Του Τάσου Σαραντή

 

Η ραγδαία αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας για κλιματισμό, iPads και όλο και περισσότερο για τα αυτοκίνητα, σε συνδυασμό με την αύξηση του πληθυσμού και τις ανεπαρκείς επενδύσεις σε δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, θα ωθήσει την ανθρωπότητα προς συχνά μπλακ άουτ στο μέλλον, προειδοποιούν επιστήμονες.

 

Η Κίνα, η Βραζιλία και η Ιταλία είχαν σοβαρές διακοπές ρεύματος κατά την τελευταία δεκαετία, αλλά αυτά αποτελούν μόνο «πρόβες για το μέλλον», κατά το οποίο τα φώτα θα σβήνουν με αυξανόμενη συχνότητα και σοβαρότητα, όπως προβλέπει μια νέα επιστημονική μελέτη με τίτλο «Συσκότιση: κοινωνιολογία των διακοπών του ηλεκτρικού ρεύματος».

 

Οι συγγραφείς της μελέτης, Χιου Μπερντ του Πανεπιστημίου Λίνκολν στο Ηνωμένο Βασίλειο και Στιβ Μάθιουμαν του Πανεπιστημίου Οκλαντ στη Νέα Ζηλανδία, υποστηρίζουν ότι η Δύση θα πρέπει να εγκαταλείψει την ιδέα της αδιάλειπτης παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. «Ο εφοδιασμός σε ηλεκτρικό ρεύμα θα γίνεται όλο και πιο επισφαλής, εξαιτίας της κορύφωσης της πετρελαιοπαραγωγής, της πολιτικής αστάθειας, της παραμέλησης των υποδομών, της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της στροφής προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η ζήτηση θα γίνει μεγαλύτερη, λόγω της αύξησης του πληθυσμού, της αύξησης των επιπέδων ευημερίας και των εξαρτήσεων των καταναλωτών που τη συνοδεύουν», υποστηρίζουν.

 

Σημειώνουν ότι υπάρχουν ήδη συχνές προειδοποιήσεις σχετικά με διακοπές ρεύματος στη Βρετανία από το 2015 από συμβούλους της κυβέρνησης, φορείς εκμετάλλευσης δικτύων και τη ρυθμιστική αρχή ενέργεια OFGEM. Οι δύο επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η εικόνα είναι σε γενικές γραμμές παρόμοια σε όλο τον κόσμο, με την Αμερικανική Ομοσπονδία Πολιτικών Μηχανικών να προειδοποιεί ότι τα συστήματα παραγωγής ενέργειας των ΗΠΑ θα μπορούσαν να καταρρεύσουν ώς το 2020 χωρίς νέες επενδύσεις 100 δισ. δολαρίων σε σταθμούς παραγωγής ενέργειας.

 

Η τεράστια αύξηση της ζήτησης στις ΗΠΑ καταδεικνύεται από στοιχεία που δείχνουν ότι το 2007 καταναλώθηκαν 484 δισεκατομμύρια κιλοβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας αποκλειστικά και μόνο για κλιματισμό σε χώρους εμπορικής και οικιακής χρήσεως -όχι πολύ περισσότερες απ’ ό,τι η συνολική κατανάλωση ενέργειας της χώρας στα μέσα της δεκαετίας του 1950. Εν τω μεταξύ, οι πωλητές των κλιματιστικών έχουν μετακινηθεί στην Κίνα, όπου τα ιδιόκτητα διαμερίσματα των νοικοκυριών έχουν τριπλασιαστεί μέσα σε μια δεκαετία και εξακολουθούν να αυξάνονται κατά 20% τον χρόνο. Η Ινδία δείχνει να ακολουθεί τον ίδιο δρόμο, αναφέρουν οι δύο επιστήμονες.

 

Στην έκθεσή τους καταγράφονται οι όλο και πιο συστηματικές βλάβες στα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας, ξεκινώντας την αναφορά τους με τους 50 εκατομμύρια ανθρώπους που βυθίστηκαν στο σκοτάδι στις 14 Αυγούστου του 2003 σε όλες τις βορειοανατολικές ΗΠΑ και το Οντάριο, τους 60 εκατομμύρια που έμειναν χωρίς ρεύμα στις 10 Νοεμβρίου 2009 στη Βραζιλία και την Παραγουάη και τους 600 εκατομμύρια πληγέντες από τις ανεπάρκειες του δικτύου σε ολόκληρη την Ινδία στις 31 Ιουλίου 2012.

 

Ωστόσο, οι συγγραφείς σημειώνουν ότι η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας -που εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες- μπορεί επίσης να επιδεινώσει το πρόβλημα. Υπήρξαν διακοπές ρεύματος στην Κένυα και τη Βενεζουέλα το 2010 και την Τανζανία το 2006, οι οποίες αποδόθηκαν στην έλλειψη βροχών για τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς.

 

Η έρευνα δείχνει ότι οι διακοπές ρεύματος στις ΗΠΑ έχουν προκαλέσει ετήσιες απώλειες έως και 180 δισ. δολαρίων, αλλά το οικονομικό κόστος δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Η διατροφική ασφάλεια, τα προβλήματα που δημιουργούνται στον μεταφορικό τομέα και το περιβαλλοντικό κόστος από τις ντιζελογεννήτριες, όλα έρχονται στο προσκήνιο κατά τη διάρκεια μιας διακοπής ρεύματος, λένε οι ερευνητές.

 

«Οι επενδύσεις στις υποδομές σε ολόκληρη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ ήταν αρνητικές, και τα συστήματα παραγωγής ενέργειας είναι πιο εύθραυστα απ’ ό,τι οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν» επισημαίνει ο Μάθιουμαν. «Η ευπάθεια των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας υπογραμμίζεται από μια συγκεκριμένη διακοπή ρεύματος που έγινε στην Ιταλία το 2003, όταν ολόκληρη η χώρα έμεινε χωρίς ρεύμα, εξαιτίας δύο πεσμένων δέντρων. Αυτή η πραγματικότητα είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, αν σκεφτεί κάποιος την αυξανόμενη εξάρτηση του κόσμου από την ηλεκτρική ενέργεια».

 

«Τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας αποτελούν τα καύσιμα της ύπαρξής μας. Είναι δυνάμεις καθαρισμού του νερού, των αποβλήτων, των τροφίμων, των μεταφορών και των επικοινωνιών. Είναι αδύνατο να φανταστεί κάποιος τη σύγχρονη ζωή χωρίς αυτά. Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι οι πόλεις του παρελθόντος στηρίζονταν στο ανθρώπινο δυναμικό, ενώ σήμερα -σχεδόν εξ ολοκλήρου- εξαρτώνται από μια σειρά αλληλένδετων τεχνικών συστημάτων», προσθέτει ο Μπερντ.