→ Αμεση συνέπεια της συντελούμενης ιδεολογικής διεργασίας είναι η «παλιννόστηση» στο ΚΚΕ κομμουνιστών ψηφοφόρων, οι οποίοι υπό το βάρος της πόλωσης των βουλευτικών εκλογών του 2012 στράφηκαν (τακτικά) τον Ιούνιο προς τον ΣΥΡΙΖΑ

 

Του Γιάννη Μαυρή*

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ούτε εντυπωσιακές ούτε αμελητέες, οι μηνιαίες μεταβολές που καταγράφονται τον Φεβρουάριο στην εκτιμώμενη εκλογική δύναμη των κομμάτων, πιστοποιούν σημαντική εκλογική ρευστότητα και αποκαλύπτουν ένα ιδιαιτέρως σύνθετο πολιτικό σκηνικό. Ο ΣΥΡΙΖΑ, με ποσοστό 30%, εξακολουθεί να προηγείται της Ν.Δ. (28,5%), αλλά η απόστασή του από αυτήν μειώθηκε. Η σμίκρυνση της διαφοράς, που παρατηρείται, οφείλεται περισσότερο στις δικές του απώλειες και λιγότερο στα κέρδη της Ν.Δ. (-1,5%, έναντι +0,5%). Είναι δε αποτέλεσμα τουλάχιστον δύο παραγόντων, άνισης βαρύτητας.

 

Δεξιά προπαγάνδα και αριστερή δυσαρέσκεια

 

Από την αρχή του έτους (ανάληψη της προεδρίας της Ε.Ε.), η κυβέρνηση κλιμακώνει την προσπάθεια να ανατρέψει το δυσμενές κλίμα εις βάρος της. Εν όψει της επικείμενης εκλογικής αναμέτρησης, τροφοδοτεί τη στρατηγική της πόλωσης, εντείνοντας τις επιθέσεις της κυβερνητικής προπαγάνδας, κατά του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

 

Η επικοινωνιακή υπεροπλία, που διαθέτει αναμφίβολα, της επιτρέπει να εκμεταλλεύεται στο έπακρο και να αξιοποιεί στο πλέγμα των Μέσων Ενημέρωσης δύο στοιχεία: Πρώτον, τις αντινομίες ή τις αστοχίες του κόμματος της αντιπολίτευσης, που σχετίζονται κατά βάση με την έλλειψη κυβερνητικής εμπειρίας. Δεύτερον, τις εσωκομματικές αντιπαραθέσεις που εκδηλώνονται, ως αποτέλεσμα της ιδεολογικής και πολιτικής μετατόπισής του, διαδικασία που δημοσιογραφικά χαρακτηρίστηκε «στροφή στον ρεαλισμό».

 

Ψευδογεγονότα-αφορμές που χρησιμοποιούνται σ’ αυτήν την εκστρατεία (η οποία βάσει των θεμελιωδών αρχών της προπαγάνδας στοχεύει στη «δαιμονοποίηση» του αντιπάλου) μπορεί να θεωρηθούν, ενδεικτικά, τόσο η δραστηριότητα που ανέπτυξε ο Π. Τατσόπουλος (αιχμές κατά των στελεχών του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, επιστολή αποχώρησης και ανεξαρτητοποίηση, 10/1/14) όσο και η αναβίωση της «συζήτησης» για την τρομοκρατία (απόδραση και «διάγγελμα» Χρ. Ξηρού, 20/1/14). Υπάρχουν βέβαια και εκείνα που χρησιμοποιούνται για να πλήξουν στοχευμένα το ίδιο το πρόσωπο του αρχηγού, όπως π.χ. το μείζον ζήτημα της αθεΐας του ή το γεγονός ότι συνελήφθη άδων το «Παντιέρα ρόσα». Η ποιότητα του εκφερόμενου «λόγου», όμως, δεν περιορίζει απαραίτητα και την εμβέλειά του. Το γεγονός ότι η εκλογική επιρροή της Ν.Δ. συνεχίζει την ελαφρά ανοδική πορεία των τελευταίων μηνών συνιστά ένδειξη ότι η συγκεκριμένη εκλογική στρατηγική αποδίδει και για τούτο θα συνεχιστεί.

 

Στους παράγοντες που έχουν αποτρέψει, μέχρι στιγμής, την «κατάρρευση» της κυβερνητικής ισχύος θα πρέπει να προστεθεί και η εκλογική διατήρηση του ΠΑΣΟΚ (7%, +0,5%) – ποσοστό που μπορεί να αποτελεί τον πυρήνα της νέας εκλογικής του βάσης, μετά το 2012 και ίσως μέχρι τις επόμενες εκλογές. Θα πρέπει να επισημανθεί ακόμη ότι η συγκράτηση του ΠΑΣΟΚ, αλλά και της (συρρικνωμένης) ΔΗΜΑΡ (3,5%) περιορίζει σαφώς το πεδίο κινήσεων στον χώρο της Κεντροαριστεράς. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των φίλιων Μέσων Ενημέρωσης, η κίνηση των «58» μέχρι στιγμής δεν ανιχνεύεται στις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος.

 

Μεγαλύτερη εκλογική βαρύτητα για την επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ έχει, βεβαίως, η εσωκομματική αντιπαράθεση μεταξύ της ηγεσίας και της Αριστερής Πλατφόρμας, στο έδαφος των ιδεολογικών-πολιτικών διεργασιών που συντελούνται, αναφορικά με τη φυσιογνωμία του κόμματος. Αφορμή στάθηκαν, τόσο οι επιλογές των υποψήφιων περιφερειαρχών (εγκρίθηκαν από την Κ.Ε., με ψήφους 92 έναντι 67, 1-2/2/14), όσο οι δηλώσεις των επώνυμων οικονομολόγων του κόμματος, που εκφράστηκαν το προηγούμενο διάστημα. Αυτή η μετατόπιση δείχνει να παράγει συγκυριακά μια αριστερόστροφη δυσαρέσκεια, η οποία μάλλον δεν αντισταθμίζεται ποσοτικά με τις εισροές (μετατοπίσεις) από το μετριοπαθέστερο «κεντρώο» εκλογικό ακροατήριο, στο οποίο το κόμμα επιχειρεί να απευθυνθεί.

 

Μεσοπρόθεσμη ενίσχυση του ΚΚΕ

 

Αμεση συνέπεια της συντελούμενης ιδεολογικής διεργασίας είναι η «παλιννόστηση» στο ΚΚΕ κομμουνιστών ψηφοφόρων, οι οποίοι υπό το βάρος της πόλωσης των βουλευτικών εκλογών του 2012 στράφηκαν (τακτικά) τον Ιούνιο προς τον ΣΥΡΙΖΑ, εγκαταλείποντας το κόμμα και οδηγώντας το στη χειρότερη εκλογική ήττα της μεταπολίτευσης (μόλις 277.000 ψήφοι), ακόμη και σε σύγκριση με την κοινωνική υποχώρησή του, που προκάλεσε η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού (313.000 ψήφοι στις βουλευτικές του 1993). Συνολικά, αυτή η υποκατηγορία μετακινούμενων ψηφοφόρων ενδέχεται να αντιπροσωπεύει το 3-4% του εκλογικού σώματος.

 

Η επανάκαμψη της εκλογικής επιρροής του ΚΚΕ (7,5%, +1%), παρά τις διακυμάνσεις που εμφανίζει, συνεχίζεται σταθερά κατά τη διάρκεια του μετεκλογικού 20μήνου, με αποτέλεσμα σήμερα το ΚΚΕ να επιστρέφει πλέον εκλογικά στη ζώνη του 7,5% (κυμαίνεται από 6 έως 7,5% το τελευταίο εξάμηνο). Κινείται, δηλαδή, προς τη ζώνη της εκλογικής επιρροής των βουλευτικών του Μαΐου 2012 (8,5%) και του Οκτωβρίου 2009 (7,5%).

 

Θα πρέπει να επισημανθεί ακόμη ότι ο μικρός «ζωτικός» χώρος που διανοίγεται στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ ευνοεί κυρίως το ΚΚΕ, αλλά δευτερευόντως και τον χώρο των σχηματισμών της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς (ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΕΠΑΜ) ή μιας προσχηματικής «οικολογικής» διαμαρτυρίας, πιθανότατα όμως να ενισχύει και την τάση της αποχής.

 

Ανακατατάξεις στην αντιμνημονιακή Δεξιά

 

Σημαντικό εύρημα της μέτρησης του Φεβρουαρίου είναι η συνεχιζόμενη κάμψη της εκλογικής επιρροής της Χρυσής Αυγής (8,5%, -1,5%), η οποία ωστόσο παραμένει σε επίπεδα υψηλότερα των βουλευτικών εκλογών. Η ορατή εκλογική αποδυνάμωση της Χ.Α., αποτέλεσμα της επίθεσης που δέχεται τους τελευταίους μήνες, διευρύνει ενδεχομένως το κενό εκπροσώπησης των ψηφοφόρων της «αντιμνημονιακής Δεξιάς». Αυτοί οι ψηφοφόροι δεν είναι πιθανό να επαναπατριστούν στη Ν.Δ. Αντιθέτως, η διαπιστωμένη μέχρι σήμερα επικοινωνία των πλέον αντίθετων χώρων του εκλογικού σώματος, ιδίως στις νεότερες ηλικιακές ομάδες, είχε αποτέλεσμα την απευθείας διαπαραταξιακή μετατόπιση προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, η προσπάθεια αποσαφήνισης της φυσιογνωμίας του τελευταίου έχει έμμεσες επιπτώσεις και στον χώρο της «αντιμνημονιακής Δεξιάς». Λόγω της μετατόπισής του σε μετριοπαθέστερες και φιλοευρωπαϊκότερες θέσεις, αυτά τα στρώματα στρέφονται συγκυριακά προς τον πλέον συγγενικό τους πολιτικό χώρο. Ετσι, ευνοείται η εκλογική ανάκαμψη των Ανεξάρτητων Ελλήνων (6%, +1,5%) και το συγκεκριμένο κόμμα είναι πιθανότατα εκείνο που επωφελείται σήμερα περισσότερο από την κάμψη της Χ.Α.

 

Στο επίπεδο της εκλογικής βάσης, προσελκύοντας τη δεξιά αντιμνημονιακή ψήφο, το κόμμα των ΑΝ.ΕΛΛ. λειτουργεί ως «ανάχωμα» (buffer party), τόσο απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ (αντίστοιχη κίνηση είχε παρατηρηθεί και μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου) όσο και απέναντι στους υπό εκκόλαψη νεοπαγείς σχηματισμούς της πατριωτικής Δεξιάς, που θα διεκδικήσουν πιθανότατα την εκλογική «περιουσία» της Χ.Α., με ή χωρίς το πράσινο φως της Συγγρού. Είναι προφανές ότι και σε αυτό το τμήμα του κομματικού φάσματος το τοπίο παραμένει ρευστό· και θα κριθεί βέβαια από τη σοβαρότητα (ή τη μη σοβαρότητα) των εγχειρημάτων που κυοφορούνται.

 

……………………………………………………………………………………………………

 

* Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Public Issue