Του Κώστα Νικολάου*

Δραματική μείωση εισοδημάτων, αύξηση ανεργίας και φτώχειας και ταυτόχρονα οι τιμές των βασικών προϊόντων στα ύψη, με αμφιβολία για την ποιότητά τους ένεκα ασύδοτης κερδοσκοπίας, αποτελούν το βασικό σκηνικό της καθημερινότητας που διαμορφώνεται από την ανεξέλεγκτη ελευθερία των ιδιωτικών εταιρειών και την ιδιωτικοποίηση των κοινών αγαθών, μια βασική επιλογή της κυρίαρχης νεοφιλελεύθερης πολιτικής.

Ενας παλιός αντάρτης λέει ότι παρόμοια ασυδοσία στην κερδοσκοπία μονάχα με τη μαύρη αγορά της Κατοχής μπορεί να συγκριθεί και θυμίζει ότι αυτό που κάνανε πρώτα απ’ όλα ήταν να οργανώσουν παντού καταναλωτικούς συνεταιρισμούς με προϊόντα απευθείας από τους παραγωγούς, παρακάμπτοντας μεσάζοντες και μαυραγορίτες. Ο συνεργατισμός ήταν προτεραιότητα στις αντιστασιακές διακηρύξεις και στις αποφάσεις της ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης).

Η συλλογική ιστορική μνήμη υπάρχει. Στο τεράστιο κενό παραγωγής και αναπαραγωγής της κοινωνίας που δημιουργούν η σημερινή κρίση του συστήματος και ο αδιάρρηκτα δεμένος νεοφιλελευθερισμός, οι εκτοπιζόμενοι από την κρίση πολίτες συναντώνται, αυτο-οργανώνονται αμεσοδημοκρατικά χωρίς ανάθεση σε άλλους της διαχείρισης, δημιουργούν δικούς τους θεσμούς χωρίς εξαρτήσεις από κράτος – ιδιωτικές εταιρείες – κόμματα, δημιουργούν νέες κοινωνικές σχέσεις.

Ξεκίνησαν με το «κίνημα της πατάτας», πέρασαν στις «αγορές χωρίς μεσάζοντες» και άρχισαν πλέον να οργανώνονται συστηματικά με τα συνεργατικά παντοπωλεία. Οχι ως φιλανθρωπία ή ελεημοσύνη, όπου ο ισχυρός από τα πάνω βοηθάει τους αδύναμους, αλλά ως ένα κίνημα αντίστασης στην κοινωνική καταστροφή και ταυτόχρονα δημιουργίας από τα κάτω μιας κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το μη κερδοσκοπικό συνεταιριστικό παντοπωλείο Βίος Coop στη Θεσσαλονίκη, το μαζικότερο ίσως σήμερα. Μόλις άνοιξε με συνθήματα όπως «παίρνουμε την τροφή μας στα δικά μας χέρια με προϊόντα υψηλής ποιότητας σε χαμηλές και δίκαιες τιμές, δεν κερδοσκοπούμε, επιστρέφουμε τα όποια πλεονάσματα σ’ αυτούς που τα έχουν παραγάγει». Δημιουργεί κλίμα ενθάρρυνσης δίνοντας το παράδειγμα του εφικτού.

Πάμε σαν άλλοτε λοιπόν και ακόμα καλύτερα, αποδεικνύοντας ότι ένας άλλος κόσμος είναι πλέον εδώ.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

* Ο δρ Κώστας Νικολάου είναι χημικός περιβαλλοντολόγος, συνιδρυτής του συνεταιρισμού Βίος Coop