Πιάνω συχνά τον εαυτό μου να ντρέπεται τα τελευταία χρόνια. Ειδικά κάτι ωραίες νύχτες που μιλάμε με τους φίλους μου μονάχα για ποιήματα, θέατρο και μουσική. Σαν όλα αυτά που κάποτε έτρεφαν τις ψυχές μας καθημερινά να είναι πια απαγορευμένες πολυτέλειες. Λες και οφείλουμε τις κουβέντες μας να μονοπωλούν τα οικονομικά μέτρα, τα ελλείμματα, τα χρέη. Λες και η ομορφιά πρέπει να εξοριστεί από τις στιγμές μας. Ελα μου όμως που η ζωή είναι πεισματάρα κι απείθαρχη απέναντι στους καταναγκασμούς; Κι εκτός από το ψωμί, διεκδικεί κι όλα τα τριαντάφυλλα που της αξίζουν.
Της Ντίνας Δασκαλοπούλου
Αυτά τα τριαντάφυλλα χαρίζει το Κοινωνικό Ωδείο, που ξεκίνησε το ταξίδι του πριν από δυο χρόνια με μια συνέλευση στο «Nosotros» στα Εξάρχεια. Ο Στάθης Δρογώσης, από τους πιο ενεργούς μουσικούς στα κοινωνικά κινήματα κι ένας από τους πιο ευαισθητοποιημένους συμπολίτες, έριξε την ιδέα: «Είχα κάνει μια έκκληση για δωρεάν μαθήματα μουσικής στο twitter. Ηρθαν 7 άτομα. Στη δεύτερη συνέλευση ήμασταν 15. Μέχρι σήμερα έχουν περάσει πάνω από 80 καθηγητές και 150 μαθητές. Επίσης έχουν γίνει μαθήματα σε 5 χώρους σε όλη την Αθήνα και πιστεύουμε φέτος θα έχουμε και δικό μας χώρο για να φτιάξουμε γραμματεία να κάνουμε εκδηλώσεις, σεμινάρια και φυσικά δράσεις αλληλεγγύης».
Το Κοινωνικό Ωδείο ακολουθεί το μοτίβο ενός ωδείου με τη μορφή που ξέρουμε: τάξεις, 40λεπτα μαθήματα, εξετάσεις, συναυλίες. Παρ' όλα αυτά, στην ουσία του διαφέρει εξαιρετικά. Γι' αυτές τις διαφορές μάς μιλά η καθηγήτρια φλάουτου, Γιούλα Ντούσικου: «Είμαστε ένα ωδείο που το γέννησε η κρίση και η κατάσταση στην οποία βρίσκεται η κοινωνία. Η διαφορά του βρίσκεται στην ένταξη των μελών του στο Κοινωνικό Ωδείο. Για να μπορέσουμε να προσφέρουμε αυτά που οραματιζόμαστε στο χώρο της εκπαίδευσης φτιάξαμε σωματείο. Κάθε ενήλικος μαθητής ή ένας τουλάχιστον γονιός ανήλικου είναι μέλος του σωματείου. Πέραν αυτού, είναι σημαντική η συνελευσιακή λειτουργία. Η όλη προσπάθεια έγκειται στο να αλλάξουμε τους ρόλους: από την ανάθεση στη συμμετοχή. Ετσι και οι γονείς και οι ενήλικες μαθητές αναλαμβάνουν ευθύνες σύμφωνα με τις δυνατότητές τους. Οι αντιιεραρχικές σχέσεις βρίσκονται στη βάση των αποφάσεων και στην έννοια της συλλογικότητας».
Η Σμαρώ Παπαστεφάνου είναι μια από τους δυο γονείς που εξελέγησαν στο Δ.Σ. του σωματείου. Μας μιλάει για την πρωτόγνωρη εμπειρία ενός γονιού να συμμετέχει σε συνελεύσεις και να συναποφασίζει για την εκπαίδευση του παιδιού του: «Εδώ δεν υπάρχει ο διαχωρισμός γονέα – καθηγητή: είμαστε μια ομάδα. Ετσι λοιπόν οι γονείς είναι ζωτικό στοιχείο για τη συνέχιση του εγχειρήματος. Δεν έχουμε λόγο για τα μαθήματα γιατί δεν ξέρουμε το αντικείμενο, αλλά εμπλεκόμαστε άμεσα στις αποφάσεις για εκδηλώσεις, δωρεές, συνεργασία και συμμέτοχη σε εκδηλώσεις άλλων δόμων, ιδέες για την ενίσχυση του Κοινωνικού Ωδείου. Η αντιμετώπιση δεν είναι απρόσωπη: αυτό το Ωδείο είναι και δικό μας. Στη συγκεκριμένη περίοδο η προσφορά τέτοιων κοινωνικών δομών είναι μια δήλωση στήριξης στα προβλήματα της καθημερινότητας: κανένας δεν είναι μόνος του στην κρίση κι όλοι μαζί μπορούμε να τα καταφέρουμε. Δεν είναι κάποιοι… πρόσκοποι που προσφέρουν βοήθεια σε κάποιους αναξιοπαθούντες. Είμαστε όλοι ενεργά μέλη μιας συλλογικότητας. Είμαστε ίσοι σε μια ομάδα ίσων. Αυτή είναι και η πιο συγκινητική εμπειρία».
Απευθύνεται μόνο σε ερασιτέχνες ή μπορεί να καλύψει τις ανάγκες και κάποιου που σπουδάζει μουσική, ρωτήσαμε τη δασκάλα πιάνου, Μάρα Καίσαρη. «Οι καθηγητές είναι ικανότατοι μουσικοί και έμπειροι δάσκαλοι, αρκετοί από αυτούς με πολλές περγαμηνές, μπορούν κατά συνέπεια να αναλάβουν ακόμα και προχωρημένους μαθητές που σκέφτονται τη μουσική ακόμα και σαν επαγγελματική διέξοδο. Το Ωδείο δεν έχει ακόμα τη δυνατότητα βέβαια να παράσχει σε αυτούς πτυχία και διπλώματα αναγνωρισμένα από το κράτος, η ποιότητα και το επίπεδο όμως της γνώσης που προσφέρεται δεν υστερεί σε τίποτα σε σχέση με τα υπόλοιπα ωδεία της χώρας. Ο κύριος στόχος του Κοινωνικού Ωδείου είναι να φέρει σε επαφή με την οργανωμένη μουσική παιδεία ανθρώπους που διαφορετικά, λόγω κρίσης, δεν θα είχαν ποτέ αυτή τη δυνατότητα. Τώρα, αν κάποιοι από αυτούς έχουν τη θέληση και την ικανότητα να αποκτήσουν έναν αναγνωρισμένο τίτλο σπουδών, μπορούν να τελειώσουν τις σπουδές τους σε ένα ωδείο αναγνωρισμένο, έχοντας ξεκινήσει μαζί μας το μακρύ ταξίδι της μουσικής γνώσης».
Αναρωτιέμαι συχνά αν η Τέχνη, η μουσική εν προκειμένω, εκτός από ψυχαγωγία, μπορεί να λειτουργήσει κι αλλιώς σε συνθήκες ακραίας και παρατεταμένης κρίσης, όπως αυτή που ζούμε σήμερα. Ο Στάθης Δρογώσης είναι ο ιδανικός για να απαντήσει στο ερώτημα: «Η μουσική σε αυτά τα δύσκολα χρόνια μπορεί να κάνει πολλά. Να μας φέρει πιο κοντά. Να μας ενώσει. Να μας κάνει να θυμηθούμε το ποιοι είμαστε και που θέλαμε να πάμε. Διαφορετικές φωνές, αλλά κοινό τραγούδι. Αυτό πρέπει να καταλάβουμε. Οι άνθρωποι του Ωδείου δεν πιστεύουμε σε ταλέντα και σε άλλες αφαιρέσεις. Η μουσική πρέπει να είναι κτήμα όλων. Και κυρίως των μη προνομιούχων. Επίσης πιστεύουμε ότι είμαστε όλοι καλλιτέχνες. Επειδή είμαστε άνθρωποι».
Το Κοινωνικό Ωδείο ψάχνει χώρο για να στεγάσει τα όργανα, τις παρτιτούρες, τα όνειρα των πολλών μαθητών του. Χρήματα δεν υπάρχουν πολλά. Αυτό που μπορεί η συνέλευση γονέων και καθηγητών να αντέξει είναι το να πληρώνει τα λειτουργικά έξοδα. Χρειάζονται έναν μικρό σχετικά χώρο (80-120 τ.μ.). Οποιος μπορεί να βοηθήσει, επικοινωνεί στο [email protected]
