→Tο να μεγαλώνεις σημαίνει να χάνεις. Να αφήνεις πίσω σου την απειρία και να τη μετατρέπεις σε πείρα
Της Μαριαλένας Σπυροπούλου*
Περπατώντας στο κέντρο της Αθήνας, βλέπω στο απέναντι πεζοδρόμιο μια γνωστή φιγούρα. Εναν κύριο με πρόωρα γκρίζα μαλλιά, παχύ, με καλοσιδερωμένο κοστούμι και υπερβολικά μεγάλη γραβάτα. Τον ξανακοιτώ. Πού τον ξέρω, αναρωτιέμαι. Ξαφνικά το βλέμμα μου πέφτει πάνω στο χαμόγελό του. Μιλάει δυνατά, με στόμφο, βαρύγδουπα.
Αίφνης, ο χρόνος κυλά προς τα πίσω και στη μνήμη μου αναδύεται μια εικόνα από τα παλιά. Στο προαύλιο του σχολείου ένα ευτραφές αγόρι, με το ίδιο χαμόγελο, περισσότερα μαλλιά και μαύρα στο χρώμα, προσπαθεί να πει κάτι με στόμφο, αλλά κανείς δεν τον ακούει. Αντιθέτως, οι περισσότεροι τον κοροϊδεύουν για την προσπάθειά του να «ντύσει» τις κοινοτοπίες που έλεγε με απόλυτα σοβαροφανές ύφος. Ο κύριος αυτός ήταν ο παλιός χαζούλης συμμαθητής. Από τη μια, έλεγες ότι ήταν αγνώριστος, από την άλλη, με έναν απλό τρόπο ήταν και ολόιδιος, σαν 13 χρόνων. Είχε βρει τελικά το πεδίο των κομμάτων και της πολιτικής για να αναπτύξει τις κοινοτοπίες του. Είχε ανελιχθεί από την κομματική φοιτητιώσα νεολαία σε μικρομεσαίο στέλεχος-παράγοντα μεγάλου κόμματος. Σκέφτηκα, χαμογελώντας πικρά, ότι ήταν έξυπνη κίνηση από μέρους του. Τα κόμματα μαζεύουν σαν κυψέλες όλα τα μελίσσια που δεν φέρνουν μέλι. Ολους αυτούς με το βαρύγδουπο ύφος και την απόλυτη μετριότητα. Τώρα, ευτυχισμένος ο παλιός συμμαθητής, έχει βρει ακροατήριο. Αλλά παραμένει για όλους εμάς ο χαζούλης που ήθελε να μας πείσει για τη σοβαρότητα των λόγων του, ενώ δεν έλεγε ποτέ τίποτα.
Κάθε φορά που αρρωσταίνω, ξανακυλώ σε μια κατάσταση παιδική. Το σώμα μου ατονεί, οι αντοχές μου εξασθενούν και εγώ ξαναγίνομαι πάλι εκείνο το κορίτσι που ψάχνει απεγνωσμένα τη μαμά του. Αλλωστε, επειδή η μητέρα μου δούλευε πολύ και μας έλειπε, οι παιδικές αρρώστιες και οι γρίπες ήταν το κατακτημένο μας δικαίωμα για να την κρατήσουμε λίγο περισσότερο στο σπίτι. Ετσι και εγώ τώρα, μαμά ούσα, συνειδητοποιώ ότι αντιμετωπίζω τις ιώσεις με διττό τρόπο. Από τη μια τρέχω κάθε φορά που το παιδί μου νιώθει αδιάθετο, έχοντας μια αυξημένη ευαισθησία, από την άλλη, όταν αρρωσταίνω εγώ η ίδια, έρχομαι ξανά αντιμέτωπη με εκείνο το παλιό τραύμα της απουσίας της δικής μου μητέρας.
Πάντα παίζω το παιχνίδι του χρόνου. Κάθε φορά που βλέπω έναν επιτυχημένο ενήλικα, προσπαθώ να τον φανταστώ ως παιδί. Σε κάποιους το ταξίδι είναι μεγάλο και οδυνηρό και τίποτα πάνω τους δεν θυμίζει την παιδικότητά τους. Σε άλλους, όμως, τα πράγματα είναι πιο εύγλωττα. Οι πιο συμπαθητικοί, αληθινοί, ώριμοι, ενδιαφέροντες, ακομπλεξάριστοι και με χιούμορ ενήλικες, οι πιο ερωτεύσιμοι, ανεξαρτήτως φύλου, είναι οι άνθρωποι που θυμίζουν έντονα πώς ήταν παιδιά. Οχι με την έννοια της ανωριμότητας, αλλά επειδή δεν έχουν ανάγκη από μάσκες για να το παίξουν ενήλικες, γίνονται άμεσα συμπαθείς. Βρίσκονται σε ευθεία συμφωνία με την παιδική αθωότητα και το βλέμμα που είχαν κάποτε. Δεν είναι τυχαίο ότι στα πρόσωπα των καλλιτεχνών βρίσκουμε πιο εύκολα το παιδί που υπήρξαν. Και μάλιστα στους αληθινούς. Αυτά σκεφτόμουν παρακολουθώντας τον «Πουπουλένιο» στο Θέατρο Αθηνών, με τέσσερις καταπληκτικούς και πολύ γοητευτικούς ηθοποιούς. Προεξάρχοντος του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, που έκανε την επιλογή του έργου και τη σκηνοθεσία, συνειδητοποιώ ότι το θέμα της παιδικής ζωής απασχολεί όλους τους ανθρώπους που επιθυμούν να βλέπουν τη ζωή σαν κύκλο και όχι αποσπασματικά και διακεκομμένα. Μπορεί οι ήρωες του έργου να έζησαν τραυματική παιδική ηλικία, εντούτοις, όπως πολύ σωστά εντοπίζει και ο ίδιος ο κ. Μαρκουλάκης στον πρόλογό του, όλων η παιδική ηλικία είναι επώδυνη. Αλλωστε, το να μεγαλώνεις σημαίνει να χάνεις. Να αφήνεις πίσω σου την απειρία και να τη μετατρέπεις σε πείρα. Να αφήνεις πίσω την αθωότητα και να τη μετατρέπεις σε συνείδηση. Να εγκαταλείπεις την παντοδυναμία για την εσωτερική συνάντηση με τη θνητότητα. Είμαστε ως ενήλικες τα παιδιά που θέλαμε να είμαστε. Και όσο πιο ελεύθεροι και συμφιλιωμένοι είμαστε με όλα όσα δεν πήγαν καλά, τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχουμε να παραμείνουμε ως ενήλικες ενδιαφέροντες και γοητευτικοί. Να παραμείνουμε με συνείδηση παιδιά, έχοντας όμως αναλάβει την ευθύνη της σύμβασης του παιχνιδιού που λέγεται ζωή.
* Ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια
