Του Γιάννη Ξανθούλη
…Είναι Νοέμβρης, έστω κι αν κάποια μαγιό ξεχασμένα απόμειναν στις κρεμάστρες των πίσω μπαλκονιών. Για τον γράφοντα ο Νοέμβρης ήταν πάντα ο πιο καθοριστικός μήνας για αλλαγές, για αποφάσεις ή ακόμη και για αναχωρήσεις (συμπτωματικά), όταν δηλαδή ξεκίνησαν τα μεγάλα ταξίδια των δικών μου. Ομως είναι, εξακολουθεί να είναι, ο αγαπημένος μου μήνας. Ισως γιατί ουσιαστικά, τον Νοέμβρη ο καιρός αποφασίζει να ξαποστείλει στον ουρανό τη μεγάλη καλή κολεξιόν από σύννεφα στις αποχρώσεις που αγαπούσε κάποτε κι ο Βρετανός ζωγράφος Τέρνερ. Ετσι δεν χρειάζεται κι ούτε μπορώ πια να κάνω εικαστικού ερείσματος ταξίδια για τόσο πολυτελείς λόγους. Πέρασε αρκετός καιρός από τότε, που λάτρευα τα αεροδρόμια ένθεν και ένθεν του Ατλαντικού. Σήμερα όλα αυτά δεν έχουν καμιά σημασία… ΟΜΩΣ κάνοντας μια εκ των έσω αναδρομή βλέπω καθαρά όλα όσα μου καταστάλαξε ο Νοέμβρης σαν ειρωνική ευλογία – παρακαταθήκη. Γι΄ αυτό και μιλώ για τον Νοέμβρη σαν να μιλούσα σ΄ έναν φίλο με συγκρατημένα πάντως συναισθήματα. Μια φιλία που, τώρα που το σκέφτομαι, ανακαλύπτω πως αρχίζει από πολύ παλιά.
● Νοέμβρης, λοιπόν, ήταν μια βρεγμένη επαρχιακή όμορφη αυλή με κίτρινα λιγοστά φύλλα συκιάς εκεί στον φράχτη. Τα σύκα της δεν ωρίμαζαν ποτέ. Πέθαιναν φαρμακωμένα απ΄ το ίδιο τους το γάλα. Ομως δεν μ΄ ένοιαζε. Μου αρκούσε να βλέπω τα απογεύματα τον κορμό της, σαν πόδι ελέφαντα, να απολαμβάνει την υγρασία.
● Νοέμβρης ήταν η προσμονή της γιορτής των Αρχαγγέλων, στις 8 του μήνα, για να στείλουμε τέσσερις τουλάχιστον μεγάλες ανθοδέσμες με λευκά χρυσαφιά και κίτρινα λαχανόσχημα χρυσάνθεμα σε εορτάζοντες που έπαψαν από χρόνια να δέχονται ευχές…
● Νοέμβρης ήταν τα θλιβερά δειλινά που ανάβαμε νωρίτερα το ηλεκτρικό στη μισοσκότεινη τραπεζαρία που μύριζε σπανακόπιτα από τη χθεσινή μέρα. Κι εγώ, άκεφος, μπροστά στα βιβλία των αρχαίων ημών προγόνων που μου φάνταζαν άκαμπτοι κι απαξιωτικοί σε όσους έπλητταν με το κύρος των απαρεμφάτων τους…
● Νοέμβρης ήταν η βασανιστική αναμονή του Δεκέμβρη που στην πραγματικότητα ήθελα να καθυστερήσει τον ερχομό του για να ΄χω άλλοθι μια προσμονή στο εξαίσιο τίποτα που κάποτε θα έφτανε με επώδυνη γιορταστική αφέλεια. Δηλαδή όπως πάντα…
● Νοέμβρης ήταν μια ζεστή, θανατηφόρα ζεστή, κατσαρόλα ρεντιστό κυδώνι, γαρνιρισμένο με θρύμματα κανέλας και φύλλα φρέσκιας αρμπαρόριζας (στη Θράκη την αρμπαρόριζα την ονομάζουν και «δενδρισάκι»). Παραδίπλα, σε άλλο σκεύος αγωνιζόταν να «δέσει» σωστά ο πελτές του κυδωνιού, διάφανος και χρωματισμένος σαν βιτρό γοτθικού παραμυθιού.
● Νοέμβρης ήταν το χρυσό πολύτιμο φως του απογεύματος μιας καθημερινής που η μητέρα με την κυρα-Μαρίκα την χοντρή, που τη βοηθούσε, μάζευε νωπή ακόμη την μπουγάδα απ΄ τον φόβο μιας ξαφνικής βροχής. Επειτα ερχόταν με επιθανάτια έπαρση το σούρουπο μα ευτυχώς δεν αργούσε να βραδιάσει.
● Νοέμβρης, αργότερα κι αφού είχαν μεσολαβήσει περιπετειώδεις δεκαετίες, ήταν διάφοροι επέτειοι σε μια Αθήνα διαφορετική απ΄ αυτή που περπατάμε σήμερα. Νοέμβρη άναβαν και τα φώτα στα θέατρα που έπαιζαν τα γελαστικά μου έργα που τώρα καταλαβαίνω ότι αποτελούσαν μέρος ενός ασυνείδητου σαμποτάζ στη μελαγχολική μου περσόνα αλλά και κατά της σοβαροφάνειας που σήμερα άλωσε εντελώς τα μετέωρα ήθη μας.
● Νοέμβρης ήταν οι μέρες που αγαπούσα όταν ταξίδευα συχνά στη Νέα Υόρκη, τον καιρό που με ξετρέλαινε ν΄ ακολουθώ τα ίχνη των νεοϋορκέζικων εμμονών του Γούντι Αλεν (προτού ξεκινήσει η ευρωπάθειά του) και της ενδιαφέρουσας φθοράς της Ντόροθι Πάρκερ και άλλων μακρινών σκιών και φαντασμάτων θρεμμένων με πρωτεϊνούχα δράματα και ξεκαρδιστικές ιστορίες.
● Νοέμβρης ήταν που με κάλεσαν στην «Εφημερίδα των Συντακτών» να μεταφέρω πάνω-κάτω με τα ίδια πολύ προσωπικά κλισέ τα «Σαββατιάτικα» της παλιάς «Ελευθεροτυπίας». Κι έτσι συμπληρώθηκε, ζωή να ΄χουμε, ένας χρόνος με τα «Χειροποίητα» και όλα όσα καλά γνωρίζουν οι αναγνώστες. Στο μεταξύ η εφημερίδα προχώρησε δυναμικά χάρη στον μόχθο και την ακούραστη συνέπεια των ανθρώπων της. Της εύχομαι τα καλύτερα και όπως λέγαμε και παλιά «Η Δημοκρατία θα νικήσει». Ποτέ δεν είναι αργά…
