Η κοινωνική ένταξη και η εκπαίδευση, σύμφωνα με τους ειδικούς, πρέπει να είναι τα όπλα ενάντια στην παραβατικότητά τους

 

Της Αφροδίτης Τζιαντζή

 

^[1]«Ρομά αρπάζουν μωράκια». Το πρωτοσέλιδο καθημερινής εφημερίδας για την υπόθεση της «μικρής Μαρίας», που βρέθηκε σε συνοικισμό Τσιγγάνων στα Φάρσαλα, δεν αφήνει περιθώρια για παρεξηγήσεις. Χρησιμοποιεί τον πολιτικά ορθό προσδιορισμό «Ρομά», για να ενοχοποιήσει συλλήβδην μια φυλετική ομάδα ως απαγωγείς βρεφών. Το ρατσιστικό στερεότυπο των «γύφτων που κλέβουν παιδιά» επανήλθε δριμύτερο, μαζί με το δικαιολογημένο διεθνές ενδιαφέρον για την ιστορία του κοριτσιού με «τα ξανθά μαλλιά και τα πράσινα μάτια». Τι συμβαίνει όμως με τις χιλιάδες άγνωστες Μαρίες των καταυλισμών και των συνοικισμών, που δεν είναι «ξανθοί άγγελοι», αλλά μελαψοί φτωχοδιάβολοι; Τι συμβαίνει με τα παιδιά Ρομά που δεν είναι θύματα απαγωγής -όπως ακόμα δεν ξέρουμε αν είναι και η ίδια η Μαρία- αλλά θύματα της περιθωριοποίησης, της αμάθειας και των προκαταλήψεων; Ρωτήσαμε τρεις ειδικούς, που ασχολούνται συστηματικά με τις κοινότητες των Ρομά, να σχολιάσουν την υπόθεση της Μαρίας και την αντιμετώπισή της από τα ΜΜΕ. Από διαφορετικές αφετηρίες, συγκλίνουν σε κοινά συμπεράσματα. Η εκπαίδευση και η κοινωνική ένταξη είναι όπλα ενάντια στην παραβατικότητα. Η δαιμονοποίηση όχι.

 

 Αλέξης Κουτρουβέλης

Προϊστάμενος στο 12ο δημοτικό σχολείο Ασπρόπυργου

 

Ο Αλέξης τα τελευταία πέντε χρόνια είναι διευθυντής στο διθέσιο δημοτικό στον Ασπρόπυργο, ένα από τα λεγόμενα «σχολεία γκέτο» μόνο για Τσιγγανόπαιδα. Με παιδιά που ζουν στην πλειονότητά τους σε παράγκες, χωρίς νερό. Σχεδόν όλα έχουν πολλαπλά εγκαύματα από τη σόμπα. «Οι σόμπες είναι στη μέση της παράγκας. Ξυπνάνε το βράδυ και πέφτουν πάνω», μας λέει. «Το ενδιαφέρον των ΜΜΕ για τη μικρή Μαρία είναι εντελώς υποκριτικό. Το να λέμε ότι οι Ρομά είναι “κακοί” ή “καλοί”, δεν βοηθάει. Βοηθάει ό,τι φέρνει τον κόσμο αντιμέτωπο με ένα πρόβλημα και του δίνει εργαλεία και κατευθύνσεις για να το λύσει. Το θέμα της εκπαίδευσης και του αναλφαβητισμού είναι η απόλυτη προτεραιότητα. Τα παιδιά που πάνε στο σχολείο μας είναι εντελώς γκετοποιημένα. Ζουν από τα σκουπίδια. Οπως η Μαρία είναι 5-6 χρόνων και λέγανε ότι είναι τεσσάρων, έτσι συμβαίνει με όλους τους μαθητές μου. Από την αφαγία και την αβιταμίνωση, έχουν όλα μικρές διαστάσεις. Εχω υπόψη περιπτώσεις γονέων που εκμεταλλεύονται το προνοιακό επίδομα. Από άποψη προσωπικής ηθικής του καθενός δεν είναι ούτε καλύτεροι ούτε χειρότεροι από τον μέσο Ελληνα».

 

Παναγιώτης Δημητράς

Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Ελσίνκι

 

«Μέχρι τώρα γνωρίζαμε περιπτώσεις Ρομά, κυρίως από τη Βουλγαρία και Ρουμανία, που γεννούσαν ένα παιδί και το πουλούσαν σε οικογένεια Ελλήνων χωρίς παιδιά. Τώρα έχουμε το αντίθετο σενάριο. Μέχρι να αποδειχθεί κάτι άλλο, πρέπει να ακούμε και την εξήγηση της οικογένειας. Με αφορμή την υπόθεση αυτή, βγήκαν πάλι όλα τα ρατσιστικά στερεότυπα. Μόλις προκύψει μια υπόθεση Τσιγγάνων, γενικεύουμε. Από την αρχή της χρονιάς, η αστυνομία ανακοινώνει κατά καιρούς επιδρομές στους Ρομά. Ελέγχει 100 ανθρώπους, προσάγει 15, συλλαμβάνει 5-6 για μικρή εγκληματικότητα, που συνδυάζεται με περιθωριοποίηση. Αυτήν τη στιγμή η πολιτεία συμπεριφέρεται σαν να θέλει ένα υπαρκτό πρόβλημα να το μετατρέψουν σε γενικευμένη εγκληματικότητα, στοχοποιώντας τους Ρομά, ώστε να εντατικοποιήσουν τα πογκρόμ εναντίον τους».

 

Στεφανία Πανταζή

Συντονίστρια του Mobile School και του Πολυϊατρείου της PRAKSIS στη Θεσσαλονίκη

 

«Είναι υποκριτική η κουβέντα που γίνεται στις τηλεοράσεις. Αφορίζει συλλήβδην όλο τον τσιγγάνικο πληθυσμό, ενώ υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν πολύ μεγάλες προσπάθειες να ξεφύγουν. Ειδικά στη Θεσσαλονίκη, τσιγγάνικη ελληνική οικογένεια δεν πρέπει να έχει βγάλει τα παιδιά της στα φανάρια από το 1994. Τα τελευταία 20 χρόνια παίρνουν τη θέση στα φανάρια παιδιά από την αλβανική κοινότητα των Ρομά, ενώ από το 2006-2007 βλέπουμε Βούλγαρους και Ρουμάνους Ρομά. Υπάρχουν κυκλώματα επαιτείας όχι μόνο με παιδιά, αλλά και με ανάπηρους ή άτομα με νοητική υστέρηση. Κάποιες οικογένειες που βγάζουν τα παιδιά στον δρόμο, αλλά δεν τα κακοποιούν, προσπαθούμε να μας εμπιστευθούν, ώστε να οδηγήσουμε το παιδί στο σχολείο. Η δράση μας σκοπεύει στα παιδιά αυτά».