Eνα καινοτόμο για τα ελληνικά δεδομένα πρόγραμμα μουσικοθεραπείας για παιδιά με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, που υλοποιήθηκε για δεύτερη διαδοχική χρονιά φέτος τον Νοέμβριο στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών

Της Φεβρωνίας Παντελή

Υπάρχουν άνθρωποι που ξύπνησαν ξαφνικά από κώμα διάρκειας πολλών μηνών, μόλις έφτασε στα αυτιά τους η αγαπημένη τους μελωδία ή το τραγούδι που άκουγαν πριν εισέλθουν σε αυτή την κατάσταση. Ο Πλάτωνας έλεγε ότι «η μουσική και ο ρυθμός βρίσκουν τον δρόμο τους προς τα πιο απόκρυφα μέρη της ψυχής», ενώ ο Μπετόβεν κατόρθωσε να δημιουργήσει κάποια από τα κορυφαία αριστουργήματά του, μολονότι ολότελα κωφός ο ίδιος. Ολοι μας κάποια στιγμή έχουμε νιώσει τη δύναμη που η μουσική έχει να «μιλά στην καρδιά μας», να μας κινητοποιεί, να μας ενθαρρύνει ή να μας ταξιδεύει. Για κάποιες ιδιαίτερες ομάδες ανθρώπων μάλιστα η μουσική και η μουσικοθεραπεία μπορεί να είναι –για την ακρίβεια, έχει αποδειχτεί πως είναι- ώς και ευεργετική. Κι αυτό ακριβώς υπήρξε το έναυσμα για τη δημιουργία του προγράμματος «Η μουσική αγαπάει τον αυτισμό», που πραγματοποιήθηκε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση φέτος τον Νοέμβριο και απευθύνεται σε παιδιά με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, ηλικίας 8 έως 11 ετών.

Η μουσική, μας λένε, πέρα από τρόπος έκφρασης και μέσο επικοινωνίας –ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που υπάρχει έλλειψη λόγου– καθώς και αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον, βοηθάει τα παιδιά στη σωματογνωσία, καθώς επίσης και στην αναγνώριση συναισθημάτων και τη διαχείρισή τους. Ενισχύει την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και την αύξηση της συγκέντρωσης.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, το οποίο ξεκίνησε έπειτα από πρόταση που κατατέθηκε από την υπεύθυνη της ομάδας, μουσικολόγο και μουσικοθεραπεύτρια Χριστίνα Παναγιωτάκου, στο τμήμα εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, περιελάμβανε ένα μουσικό εργαστήριο έξι συναντήσεων, στο οποίο είχαν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν τα παιδιά με τους γονείς τους – κάποιοι εξ αυτών με ενεργό ρόλο και κάποιοι απλώς ως παρατηρητές. Αντίστοιχα προγράμματα εφαρμόζονται από χρόνια σε πολλές χώρες του εξωτερικού, ενώ στα καθ’ ημάς η συμμετοχή φέτος, δεύτερη χρονιά που «έτρεξε» το συγκεκριμένο εργαστήρι, ήταν συγκινητική. Να σημειωθεί ότι η παρουσία των γονέων ή ενός συνοδού είναι απαραίτητη, ενώ στην τελευταία συνάντηση έχουν δικαίωμα να παρευρεθούν και άλλα μέλη της οικογένειας, ώστε να παρακολουθήσουν ή να έχουν και ενεργό ρόλο στη διαδραστική συναυλία, στην οποία πρωταγωνιστές είναι τα ίδια τα παιδιά.

Εκτός από τη Χριστίνα Παναγιωτάκου και την εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής Αραβέλλα Μπαμπασίκα- Αναστασάκη, η ομάδα πλαισιώνεται από τους –έμπειρους στον αυτοσχεδιασμό– μουσικούς Τρύφωνα Θωμόπουλο (πιάνο και ακορντεόν) και Βύρωνα Γουδέλη (φλάουτο και σαξόφωνο) και μια σειρά από κρουστά όργανα.

Οπως μας λέει η Χριστίνα Παναγιωτάκου, «απώτερος σκοπός μας είναι να ενταχθεί δημιουργικά η μουσική στην καθημερινότητα των παιδιών, δίνοντας στον γονέα το έναυσμα, το ερέθισμα και τη διάθεση να συνειδητοποιήσει τη δύναμή της και να τη διατηρήσει στη ζωή τους. Αυτό το πρόγραμμα, που θα χαρακτήριζα μουσικό παιχνίδι και ένα ευχάριστο διάλειμμα στη δύσκολη ενίοτε καθημερινότητα των παιδιών, αποτελεί ταυτόχρονα και πρόσβαση στον πολιτισμό. Τα άτομα με διάχυτες αναπτυξιακές ταραχές είναι συνηθισμένο φαινόμενο, που αφορά όλα τα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα και είναι σημαντικό να έχουν πρόσβαση σε μονάδες πολιτισμού και πολιτιστικές δραστηριότητες. Ουσιαστικά, με όχημα τη μουσική, προσπαθούμε να πετύχουμε εξω-μουσικούς στόχους».

Φέτος τα πράγματα ήταν πιο εύκολα από πέρσι, εναρκτήρια χρονιά του προγράμματος; ρωτάμε. «Αν και το πρόγραμμα διεξάγεται για δεύτερη φορά, για όλους είναι μια νέα εμπειρία γιατί τα παιδιά είναι αυτά που καθορίζουν το περιεχόμενο, με αποτέλεσμα πάντα να διαφέρει».