι αναρωτιέμαι τι μπορεί να κρύβεται πίσω απ' τους στίχους… «Κι όταν βραδιάζει τραγούδια μού αραδιάζει και τις πενιές του αλλάζει…», που τραγουδούσε στον καιρό της η Μελίνα. Τα γράφω αυτά μέσα σ' ένα νεφέλωμα αμηχανίας με αφορμή τους «ανθρώπους της νύχτας» που συντηρούν, απ' ό,τι φαίνεται, έναν μάλλον αποδεκτό δαίμονα. Οι «άνθρωποι της νύχτας» σταθερά τροφοδοτούν την «αστυνομική λογοτεχνία», το Χόλιγουντ, το σινεμά παγκοσμίως, το μακιγιαρισμένο πρόσωπο μιας αμφίβολης ηθικής και όλο το ψηφιδωτό του ποινικού κώδικα. Είναι όμως ΠΡΟΦΑΝΩΣ απαραίτητοι. Κι ας φοροδιαφεύγουν, κι ας εγκληματούν, κι ας ταΐζουν φουσκωτές βιταμίνες τους μπράβους τους, κι ας τους στέλνουν στη Βουλή, κι ας τους κανακεύουν τα Media, κι ας χυδαιολογούν χλευάζοντας τους πάντες κι ας κλαίνε από συγκίνηση όταν στην… πίστα ο τάδε αοιδός ξερνά τους συμβολικής γαστρεντερίτιδας στίχους. Συγκεκριμένοι αρτίστες, ειδικής παιδείας, προϊόντα ντιζαϊνάτου λουτροκαμπινέ, ενίοτε προικισμένοι με καλές φωνές και ωραιότατο μυαλό κότας και κυρίως βαθύ θρησκευτικό συναίσθημα. Είναι κι αυτοί «άνθρωποι της νύχτας» ελαφρότερης μορφής, γιατί τις χοντρές διαδικασίες τις αναλαμβάνει το αφεντικό που… «ξέρει». Χρόνια τα ακούω -και φυσικά είναι υπαρκτά- όλα αυτά τα «νυχτερινά», πρόσφορο έδαφος για κάθε είδους εκτροπή σχεδόν αυτοδικαίως. Κι αφού ΟΛΟ τούτο το έξοχο γοητευτικό κατά τα άλλα τουρλουμπούκι εξυπηρετεί ΚΑΙ την «τέχνη» προσφέροντας δουλίτσα σε μεροκαματιάρηδες μουσικούς, λουλουδομεταπράτες, μαγείρους, σερβιτόρους, παρκαδόρους, γιατί όχι, συντηρείται και επιβραβεύεται αναλόγως.
Τα ξέρουμε ΟΛΟΙ, τα ζούμε ΟΛΟΙ, τα ακούμε, τα φανταζόμαστε και τα υιοθετούμε σαν κανονικό τρόπο ζωής, γιατί… «έτσι είμαστε εμείς οι Ελληνες», χώρια ότι η… «νύχτα θέλει έρωτα και βράδια αξημέρωτα» για να ξεχνούμε τον πόνο μας. ΠΟΙΟΣ είναι ο πόνος μας; Ασ' το καλύτερα… Οταν το φως της μέρας μάς κατσικωθεί σκληρό και αδυσώπητο, η φιλοσοφία περί «νύχτας» αλλάζει ριζικά. Ξαφνικά στοχοποιούνται ως υπόκοσμος ή ημίκοσμος οι «άνθρωποι της νύχτας» που όταν… ωριμάσουν (ή σαπίσουν περισσότερο) βγαίνουν και αμπελοφιλοσοφούν για το «πανεπιστήμιο της ζωής» που είναι το καταραμένο πλην ωφέλιμο ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΟ…
ΓΙ' ΑΥΤΟ προτεραιότητα του Δημάρχου, πέρα από βαθυστόχαστες διαπιστώσεις (τι κάνεις Γιάννη, κουκιά σπέρνω), είναι να φροντίσει να επιδιορθωθούν, να φαρδύνουν και γενικά να σουλουπωθούν τα ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΑ. Γιατί τα πεζοδρόμια, όπως κατάλαβα, σήμερα μπορούν θαυμάσια να αντικαταστήσουν επάξια ΟΛΑ τα ανώτατα εκπαιδευτήρια της σύγχρονης Ελλάδας. Ετσι κι αλλιώς τα Πανεπιστήμια δεν προβλέπεται να λειτουργήσουν κανονικά προτού γράψει τουλάχιστον τρία μυθιστορήματα η κόρη Μιχαλολιάκου. Δηλαδή πικραμένες ιστορίες για παιδίσκες πουλημένες σε σκλαβοπάζαρα της Λαχώρης κ.λπ.
Τα «Πανεπιστήμια της ζωής», εκτός που βολεύονται με λίγο τσιμέντο και ελάχιστη μαστοριά, μπορούν αυτή την κρίσιμη για το Εθνος στιγμή να προσφέρουν πολύ περισσότερα απ' ό,τι υπόσχεται ο αγαπητός κ. Πελεγρίνης. Στη λογική των εκπαιδευτικών πεζοδρομίων εννοείται πως εντάσσεται και ο ηθικός κώδικας της νύχτας. Οσο για τους «ανθρώπους της νύχτας», εκτός από το να τους λοιδορούμε και να τους στέλνουμε απαίδευτους μέχρι και στη Βουλή, ΤΩΡΑ μας δίνεται η ευκαιρία, κύριε Δήμαρχε, να τους δώσουμε σωστές πεζοδρομιακές βάσεις. Ολα αυτά μπορούν να γίνουν με την προϋπόθεση πως δεν θα υποκρινόμαστε, ως συνήθως, τους ανήξερους και τους παρθένους από τα αυτιά.
…Είναι ήδη Οκτώβρης και τα αγαπημένα μου χρυσάνθεμα θα δώσουν τον σωστό τόνο που χρειαζόμαστε εμείς οι χρυσανθόπληκτοι του ελληνικού φθινοπώρου. Οσο όμως προχωρεί ο καιρός και βλέπω τους «έγκλειστους» φιρερίσκους δεν μπορώ να μη θυμηθώ το «Κουρδιστό πορτοκάλι» του Κιούμπρικ, στο δεύτερο μέρος του, τότε που ο αρχιλεβέντης ήρωας τιμωρείται ακούγοντας την «Ενάτη» του Μπετόβεν.
Ισως μια αντίστοιχη μεταχείριση θα εξυπηρετούσε στην εξημέρωση των δικών μας. Δεν μπορώ να φανταστώ το είδος της μουσικής, όμως αν χρησιμοποιούσαν πρόζα, νομίζω πως τόσο η Λιάνα Κανέλλη όσο και η Ζωή Κωνσταντοπούλου θα μπορούσαν να διαβάζουν εναλλάξ ποιήματα Καβάφη, Λαπαθιώτη ή και την «Μπαλάντα της φυλακής» του Ουάιλντ, έξω από το κελί του κ. Κασιδιάρη (εις το μέλλον!!!). Για… δοκιμάστε το ως επιμόρφωση ή και θεραπεία… Δεν χάνουμε τίποτα…
