Οι 200 εργαζόμενοι που βρίσκονται από τη Δευτέρα σε διαθεσιμότητα αγωνίζονται για να μην πληρώσουν το «μάρμαρο» γι’ ακόμα μια φορά. Ξέρουν καλύτερα από τον καθένα ότι η οικονομική ύφεση παγώνει τους κλιβάνους και τις τσιμινιέρες

Της Αφροδίτης Τζιαντζή

Ραντεβού στην πύλη του εργοστασίου της Χαλυβουργικής δίνουν καθημερινά οι περίπου 200 εργαζόμενοι που από τη Δευτέρα βρίσκονται σε διαθεσιμότητα. Η αγωνιστική διάθεση παλεύει με την ανασφάλεια και την καχυποψία ότι «άλλη μια φορά εμείς πληρώνουμε το μάρμαρο». Η ανακοίνωση για ομαδικές απολύσεις στη χαλυβουργία του Ασπρόπυργου, που ισοδυναμούν με λουκέτο, επιβαρύνει το κλίμα. «Αν δεν μειωθεί το ενεργειακό κόστος, από τις πέντε χαλυβουργίες της Ελλάδας, μόνο μία θα λειτουργεί: η Σοβέλ του Στασινόπουλου». Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργατοϋπαλλήλων Μετάλλου Γιάννης Σακελλαρόπουλος συμμετείχε στη χθεσινή συγκέντρωση. «Η ΠΟΕΜ μιλάει σαν εκπρόσωπος Τύπου των βιομηχάνων», σχολιάζουν εργαζόμενοι σε πηγαδάκια, δυσαρεστημένοι με τη στάση της ομοσπονδίας.

«Πάγωσε η υψικάμινος»

Οι συγκεντρωμένοι απέκλεισαν συμβολικά ρεύμα της εθνικής οδού προς Αθήνα, μοιράζοντας στους οδηγούς την ανακοίνωση του σωματείου: «Κάνουμε έκκληση να δοθεί άμεσα λύση στο τεράστιο ενεργειακό πρόβλημα που μαστίζει τις ενεργοβόρες βιομηχανίες όπως και τη δική μας, με συνέπεια όλο το κόστος να μετακινείται στους εργαζόμενους». Φαινομενικά ζητάνε ό,τι και οι βιομήχανοι: εφαρμογή των «συμβάσεων διακοψιμότητας» για φτηνότερο ρεύμα, φτηνότερο φυσικό αέριο. Κι όμως, όταν τους ρωτάς έναν έναν, κανείς δεν είναι σίγουρος ότι αυτό θα βοηθήσει να έχουν δουλειά αύριο: «Εστω υπογράφεται η διακοψιμότητα. Τι θα κάνουν μετά οι βιομήχανοι; Ποιος εγγυάται ότι δεν θα τσεπώσουν κι αυτό το δωράκι και θα λένε πάλι ότι δε βγαίνουν;» Ο Στέφανος εργάζεται στο χημείο. Φοράει τζιν πουκάμισο που γράφει «Χαλυβουργική», όπως πολλοί συνάδελφοί του. Τα εταιρικά λογότυπα, με το σλόγκαν «Χ σημαίνει αντοχή» δεσπόζουν στην εθνική οδό. Πιο πίσω, το πολύχρωμο συγκρότημα με τα ερυθρόλευκα φουγάρα, σήμα κατατεθέν της Χαλυβουργικής, έχει κυρίως μουσειακή αξία.

Συνήθως τα ρεπορτάζ για την κρίση στις χαλυβουργίες ξεκινάνε με τη φράση «Πάγωσε η υψικάμινος». Μόνο που οι δύο υψικάμινοι της Χαλυβουργικής έσβησαν το 1981, με την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ. Εκτοτε, η ακόμα ανθηρή βιομηχανία αξιοποίησε τους σύγχρονους αλλά ενεργοβόρους, ηλεκτρικούς φούρνους, επενδύοντας παράλληλα σε νέες τεχνολογίες και προϊόντα. Δύο χρόνια έχει παγώσει ο κλίβανος του χαλυβουργείου, που παράγει πρώτη ύλη λιώνοντας το σκραπ και λειτουργούν μόνο τα ελασματουργεία, που διαμορφώνουν το τελικό προϊόν: κουλούρες σύρματος, μπετόβεργα, δομικό πλέγμα, όλα υλικά οικοδομής.

Η κατάρρευση του κατασκευαστικού κλάδου μείωσε την εγχώρια ζήτηση κατά 85%. Από 2,5 εκατομμύρια τόνους το 2007, η συνολική παραγωγή έχει πέσει στους 300.000 τόνους, σε επίπεδα της δεκαετίας του 1950. Τότε που χτιζόταν το ελληνικό βιομηχανικό θαύμα της ανοικοδόμησης και της καραμανλικής αντιπαροχής, στο οποίο η Χαλυβουργική των Αγγελόπουλων πρωταγωνίστησε, με γενναία κρατική στήριξη.

Ο Στράτος Καπετάνιος που δουλεύει στην επιχείρηση 24 χρόνια από 20 χρόνων, θυμάται το προηγούμενο κύμα διαθεσιμότητας στα μέσα του 1990. «Οι κλίβανοι έκλειναν διαδοχικά και αποχώρησαν με εθελούσια πάνω από 600 άτομα». Είχαν προηγηθεί μαζικές απολύσεις στις αρχές του 1980, όταν το προσωπικό μειώθηκε από τα 2.500 άτομα σχεδόν στο μισό. Τότε έγιναν οι μεγαλύτεροι διεκδικητικοί αγώνες. «Ο,τι κερδίσαμε ήταν κυριολεκτικά κερδισμένο με αίμα και ιδρώτα. 17 μέρες έγινε απεργία για το γάλα», θυμίζει ο Γιώργος Τζίντζιρας, μέλος του τοπικού κλαδικού σωματείου «Μασίνα». Το γάλα βοηθάει να αποβληθούν οι επικίνδυνες τοξίνες και παραμένει υποχρεωτικό. Τα εργατικά ατυχήματα έχουν μειωθεί. «Ολοι μας έχουμε από ένα έγκαυμα. Ομως σοβαρό ατύχημα έχει να συμβεί πριν από το 2003, όταν κόπηκε το χέρι εργαζόμενου στη γερανογέφυρα. Εμείς είχαμε νεκρό το 2001, αλλά το 2009 στη Χαλυβουργία του Μάνεση, πέθαναν δύο σε μια μέρα. Πολλοί χάνονται πρόωρα, κυρίως από καρκίνο, σχεδόν πριν προλάβουν να πάρουν τη σύνταξή τους. Λέμε στ’ αστεία ότι, αν ζήσεις ώς τα 65, θα φτάσεις τα 100».

Ο Γιώργος Χρονόπουλος και ο Χρήστος Πέππας είναι γιοι χαλυβουργών: «Υπάρχει η παράδοση να εργάζεται κόσμος από τις οικογένειες. Τα μεροκάματα ήταν πάντα χαμηλά και ο μισθός συμπληρωνόταν με τις υπερωρίες, τα εξαήμερα και τα εφταήμερα. “Το ένσημο να μπαίνει”, μου έλεγε ο πατέρας μου», λέει ο Γιώργος. Το πρόβλημα για τους νεότερους είναι «η λογική της ανάθεσης που μπορεί να δούλευε την εποχή της εργασιακής ειρήνης και των παχιών αγελάδων, σήμερα όμως είναι αδιέξοδη. Αν δεν ενωθούμε οι εργαζόμενοι στις βιομηχανίες και οι άνεργοι μαζί, αν δεν διεκδικήσουμε συνολικές αλλαγές στην παραγωγή, με βάση τις πραγματικές ανάγκες, πάντα θα υπάρχουν εκβιασμοί. Δεν αρκεί το φτηνό ρεύμα όταν δεν υπάρχει ζήτηση. Αν δεν στηριχτούν τα ναυπηγεία, δεν χτιστούν σχολεία, που υπάρχουν ακόμα παιδιά που κάνουν μάθημα σε λυόμενα, αν δεν φτιαχτούν τα σπίτια που με την πρώτη βροχή πλημμυρίζουν και στους σεισμούς καταρρέουν, δεν αρκεί η “διακοψιμότητα”. Ολα είναι αλληλένδετα».

«Μας χρησιμοποιούν…»

Οι εργαζόμενοι, που βρίσκονται στην καρδιά της παραγωγής, έχουν γνώση και άποψη, που κανείς όμως δεν ακούει. «Ξεπουλάνε τη Λάρκο, όταν θα μπορούσε η χαλυβουργία να παράγει ανοξείδωτο χάλυβα με συστατικό το νικέλιο, διεθνώς ανταγωνιστικό».

Η συζήτηση αναπόφευκτα έρχεται στην πολιτική. «Οταν ρωτήσαμε τον διευθύνοντα σύμβουλο “Μας χρησιμοποιείτε ως μοχλό πίεσης στην κυβέρνηση ή για να κερδίσετε χρόνο μέχρι τον Μάρτιο, που είναι η ευρωπαϊκή σύσκεψη κορυφής για την Ενέργεια;” η απάντησή του ήταν “Πιθανόν και τα δύο”. Μας δηλώνουν κυνικά ότι μας χρησιμοποιούν. Αυτοί όμως έχουν στόχο τα κέρδη κι εμείς την επιβίωση. Τα συμφέροντά μας δεν είναι κοινά. Μόνο που τα δικά τους συμφέροντα περνάνε πάνω από τις δικές μας πλάτες». Πλάτες που, όπως όλοι παραδέχονται, έχουν πια λυγίσει από το βάρος.