- Εφημερίδα των Συντακτών - http://archive.efsyn.gr -

Μαύρο και το 2013, ορόσημο η δολοφονία Φύσσα

03/04/14 ΕΛΛΑΔΑ

Οι διώξεις των μελών της Χ.Α. ανέκοψαν προσωρινά το τσουνάμι των εγκλημάτων κατά μεταναστών από… ιδιώτες, αλλά τη σκυτάλη παρέλαβαν οι ένστολοι

 

Των Γιάννη Μπασκάκη, Αντας Ψαρρά

 

«Πλούσιο» σε ρατσισμό και βία, το 2013 έφτασε σε κρεσέντο περιστατικών ολόκληρη την περίοδο της ανόδου της Χ.Α. και της ξενοφοβικής ρητορείας. Αυξημένα και τα περιστατικά αστυνομικής ρατσιστικής βίας. Κι όλα αυτά, με λίγα μόνο από τα θύματα να καταφέρνουν να φτάσουν στους μηχανισμούς του Δικτύου.

 

Η φετινή Εκθεση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, η τρίτη κατά σειρά από τη δημιουργία του, αποτυπώνει την «κανονικότητα» τέτοιων εγκλημάτων και περιστατικών στην ελληνική κοινωνία και -δυστυχώς- σε μεγάλο βαθμό και στους θεσμούς της πολιτείας. Μιας πολιτείας που, ενώ επιμένει στην προσπάθεια μείωσης της εγκληματικότητας, δεν κατανοεί ότι με την ατιμωρησία και κυρίως με τη μη καταγραφή των εγκλημάτων ρατσιστικής βίας διαιωνίζει και αυξάνει -τελικά- τη βία, την γκετοποίηση, το έγκλημα και τον φόβο.

 

Θετικά δείγματα

 

Οι θετικές πρωτοβουλίες, και ειδικά η κάποια μεταστροφή της αστυνομικής πρακτικής και της Δικαιοσύνης μετά τη δολοφονία Φύσσα, είναι το βεβαιωμένο παράδειγμα του πώς μειώθηκαν τα εγκλήματα, μόλις οι διωκτικές αρχές αποφάσισαν να ασχοληθούν με αυτά και να τιμωρήσουν τους δράστες. Το τελευταίο τρίμηνο του 2013, μετά τις συλλήψεις ρατσιστών και χρυσαυγιτών, τα περιστατικά που κατέγραψε το Δίκτυο είναι 18 σε σύνολο 166 (με τουλάχιστον 320 θύματα) που καταγράφηκαν όλο το 2013.

 

Δυστυχώς, όπως καταγράφει το Δίκτυο, έχουν αυξηθεί πολύ και τα περιστατικά αστυνομικής ρατσιστικής βίας, ενώ ειδικά στην καταγραφή αυτών των περιστατικών τα θύματα είναι εντελώς απροστάτευτα και φοβούνται να το καταγγείλουν. Η έκθεση σημειώνει τη θετική πρωτοβουλία για δημιουργία σύστασης τμημάτων της ΕΛ.ΑΣ. για την αντιμετώπιση της ρατσιστικής βίας, η οποία όμως ακυρώνεται, αν δεν επανέλθει το αρ. 19 του Μεταναστευτικού Κώδικα περί προστασίας θυμάτων-μαρτύρων.

 

Μηνύματα

 

Η ευνομούμενη πολιτεία οφείλει να επιδιώκει την αναγνώριση, καταγραφή και δίωξη των ρατσιστικών εγκλημάτων. Αν οι Αρχές δείχνουν ολιγωρία, σημαίνει ότι το μήνυμα είναι ότι αυτές οι συμπεριφορές γίνονται ανεκτές, είτε αποτελούν ρατσιστικά εγκλήματα χαμηλής έντασης είτε υπάρχει διάχυτη παρουσία ρατσισμού στο κοινωνικό σώμα και στις δομές του. Ειδικά το επόμενο διάστημα, με τις επικείμενες δίκες χρυσαυγιτών, θα πρέπει να προστατευτούν αποτελεσματικά τα θύματα, αλλά και τα μέλη των υπερασπιστών των δικαιωμάτων από ενδεχόμενη στοχοποίησή τους.

 

«Η έκθεση του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατατάσσει τη χώρα μας στην κατώτατη ποιοτικά κατηγορία σε ό,τι αφορά τους κρατικούς μηχανισμούς καταγραφής και δημοσιοποίησης δεδομένων σχετικών με τα εγκλήματα μίσους». Η έκθεση του δικτύου «διατρέχεται» σε κάθε της διαπίστωση από την περιορισμένη δυνατότητα καταγραφής, μια και το νομικό οπλοστάσιο αρνείται ακόμα να προστατέψει τα θύματα των υποθέσεων σκληρής ρατσιστικής βίας.

 

Προσωπικές συνεντεύξεις

 

Το 2013, το Δίκτυο κατέγραψε -μέσω συνεντεύξεων με τα θύματα- 166 περιστατικά ρατσιστικής βίας με τουλάχιστον 320 θύματα: τα 143 περιστατικά αφορούν μετανάστες ή πρόσφυγες, ενώ τα υπόλοιπα 22 ήταν κατά ΛΟΑΤ ατόμων και 1 εναντίον υπερασπίστριας ανθρωπίνων δικαιωμάτων (συνηγόρου θυμάτων). Ανάμεσά τους, τα 155 θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης στη Μανωλάδα.

 

*Η πλειονότητα των περιστατικών έλαβε χώρα σε δημόσιους χώρους και ειδικά στο κέντρο της Αθήνας (Αγιος Παντελεήμονας, Αττική, πλατεία Αμερικής, Ομόνοια).

 

*Η πλειονότητα των περιστατικών αφορά σωματικές επιθέσεις κατά αλλοδαπών, βαριές σωματικές βλάβες (75) και απλές σωματικές βλάβες (58), συνδυαζόμενες με απειλές, εξύβριση, φθορά ξένης περιουσίας και κλοπές.

 

*Τα θύματα της καταγραφής (κυρίως Πακιστανοί, Αφγανοί, Μπανγκλαντεσιανοί) ήταν 296 άντρες, 11 γυναίκες, 1 τρανς άνδρας και 12 τρανς γυναίκες, με μέσο όρο ηλικίας τα 29 έτη.

 

*Οι δράστες των επιθέσεων ήταν άνδρες, με εξαίρεση δύο περιστατικά όπου ήταν γυναίκες, και άλλες 14 περιπτώσεις όπου σε πολυμελείς ομάδες καταγράφεται και συμμετοχή γυναικών. Ο μέσος όρος ηλικίας των δραστών κυμαίνεται στα 27 χρόνια, ενώ είναι στη συντριπτική τους πλειονότητα Ελληνες. Σε 2 περιστατικά (με 39 καταγεγραμμένα θύματα) οι θύτες ήταν οι εργοδότες των θυμάτων, ενώ σε 44 περιστατικά οι θύτες ήταν ένστολοι. Σε 75 περιπτώσεις, τα θύματα πιστεύουν ότι οι δράστες συνδέονται με εξτρεμιστικές ομάδες, κυκλοφορούν είτε με μηχανές είτε πεζή, πολλές φορές με τη συνοδεία μεγαλόσωμων σκυλιών. Σημειώνεται ότι σε 15 περιπτώσεις τα θύματα αναγνώρισαν μέλη της Χρυσής Αυγής.

 

*Από τα 44 περιστατικά βίας από ένστολους, στα 31 τα θύματα αναφέρουν ότι στοχοποιήθηκαν λόγω αλλοδαπότητας ή/και χρώματος, θρησκείας και εθνοτικής προέλευσης. Τα 22 εξ αυτών έλαβαν χώρα σε χώρους κράτησης (Α.Τ., κέντρα κράτησης).

 

*Μόνο 33 από τα 166 περιστατικά έχουν καταγγελθεί στην αστυνομία και έχει κινηθεί ποινική διαδικασία. Η συντριπτική πλειονότητα των θυμάτων δεν θέλει να προβεί σε περαιτέρω ενέργειες, κυρίως λόγω φόβου που σχετίζεται με την έλλειψη νομιμοποιητικών εγγράφων. Για τη στάση των Αστυνομικών Αρχών αναφέρθηκε απροθυμία ή αποθάρρυνση και, σε ορισμένες περιπτώσεις, άρνησή τους να συμπράξουν για υποβολή μήνυσης.

 

Καταγγελίες-υποθέσεις

 

Σύμφωνα με τα στοιχεία που κοινοποιήθηκαν στο Δίκτυο από την Ελληνική Αστυνομία, εντός του 2013:

 

1. Καταγράφηκαν πανελλαδικά 109 περιστατικά με πιθανολογούμενο ρατσιστικό κίνητρο, τα οποία και διερευνήθηκαν.

 

2. Σχηματίστηκαν δικογραφίες για 93 περιστατικά, οι οποίες υποβλήθηκαν στις κατά τόπο αρμόδιες Εισαγγελικές Αρχές. Εξ αυτών 43 παραπέμφθηκαν βάσει του Ν. 927/1979.

 

3. Καταγράφηκαν 37 περιστατικά με εμπλεκόμενους αστυνομικούς. Στα 13 από αυτά επιλήφθηκε η Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων.

 

4. Το τηλεφωνικό κέντρο 11414 δέχθηκε 450 τηλεφωνικές κλήσεις, εκ των οποίων οι 28 ερευνώνται.

 

Εντούτοις, οι ως άνω αριθμοί αφορούν μικρό μόνο δείγμα των κρουσμάτων ρατσιστικής βίας που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα το 2013, καθώς πρόκειται μόνο για άτομα που είχαν νομιμοποιητικά έγγραφα και άρα και τη δυνατότητα καταγγελίας στις αστυνομικές αρχές.

 

Πρόσβαση θυμάτων στη Δικαιοσύνη

 

Επί του παρόντος δεν παρέχεται καμία εγγύηση για τη δυνατότητα καταγγελίας από πρόσωπα που δεν διαθέτουν νομιμοποιητικά έγγραφα. Η άδεια παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους είναι η πρώτη και βασική προϋπόθεση για την αποτροπή ρατσιστικών εγκλημάτων και τη δυνατότητα καταγγελίας τους. Το άρθρο 19 παραμένει ωστόσο στο συρτάρι της κυβέρνησης. Το Δίκτυο ζητά εμφατικά την ψήφιση του εν λόγω άρθρου χωρίς την πρόσφατα προωθούμενη τροπολογία, που ουσιαστικά εξαιρεί τους δημόσιους λειτουργούς από τη λογοδοσία και οδηγεί σε περαιτέρω εκφοβισμό των θυμάτων.

 

Ρατσιστικό κίνητρο

 

Η αναγνώριση της επιβαρυντικής περίστασης του ρατσιστικού κινήτρου για πρώτη φορά τον Νοέμβριο του 2013, σε δίκη σχετικά με εμπρησμό σε κατάστημα υπηκόου Καμερούν στην Κυψέλη, είναι ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Αναφέρεται και η περίπτωση της δολοφονίας του Λουκμάν. Ωστόσο, όπως παρατηρεί η έκθεση, το ρατσιστικό κίνητρο φαίνεται ότι στην πράξη έχει πέσει σε αχρηστία.

 

Σε επίπεδο διαδικασιών ενώπιον δικαστηρίων, η ατιμωρησία των δραστών οφείλεται στο γεγονός ότι η σχετική διάταξη συνιστά επιβαρυντική περίσταση μόνο μετά το πέρας της αποδεικτικής διαδικασίας, αφού δηλαδή έχει κριθεί η ενοχή του δράστη. Σημειώνεται η άμεση ανάγκη για νομοθετική πρωτοβουλία για τη διερεύνηση του ρατσιστικού κινήτρου από την προανάκριση και από αστυνομικούς λειτουργούς.

 

Προτείνεται η τροποποίηση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου με σκοπό τη συγκρότηση αποτελεσματικού μηχανισμού καταγγελιών της αστυνομικής βίας και περιστατικών αυθαιρεσίας, ανεξάρτητης διερεύνησης και παρακολούθησης, σύμφωνα με τις συστάσεις των διεθνών οργανισμών. Τέλος, η Εκθεση απευθύνει μια σειρά αναλυτικών προτάσεων προς την πολιτεία και ειδικά προς το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, το υπουργείο Εσωτερικών και το υπουργείο Δικαιοσύνης (ολόκληρη η έκθεση στην ιστοσελίδα της «Εφ.Συν.», efsyn.gr).

 

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

Πυρ ομαδόν κατά της ρατσιστικής βίας

 

Κωστής Παπαϊωάννου, Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

 

«Στον πυρήνα της δουλειάς μας βρίσκεται ο στόχος τα θύματα ρατσιστικής βίας που δεν καταμετρήθηκαν, που δεν είχαν πρόσωπο, να αποκτήσουν πρόσωπο. Εχουμε δει δίκες να διεξάγονται μέσα σε καθεστώς φόβου. Ο φόβος δεν αποτελεί πια προνόμιο μόνο των θυμάτων της ρατσιστικής βίας, αλλά και των θυτών και αυτός ο φόβος πρέπει να μένει ζωντανός, για να μένει χαμηλά η βία και να υπάρχουν νέες αποκαλύψεις».

 

Δάφνη Καπετανάκη, Υπατη Αρμοστεία ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες

 

«Τα θύματα ρατσιστικής βίας που δεν απευθύνονται στην ΕΛ.ΑΣ. προβάλλουν ως αιτίες το ότι δεν έχουν χαρτιά και το ότι δεν θα βρουν το δίκιο τους. Είτε δεν μπορούν είτε δεν θέλουν, λόγω φόβου, να απευθυνθούν στη Δικαιοσύνη. Η έλλειψη νομιμοποιητικών εγγράφων επηρεάζει την πρόσβαση των θυμάτων στην καταγγελία. Αλλά και γι’ αυτούς που έχουν χαρτιά δεν υπάρχουν οι απαραίτητες εγγυήσεις, όπως για παράδειγμα η ύπαρξη διερμηνέα».

 

Γιονούς Μοχαμαντί, Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων

 

«Το μεγαλύτερο πράγμα είναι ο ολοένα αυξανόμενος φόβος ότι δεν προστατεύεσαι. Οτι, αν μου επιτεθούν, δεν θα με υπερασπιστεί κανείς, ούτε ο γείτονας. Υπάρχει διάκριση από την αστυνομία ανάλογα με το χρώμα του δέρματος. Οι μαύροι βιώνουν πολλή βία από την αστυνομία. Σύμφωνα με καταγγελίες των Σομαλών, οι αστυνομικοί ξεχωρίζουν μαύρους και λευκούς και αφήνουν τους λευκούς νωρίτερα».

 

Νικήτας Κανάκης, Γιατροί του Κόσμου

 

«Φοβάμαι ότι είμαστε σε ανακωχή. Οι άνθρωποι οι οποίοι έκαναν κτηνωδίες -όπως το κόψιμο του αυτιού μετανάστη- και οι οποίοι είναι ψυχιατρικά περιστατικά, παραμένουν εκεί. Είτε φοβούνται είτε επιλέγουν στρατηγική χαμηλής έντασης. Είναι μια καινούργια στρατηγική του τύπου «δεν σε χτυπάω, αλλά είμαι εδώ», τρομοκρατώντας τους πάντες. Δεν πρέπει να εφησυχάζουμε. Δεν τελειώσαμε, ο πρώτος γύρος τελείωσε».

 

Ιωάννα Κούρτοβικ, Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα

 

«Κανείς εισαγγελέας δεν βάζει στο σκεπτικό του το κίνητρο της πράξης. Οι εισαγγελείς και οι δικαστές αρνούνται να αντιμετωπίσουν την αλήθεια της ρατσιστικής βίας στην Ελλάδα. Οτι οι Ελληνες είναι ρατσιστές. Οτι οι αστυνομικοί ασκούν ρατσιστική βία».

 

 


Σύνδεσμος άρθρου : http://archive.efsyn.gr/?p=187065