ΗΠΑ Γιατροί που εργάζονταν για τον στρατό ή τη CIA «σχεδία- σαν, συμμετείχαν ή διευκόλυναν» βασανιστήρια κρατουμένων που κατηγορούνταν ως τρομοκράτες μετά την 11η Σεπτεμβρίου
Της Βίκυς Καπετανοπούλου
Παραβιάζοντας κατάφωρα τον όρκο του Ιπποκράτη και κάθε έννοια ιατρικής δεοντολογίας, γιατροί, ψυχολόγοι και νοσηλευτικό προσωπικό, που εργάζονται υπό τις εντολές του αμερικανικού στρατού και της CIA, «σχεδίασαν, συμμετείχαν και διευκόλυναν βασανισμούς, καθώς και τη σκληρή, απάνθρωπη και ατιμωτική μεταχείριση» φυλακισμένων, υπόπτων ως τρομοκρατών, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει μεταξύ άλλων η έκθεση-καταπέλτης ανεξάρτητης επιτροπής 19 στρατιωτικών, ιατρικών και νομικών εμπειρογνωμόνων, που συντάχθηκε μετά από έρευνες δύο ετών και φέρει τον τίτλο «Εγκαταλειμμένος ηθικός κώδικας: ιατρικός επαγγελματισμός και κακοποίηση κρατουμένων στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας».
Ποια… δεοντολογία;
Επικαλούμενοι το εξωφρενικό επιχείρημα ότι δεν περιθάλπουν ασθενείς, το Πεντάγωνο και η CIA εγκαθίδρυσαν διάφορους τύπους «παρεμβάσεων» και ουσιαστικά διέταξαν γιατρούς και νοσηλευτές που εργάζονται σε αμερικανικές φυλακές στο Αφγανιστάν, στη βάση του Γκουαντάναμο και σε μυστικές τοποθεσίες κράτησης της CIA να καταπατήσουν την επαγγελματική τους δεοντολογία και να συνεργήσουν στη συγκέντρωση πληροφοριών, επιφέροντας σοβαρές βλάβες στη σωματική και ψυχική υγεία κρατουμένων. Στις «παρεμβάσεις» αυτές συμπεριλαμβάνονται:
• Η συμμετοχή σε βάναυσες ανακρίσεις και οι συμβουλές για τις συνθήκες καθήλωσης των υπόπτων, ώστε να εντείνεται το αίσθημα αποπροσανατολισμού και αβεβαιότητάς τους
• Η αξιοποίηση πληροφοριών από το (απόρρητο) ιατρικό τους ιστορικό για ανακριτικούς σκοπούς
• Η καταναγκαστική (και εξαιρετικά επώδυνη) σίτιση απεργών πείνας.
Σε αγαστή συνεργασία με στελέχη του Γραφείου Ιατρικών Υπηρεσιών της CIA, το επίορκο ιατρικό προσωπικό, που ως προκάλυμμα βαφτίστηκε «αξιωματούχοι προστασίας» των κρατουμένων, εξέταζε, ενέκρινε και συμμετείχε σε βασανιστήρια, όπως ο εικονικός πνιγμός (waterboarding), ενώ ενημέρωνε το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ότι μέθοδοι «επιθετικής ανάκρισης», όπως η παρατεταμένη στέρηση ύπνου, είναι ιατρικώς αποδεκτές. Γιατροί και ψυχολόγοι όχι μόνο παραβίαζαν το ιατρικό απόρρητο και μοιράζονταν με τους ανακριτές ό,τι μάθαιναν για τη σωματική και ψυχική κατάσταση των υπόπτων, αλλά ενεργούσαν ως ανακριτές και οι ίδιοι. Συνακόλουθα λοιπόν, δεν συμμορφώνονταν και με τις (προσχηματικές) υποδείξεις του γενικού αρχιάτρου του αμερικανικού στρατού να προβαίνουν σε αναφορά για περιπτώσεις κακοποιήσεων κρατουμένων.
Οι ανήθικες αυτές πρακτικές εφαρμόζονται έως σήμερα, καταγγέλλει η έκθεση. Το υπουργείο Αμυνας των ΗΠΑ «συνεχίζει να ακολουθεί πολιτικές που υπονομεύουν τα πρότυπα επαγγελματικής συμπεριφοράς» για ανακρίσεις, απεργίες πείνας και αναφορές κακομεταχείρισης υπόπτων.
Εχουν εκδοθεί, μάλιστα, πρωτόκολλα που αξιώνουν από το ιατρικό προσωπικό να συμμετέχει σε μεθόδους καταναγκαστικής σίτισης, όπως για παράδειγμα το δέσιμο κρατουμένων έως και δύο ώρες, δύο φορές τη μέρα.
«Είναι ξεκάθαρο ότι, στο όνομα της εθνικής ασφάλειας, ο στρατός διαστρέβλωσε τον [ιατρικό] όρκο, οι γιατροί μετατράπηκαν σε στρατιωτικούς πράκτορες και ενήργησαν αντίθετα σε ιατρικά ήθη και πρακτικές. Εχουμε ευθύνη αυτό να μην ξανασυμβεί ποτέ» δήλωσε ο δρ Τζέραλντ Τόμσον, επίτιμος καθηγητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια και ένας εκ των συντακτών της έκθεσης. Στο πόρισμα ζητείται μεταξύ άλλων η διεξαγωγή επίσημης έρευνας στα αμερικανικά κέντρα κράτησης για τις μείζονες αποκαλύψεις, που καθιστούν γιατρούς και νοσηλευτές φυσικούς αυτουργούς και συνενόχους ενός διαρκούς εγκλήματος.
Η έκθεση… φταίει
Με την αξιοπιστία της κυβέρνησης Ομπάμα να φθίνει -αν μη τι άλλο- εν μέσω της χιονοστιβάδας του σκανδάλου παρακολουθήσεων της NSA, εκπρόσωπος της CIA απέρριψε «τις σοβαρές ανακρίβειες και τα λανθασμένα συμπεράσματα» της έκθεσης και ισχυρίστηκε ότι η υπηρεσία δεν διαθέτει πλέον υπόπτους υπό κράτηση μετά το προεδρικό διάταγμα του 2009, που (θεωρητικά) έβαλε τέλος στο πρόγραμμα μυστικής μεταφοράς, φυλάκισης και ανάκρισης τρομοκρατών της κυβέρνησης Μπους.
Το Πεντάγωνο δε έφτασε στο σημείο να χαρακτηρίσει «άψογους επαγγελματίες» το ιατρικό προσωπικό που εργάζεται στο Γκουαντάναμο και καθημερινά «προσφέρει στους κρατούμενους την καλύτερη περίθαλψη που έχουν γνωρίσει ποτέ»…
