Πώς κηρύσσεται, πώς ασκείται, πότε είναι παράνομη

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Τζώρτζης Ρούσσος

Την ίδια ώρα που έρχονται εκ νέου στο προσκήνιο πιέσεις για αλλαγή του τρόπου κήρυξης των απεργιακών κινητοποιήσεων, χρήσιμο είναι να δούμε το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την προκήρυξη της κορυφαίας κινητοποίησης από την πλευρά των εργαζομένων. Η άσκηση της απεργίας διέπεται βασικά από τον ν.1264/1982. Σύμφωνα λοιπόν με την εργατική νομοθεσία, στις πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις (δηλαδή τα εργατικά σωματεία) η απεργία κηρύσσεται με απόφαση της γενικής συνέλευσης, η οποία είναι το ανώτατο όργανο της συνδικαλιστικής οργάνωσης. Η γενική συνέλευση που αποφασίζει την απεργία μπορεί να εξουσιοδοτήσει το διοικητικό συμβούλιο να εκτελέσει την απόφαση και να καθορίσει τις λεπτομέρειες για τη διεξαγωγή της απεργίας, ιδίως μάλιστα αν οι οργανώσεις είναι ευρύτερης περιφέρειας ή πανελλαδικής εμβέλειας. Η απόφαση της γενικής συνέλευσης για κήρυξη απεργίας λαμβάνεται με μυστική ψηφοφορία.

Οι δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις (δηλαδή οι ομοσπονδίες) που καλύπτουν μισθωτούς περισσότερων επιχειρήσεων μπορούν να κηρύξουν απεργία με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου στη γεωγραφική τους περιφέρεια ή και σε τμήματά της, για το σύνολο όμως επαγγελμάτων, κατηγοριών και επιχειρήσεων και όχι σε μεμονωμένη επιχείρηση. Η απεργία που κηρύσσεται από τριτοβάθμια οργάνωση και καλύπτει όλους τους μισθωτούς που εκπροσωπεί, επομένως και τους εργαζομένους των κοινωφελών και υπό κοινωνικοποίηση επιχειρήσεων, κηρύττεται με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για να εξασφαλιστεί η νομιμότητα της απεργίας θα πρέπει να υπάρχει έγγραφη προειδοποίηση. Συγκεκριμένα, η οργάνωση (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια) οφείλει να γνωστοποιεί στην εργοδοτική πλευρά τα αιτήματα που διεκδικεί, ώστε να καταβάλλεται προσπάθεια να λυθεί η συλλογική διαφορά με ειρηνικά μέσα (διαπραγματεύσεις). Η προειδοποίηση του εργοδότη ή της εργοδοτικής συνδικαλιστικής οργάνωσης για την άσκηση του δικαιώματος απεργίας πρέπει να λαμβάνει χώρα τουλάχιστον 24 ώρες πριν από την πραγματοποίηση της απεργίας. Η προειδοποίηση μπορεί να γίνει με οποιονδήποτε τρόπο: έγγραφο, τηλεγράφημα ή ακόμη και προφορικά. Κατά κανόνα, αρκεί η γενική προειδοποίηση. Ο προσδιορισμός ή μη της ημέρας και της ώρας έναρξης της απεργίας εναπόκειται στις εκάστοτε συνθήκες και την εκάστοτε μορφή του συγκεκριμένου εργατικού αγώνα. Η απεργία που πραγματοποιείται χωρίς 24ωρη προειδοποίηση είναι παράνομη. Η παράνομη λόγω μη προειδοποίησης απεργία παραμένει παράνομη έστω και αν για τη συνέχιση αυτής έχει γίνει 24ωρη προειδοποίηση του εργοδότη.

Προσωπικό ασφαλείας

Η άσκηση του δικαιώματος απεργίας δεν επιτρέπεται να θέτει σε κίνδυνο τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης ούτε να προκαλεί καταστροφές ή ατυχήματα. Ετσι, κατά τη διάρκεια της απεργίας η συνδικαλιστική οργάνωση έχει την υποχρέωση να διαθέτει το αναγκαίο προσωπικό ασφάλειας. Στις δε υπηρεσίες, οργανισμούς και επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, των οποίων η λειτουργία έχει ζωτική σημασία για την εξυπηρέτηση βασικών αναγκών του κοινωνικού συνόλου, πέραν του προσωπικού ασφαλείας θα πρέπει να διατίθεται και προσωπικό για την αντιμετώπιση στοιχειωδών αναγκών του κοινωνικού συνόλου.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ

Η αδέσποτη απεργία

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι εργαζόμενοι αποφασίζουν να κάνουν μόνοι τους απεργία. Σ’ αυτή την περίπτωση η απεργία ονομάζεται αδέσποτη. Το Σύνταγμα αποδοκιμάζει την αδέσποτη απεργία, ορίζοντας ότι η απεργία ασκείται από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις που έχουν νόμιμα συσταθεί. Είναι δυνατόν να νομιμοποιηθεί αδέσποτη απεργία μόνο εάν εγκριθεί από γενική συνέλευση σωματείου και τότε αίρεται ο χαρακτήρας της αδέσποτης, όχι όμως αναδρομικά αλλά από την έγκρισή της και έπειτα. Συγκεκριμένα, η αδέσποτη απεργία πραγματοποιείται: α) από ομάδα μη συνδικαλιζόμενων εργαζομένων, β) αυθόρμητα από ομάδα εργαζομένων ή γ) από συνδικαλιστική οργάνωση που βρίσκεται υπό σύσταση. Πάντως, συμμετοχή σε παράνομη απεργία συνιστά αυθαίρετη απουσία από την εργασία και μπορεί κάτω από προϋποθέσεις να εκληφθεί ως παραίτηση από την πλευρά των εργαζομένων–απεργών. Η νομοθεσία, όμως, δεν υιοθετεί αυτόματα καμία από τις λύσεις αυτές. Η συμμετοχή σε παράνομη απεργία δεν εξομοιώνεται από την πρώτη στιγμή με αυθαίρετη απουσία. Το σκεπτικό είναι ότι, από τη στιγμή που, κατά τον νόμο, την ευθύνη της κήρυξης της απεργίας έχει η συνδικαλιστική οργάνωση, άρα και οι ευθύνες για τις συνέπειες της συμμετοχής σε παράνομη απεργία υπάρχουν σε συλλογικό επίπεδο.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ

Το δικαίωμα της ανταπεργίας (λοκ άουτ)

Απαγορευμένη είναι στην Ελλάδα η ανταπεργία του εργοδότη. Πρόκειται για το περιβόητο λοκ άουτ. Σύμφωνα με ρητή διάταξη του Ν. 1264/1982 (άρθρο 22 παρ. 2) απαγορεύεται η ανταπεργία. Ανταπεργία είναι η άρνηση του εργοδότη να αποδεχθεί την εργασία των μισθωτών που ασκείται με τα χαρακτηριστικά στοιχεία της απεργίας, δηλαδή κατά τρόπο συλλογικό (εναντίον όλων των εργαζομένων) και με αγωνιστικό σκοπό (άσκηση πίεσης στους εργαζόμενους να δεχθούν τη ρύθμιση των όρων εργασίας που επιδιώκει αυτός). Μορφές με τις οποίες μπορεί να εκδηλωθεί η ανταπεργία είναι ο αποκλεισμός των εργαζομένων από τις θέσεις εργασίας, το κλείσιμο της επιχείρησης κ.λπ. Η ανταπεργία διακρίνεται σε «επιθετική», όταν πρώτος προσφεύγει σε αυτήν ο εργοδότης, και σε «αμυντική», όταν ο εργοδότης κηρύσσει ανταπεργία μετά από απεργία που πραγματοποιούν ήδη εργαζόμενοι, αποκλείοντας από την εργασία όχι μόνο τους απεργούς αλλά και τους μη απεργούς. Γίνεται δεκτό ότι η νομοθετική απαγόρευση της ανταπεργίας ισχύει χωρίς εξαιρέσεις. Επομένως, απαγορεύεται η ανταπεργία, έστω κι αν ασκείται προς απόκρουση παράνομης απεργίας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι παλιότερα (πριν από τη θέση σε ισχύ δηλαδή του Ν. 1264/1982) το εργοδοτικό δικαίωμα του λοκ άουτ είχε καθιερωθεί με το άρθρο 32 του Ν. 330/1976.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ΕΥΡΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Μέσα στο προσεχές διάστημα αναμένεται η ανακοίνωση της προκήρυξης από τον ΟΑΕΔ προγράμματος με βάση το οποίο επιχειρήσεις θα επιχορηγούνται για τουλάχιστον δώδεκα μήνες με 18 ευρώ την ημέρα και μέχρι 25 ημέρες τον μήνα (ημέρες ασφάλισης) για την πρόσληψη ανέργου. Το πρόγραμμα θα στοχεύει στην πρόσληψη 10.000 ανέργων ηλικίας 30-66 ετών. Αναμένεται να ενταχθούν οι επιχειρήσεις που δεν έχουν προβεί σε μείωση προσωπικού κατά τη διάρκεια του τριμήνου πριν από την ημερομηνία της αίτησης για υπαγωγή στο πρόγραμμα. Ως μείωση προσωπικού θεωρείται η καταγγελία της σύμβασης εργασίας, όπως επίσης και η εθελουσία έξοδος που γίνεται με πρωτοβουλία του εργοδότη. Επίσης, δεν είναι δυνατή η υπαγωγή των επιχειρήσεων που έχουν προβεί κατά τη διάρκεια του τριμήνου πριν από την αίτηση υπαγωγής στο πρόγραμμα, σε αλλαγή του καθεστώτος απασχόλησης του προσωπικού τους, από πλήρη σε μερική ή σε εκ περιτροπής απασχόληση.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ

Ο χρόνος συμμετοχής ενός εργαζόμενου σε απεργία δεν λαμβάνεται υπόψη ως χρόνος ασφάλισης, εκτός και αν ο εργαζόμενος που συμμετείχε στις απεργίες πληρώσει και αναγνωρίσει τις ημέρες απεργίας ως πλασματικούς χρόνους ασφάλισης. Σύμφωνα με την ασφαλιστική νομοθεσία, η εξαγορά ισχύει για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις διατάξεις του Ν. 3863/2010 από 1/1/2011 και εντεύθεν. Υπενθυμίζεται ότι δεν υπήρχε παλιότερη νομοθετική διάταξη που να έδινε δικαίωμα αναγνώρισης ως συντάξιμου χρόνου του χρόνου απεργίας. Ο ασφαλισμένος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, που επιθυμεί να αναγνωρίσει τον χρόνο απεργίας, θα πρέπει να έχει πραγματοποιήσει συνολικά τουλάχιστον 3.600 μέρες πραγματικής ή προαιρετικής ασφάλισης. Προσέρχεται στην υπηρεσία του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ του τόπου κατοικίας του και υποβάλλει σχετική αίτηση στο Γραφείο Ειδικών Περιπτώσεων Εσόδων. Δεν υπάρχει προθεσμία για την υποβολή της αίτησης, όμως δεν υπάρχει δυνατότητα υποβολής του αιτήματος μετά την αίτηση συνταξιοδότησης, γιατί ο χρόνος αυτός συνυπολογίζεται τόσο για τη θεμελίωση δικαιώματος όσο και για προσαύξηση της σύνταξης. Ο υπολογισμός της εξαγοράς γίνεται με βάση τις αποδοχές που έχει ο ενδιαφερόμενος κατά τον προηγούμενο μήνα από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Εάν ο ενδιαφερόμενος κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης είναι άνεργος, τότε λαμβάνονται υπόψη οι αποδοχές του τελευταίου μήνα απασχόλησης.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

Παράνομη θεωρούν τα δικαστήρια την απεργία κατά τη διάρκεια της οποίας οι απεργοί ασκούν με τη σύμπραξη της οργάνωσης που την προκήρυξε βία κατά των μη απεργών. Συγκεκριμένα, έχει κριθεί ότι στις περιπτώσεις που κατά των μη απεργών εκτοξεύονται απειλές με σκοπό την άσκηση ψυχολογικής βίας ή ασκούνται άλλες πράξεις σωματικής βίας για να εμποδιστεί η είσοδός τους στους χώρους εργασίας, η απεργία τότε μόνο μπορεί να χαρακτηριστεί καταχρηστική αν η βία ασκείται με τη συγκατάθεση ή την ανοχή της συνδικαλιστικής οργανώσεως, όχι όμως και όταν γίνεται με ατομική πρωτοβουλία ορισμένων απεργών και παρά την αντίθεση της οργανώσεως. Καταχρηστικό δηλαδή χαρακτήρα μπορούν να προσδώσουν στην απεργία η κατάληψη χώρων της εργασίας και η παρακώλυση της εργασίας όσων δεν μετέχουν στην απεργία μισθωτών, αν οι πράξεις αυτές έχουν αφετηρία τη συλλογική πρόθεση των εμπνευστών ή εκτελεστών της απεργίας, δηλ. την οργάνωση του σωματείου που κήρυξε την απεργία.