Η κατασκευή του νέου περιφερειακού δρόμου στη Σαντορίνη που θα συνδέει Οία και αεροδρόμιο θα ωφελήσει τις μετακινήσεις, αλλά θα υποβαθμίσει το περιβάλλον και τους μοναδικούς αμπελώνες του νησιού
→«Πρέπει να αποφασίσουμε πόσο κόσμο θέλουμε στο νησί, δεν μπορούμε να κάνουμε φαραωνικά έργα και να ρίξουμε τσιμέντο παντού. Αλλιώς αντιλαμβάνεται ο καθένας την ανάπτυξη»…
Του Μιχαήλ-Αγγελου Κωνσταντόπουλου
Εντονη αντιπαράθεση έχει προκαλέσει στη Σαντορίνη η κατασκευή του νέου δρόμου Οίας-Αεροδρομίου, με αρκετούς κατοίκους και φορείς του νησιού να χαρακτηρίζουν το έργο επιζήμιο, θεωρώντας ότι θα προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές στο περιβάλλον, στο μοναδικής ομορφιάς θηραϊκό τοπίο και στην οινοπαραγωγή, αφού θα καταστραφούν αρχαίοι αμπελώνες.
Οι εργασίες για την κατασκευή του δρόμου επανεκκίνησαν πριν από λίγες μέρες, παρότι εκκρεμεί απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας επί αίτησης ακύρωσης του έργου, ενώ το καλοκαίρι του 2013 το ΣτΕ έκανε δεκτή αίτηση αναστολής του έργου. Στην επανέναρξη των εργασιών κατασκευής του δρόμου παραβρέθηκε ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιάννης Μαχαιρίδης, που κάνει λόγο για ένα έργο προτεραιότητας που έχει όλες τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις και περιβαλλοντικές μελέτες και θα ανακουφίσει το νησί, με τους κατοίκους ωστόσο της Σαντορίνης να παραμένουν διχασμένοι και όσους αντιτίθενται στο έργο να μιλούν για προεκλογικά πανηγύρια και βιασμό της θηραϊκής γης.
Υπέρ και κατά
Οι υπέρμαχοι του έργου θεωρούν ότι θα λυθεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα σε τμήμα του νησιού και θα αυξηθεί ο τουρισμός, ενώ όσοι εναντιώνονται στον δρόμο προτάσσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και το ιδιαίτερο κάλλος της θηραϊκής γης, στην οποία η χάραξη ενός δρόμου δεν απαιτεί απλώς σχέδια αλλά τοπιακή αρχιτεκτονική, όπως αναφέρεται στη γνωμοδότηση του καθηγητή αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ, Κώστα Μωραΐτη, και του αρχιτέκτονα Βασίλη Αρωνίδη.
Αλλωστε, οι κάτοικοι ανησυχούν και για την άναρχη δόμηση που ενδέχεται να προκύψει πλησίον του δρόμου. Φόβοι επίσης υπάρχουν για το αν και κατά πόσον θα τηρηθούν τα όσα προβλέπονται στις υπάρχουσες περιβαλλοντικές μελέτες για την οδική αρτηρία «Φηρά-Βουρβούλο-Οία Ν. Θήρας» συνολικού μήκους περίπου 13 χιλιομέτρων, καθώς τελικά προκηρύχθηκε έναντι 8.874.000 ευρώ, αντί των περίπου 16,5 εκατ. ευρώ που προέβλεπε ο αρχικός προϋπολογισμός του έργου.
«Ο σχεδιασμός του έργου δεν είναι καλός, χρειάζεται ένας περιφερειακός δρόμος, αλλά μικρότερος, δεν θέλουμε λεωφόρους στο νησί. Αρκετοί θέλουν να πραγματοποιηθεί το έργο, για να διευκολυνθούν οι μετακινήσεις και ειδικά των τουριστών με τα πούλμαν, αλλά πρέπει να αποφασίσουμε πόσο κόσμο θέλουμε στο νησί, δεν μπορούμε να κάνουμε φαραωνικά έργα και να ρίξουμε τσιμέντο παντού. Αλλιώς αντιλαμβάνεται ο καθένας την ανάπτυξη», λέει στην «Εφ.Συν.» ο Γιώργος Χατζηγιαννάκης που διατηρεί ένα από τα πιο γνωστά εστιατόρια στο νησί.
Από την κατασκευή του επίμαχου δρόμου με αυτές τις προδιαγραφές αναμένεται να προκύψει πληθώρα ζητημάτων, τα οποία αναλύει εκτενέστερα η ανεξάρτητη μελέτη ελέγχου περιβαλλοντικών επιπτώσεων που εκπονήθηκε από τον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Αρωνίδη και τον περιβαλλοντολόγο Βασίλη Γκορίτσα. Στη μελέτη επισημαίνεται ότι: δεν έγινε ποτέ Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση, με σκοπό να ενσωματωθεί η περιβαλλοντική διάσταση πριν από την υιοθέτηση του έργου, δεν υπάρχει κανένα στοιχείο από ειδική κυκλοφοριακή μελέτη και δεν λαμβάνονται υπόψη πληθυσμιακά στοιχεία της Οίας.
Επίσης, προβληματική χαρακτηρίζεται η χάραξη δρόμων που τέμνουν κάθετα υπάρχοντα μεγάλα ρέματα και κατασκευάζονται με επιχώματα ύψους άνω των 10 μέτρων πάνω στην κοίτη των ρεμάτων, αποτελώντας εν δυνάμει επικίνδυνα «φράγματα». Επιπλέον, σύμφωνα με την ανεξάρτητη μελέτη, το έργο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αναπτυξιακού χαρακτήρα, εφόσον δεν εξασφαλίζονται πρώτα η αειφόρος ανάπτυξη και η υψηλού επιπέδου προστασία του περιβάλλοντος, ειδικά σε ένα νησί όπως η Σαντορίνη, που τελεί υπό ιδιαίτερο καθεστώς ήπιας διαχείρισης και ανάπτυξης και διαθέτει μοναδικό φυσικό κάλλος, όπως και ιδιαίτερα αγροτικά προϊόντα.
Οσον αφορά τη θέση του Δήμου Θήρας, μιλώντας στην «Εφ.Συν.» ο δήμαρχος Νικόλαος Ζώρζος τηρεί στάση αναμονής και κρατά χαμηλούς τόνους: «Η μελέτη για το έργο έχει ήδη τροποποιηθεί μία φορά, για να έρθει πιο κοντά στην κλίμακα του τόπου. Εχω αποστείλει στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου έγγραφα με σειρά ερωτημάτων που καταγράφουν τις ανησυχίες των κατοίκων και περιμένω απαντήσεις, ενώ περιμένουμε και την απόφαση του ΣτΕ. Σίγουρα το έργο πρέπει να είναι στην κλίμακα του τόπου».
Πιο βαρύ όμως θα είναι το πλήγμα στους μοναδικούς αμπελώνες του νησιού, καθώς υπολογίζεται ότι για την υλοποίηση του έργου θα χρειαστεί να απαλλοτριωθούν τουλάχιστον 112 αμπελώνες ονομασίας προέλευσης, επιδοτούμενοι από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, με αποτέλεσμα να καταστραφούν 67.225 τ.μ. εξ αυτών. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο αμπελώνας της Σαντορίνης αποτελεί σήμερα τον πιο παραδοσιακό αμπελώνα της Ελλάδας και προτείνεται προστασία του από την UNESCO ως «πολιτιστικής κληρονομιάς» και «μουσείου καλλιέργειας».
Η γνώμη των ειδικών
«Ο δρόμος θα καταστρέψει πολλά στρέμματα από αμπελώνες και θα προκαλέσει προβλήματα στους εναπομείναντες, λόγω όχλησης, σκόνης και καυσαερίων, με αποτέλεσμα να υποβαθμιστούν ποιοτικά. Μπορεί να βρεθεί λύση και με τους υπάρχοντες δρόμους», λέει στην «Εφ.Συν.» ο οινοποιός Χαρίδημος Χατζηδάκης.
Τις σοβαρές συνέπειες από την καταστροφή των αμπελώνων επισημαίνει σε κείμενο που υπογράφει και ο μοναδικός Ελληνας master of wine (τίτλος που φέρουν μόνο 300 άνθρωποι διεθνώς!) Κωνσταντίνος Λαζαράκης, πρόεδρος του Επαγγελματικού Κέντρου Οίνου και Αποσταγμάτων: «Η Σαντορίνη έχει ευλογηθεί με ένα ιδιαίτερο έδαφος, στο οποίο η φυλλοξήρα δεν μπορεί να εξαπλωθεί και συνεπώς η ηλικία ενός αμπελιού μπορεί να φτάσει σε επίπεδα που είναι αδύνατα σε άλλα σημεία του κόσμου… Το οδικό έργο, όχι μόνο θα καταστρέψει αμπελώνες και θα διαγράψει μια για πάντα ένα τεράστιο οινικό ποιοτικό δυναμικό, αλλά θα αλλάξει τη φύση του τοπίου», αναφέρει μεταξύ άλλων ο κ. Λαζαράκης.
