ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Τζώρτζης Ρούσσος
Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι και το άγχος στην εργασία συγκαταλέγονται σήμερα μεταξύ των μεγαλύτερων προκλήσεων στον τομέα της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας, αφού εξαιτίας τους έχει αποδειχτεί ότι προκαλούνται σημαντικά αρνητικά ψυχολογικά, σωματικά, οικονομικά και κοινωνικά αποτελέσματα.
Ειδικότερα, οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι και το εργασιακό άγχος επηρεάζουν σημαντικά:
• την υγεία των ατόμων στον χώρο εργασίας τους,
• την αποδοτικότητα των επιχειρήσεων,
• τις εθνικές οικονομίες των κρατών-μελών και την ευρωπαϊκή οικονομία στο σύνολό της.
Οι εργαζόμενοι αισθάνονται άγχος όταν οι απαιτήσεις της θέσης εργασίας τους είναι μεγαλύτερες από την ικανότητά τους να αντεπεξέλθουν.
Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι είναι τα αρνητικά ψυχολογικά, σωματικά και κοινωνικά αποτελέσματα που προκύπτουν από προβληματικό σχεδιασμό, οργάνωση και διαχείριση της εργασίας. Ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι ενδέχεται να προκύψουν από συνθήκες εργασίας, όπως υπερβολικός φόρτος εργασίας ή χρονικοί περιορισμοί, αντικρουόμενες απαιτήσεις, ασάφειες όσον αφορά τον ρόλο του εργαζόμενου, αναποτελεσματική επικοινωνία, κακή διαχείριση των οργανωτικών αλλαγών. Ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι ενδέχεται επίσης να προκύψουν από μη υγιές κοινωνικό πλαίσιο, μεταξύ άλλων από καταστάσεις στις οποίες υπάρχει έλλειψη υποστήριξης από τη διοίκηση ή τους συναδέλφους, κακές διαπροσωπικές σχέσεις, παρενόχληση, επιθετικότητα και βία, δυσκολίες στον συνδυασμό εργασιακών και οικογενειακών υποχρεώσεων.
Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι δεν πρέπει να συγχέονται με ένα υγιές, απαιτητικό αλλά υποστηρικτικό περιβάλλον εργασίας το οποίο παρέχει κίνητρα στους εργαζόμενους και τους ενθαρρύνει να αποδώσουν το μέγιστο των ικανοτήτων τους.
Η διαχείριση του άγχους, εκτός από ηθική υποχρέωση και καλή επένδυση για τους εργοδότες, αποτελεί και νομική επιταγή που προβλέπεται στην οδηγία-πλαίσιο 89/391/ΕΟΚ και υποστηρίζεται από τις συμφωνίες-πλαίσια μεταξύ των κοινωνικών εταίρων σχετικά με το εργασιακό άγχος και την παρενόχληση και τη βία στην εργασία.
Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την ψυχική υγεία και ευημερία αναγνωρίζει τις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις και την αυξανόμενη πίεση στον χώρο εργασίας και ενθαρρύνει τους εργοδότες να εφαρμόζουν πρόσθετα, προαιρετικά μέτρα για την προαγωγή της ψυχικής ευεξίας.
…………………………………………
Γνωρίζατε ότι:
• Περίπου το ήμισυ του συνόλου των εργαζομένων θεωρούν το εργασιακό άγχος σύνηθες φαινόμενο για τον χώρο εργασίας τους και ότι πρόκειται για το δεύτερο πρόβλημα υγείας που συνδέεται με την εργασία και αναφέρεται συχνότερα από τους εργαζόμενους στην Ευρώπη;
• Το 50-60% του συνόλου των χαμένων ημερών εργασίας μπορεί να αποδοθεί στο εργασιακό άγχος και τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους;
• Ενας στους έξι εργαζόμενους θα εμφανίσει προβλήματα ψυχικής υγείας κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου;
Σε εθνικό επίπεδο, το κόστος των ψυχοκοινωνικών κινδύνων στην εργασία ανέρχεται σε εκατομμύρια ευρώ;
• Η αντιμετώπιση του άγχους και των ψυχοκοινωνικών κινδύνων στην εργασία αξίζει τον κόπο αφού τα οφέλη για την επιχείρηση υπερβαίνουν το κόστος εφαρμογής των αναγκαίων μέτρων;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ
Η σύμβαση ναυτολόγησης
Η αρχή της αυτονομίας της ιδιωτικής βούλησης, στο μέτρο που δεν περιορίζεται από κανόνες δημόσιας τάξης, ισχύει και στο πεδίο της ναυτικής εργασίας. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, ο ναυτικός εγκύρως αναλαμβάνει, με τη σύμβαση ναυτολόγησής του ή κατόπιν νεότερης και τροποποιητικής εκείνης συμφωνίας του με τον πλοίαρχο, την παράλληλη εκτέλεση, είτε εν όλω είτε μερικώς, περισσοτέρων και αυτοτελών εργασιών στο πλοίο, μέσα δε στα νόμιμα χρονικά όρια της απασχόλησής του. Η σύμβαση ναυτολόγησης συνάπτεται είτε για ορισμένο είτε για αόριστο χρόνο, είτε κατά πλουν. Σύμβαση ορισμένου χρόνου θεωρείται εκείνη από την οποία προκύπτει ορισμένη διάρκεια της ναυτολόγησης. Η σύμβαση πάντως αυτή, εάν έληξε και παρ’ όλα αυτά τα μέρη συνεχίζουν σιωπηρά την εκτέλεσή της, μετατρέπεται σε αόριστου χρόνου. Σε περίπτωση σύναψης αλλεπάλληλων συμβάσεων ναυτολογήσεως ορισμένου χρόνου, εάν ο καθορισμός της διάρκειάς τους δεν δικαιολογείται από τη φύση και τον σκοπό της εργασίας ή από τις ιδιαίτερες ανάγκες του πλοιοκτήτη ή του εφοπλιστή, αλλά τέθηκε σκόπιμα προς καταστρατήγηση των διατάξεων για την υποχρεωτική καταγγελία της σύμβασης, είναι άκυρη η σύμβαση ως προς τον καθορισμό της διάρκειάς της.
ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ
Δεν οφείλει εξτρά αμοιβές στους διευθυντές
Ο εργοδότης και ειδικά οι μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να στερήσουν από τα διευθυντικά τους στελέχη (που δεν παύουν να είναι υπάλληλοι) μια σειρά ευεργετικών διατάξεων που ανεβάζουν τις αποδοχές των εργαζομένων. Τα πρόσωπα αυτά, αν και δεν παύουν να είναι μισθωτοί, εξαιρούνται από την εφαρμογή των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας που αφορούν τα χρονικά όρια εργασίας, την εβδομαδιαία ανάπαυση, τη λήψη αδειών αναψυχής και την αποζημίωση ή την προσαύξηση για υπερεργασία και υπερωριακή εργασία ή εργασία κατά τις Κυριακές και εξαιρετέες εορτές ή κατά τη νύχτα ή εκτός έδρας, οι οποίες είναι ασυμβίβαστες με την εξέχουσα θέση τους και την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που ανέλαβαν με τη σύμβαση σε συνδυασμό με τις καταβαλλόμενες υψηλές αποδοχές, που είναι υψηλότερες των λοιπών εργαζομένων. Ως πρόσωπα που κατέχουν θέσεις εποπτείας ή διεύθυνσης ή εμπιστοσύνης θεωρούνται εκείνα στα οποία, επειδή διαθέτουν εξαιρετικά προσόντα ή τους έχει ιδιαίτερη εμπιστοσύνη ο εργοδότης, ανατίθενται καθήκοντα γενικότερης διεύθυνσης όλης της επιχείρησης ή σημαντικού τομέα της και εποπτείας του προσωπικού, έτσι ώστε να επηρεάζουν αποφασιστικά τις κατευθύνσεις και την εξέλιξη της επιχείρησης.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
ΕΥΡΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Στα 11 ευρώ την ημέρα ορίζεται φέτος η αμοιβή για κάθε ασκούμενο των Σχολών Μαθητείας του ΟΑΕΔ που θα τοποθετηθεί για πρακτική άσκηση στο Δημόσιο, σε φορείς του δημόσιου τομέα, σε ΟΤΑ, επιχειρήσεις ΟΤΑ, ιδιωτικές επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, συνεταιρισμούς, σωματεία κ.α. Σύμφωνα με εισήγηση του ΟΑΕΔ και κοινή υπουργική απόφαση που εκδόθηκε, το 2014 θα τοποθετηθούν σε θέσεις πρακτικής άσκησης συνολικά 12.000 μαθητές των ΕΠΑ.Σ. Μαθητείας του Οργανισμού. Η υλοποίηση των προγραμμάτων μαθητείας θα γίνεται κατά το θεωρητικό και εργαστηριακό μέρος στις ΕΠΑ.Σ. Μαθητείας και για το πρακτικό σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα, συνεταιρισμούς, σωματεία κ.α. Το ποσό της επιδότησης των 11 ευρώ θα καταβάλλεται στους εργοδότες που απασχολούν μαθητές ή στους μαθητές για κάθε ημέρα πρακτικής άσκησης τετραήμερης, πενθήμερης ή εξαήμερης απασχόλησης, ανεξάρτητα από το εξάμηνο πρακτικής άσκησης στο οποίο βρίσκονται. Η επιδότηση δεν θα καταβάλλεται για τις ημέρες της σπουδαστικής άδειας, κανονικής άδειας, ασθένειας, δώρων και λοιπών επιδομάτων (όπου αυτά εξακολουθούν να ισχύουν) αφού προβλέπεται μόνο για τις ημέρες πραγματοποίησης πρακτικής άσκησης, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας.
ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ
Οικειοθελής παροχή θεωρείται η ομαδική ασφάλιση του προσωπικού μιας επιχείρησης από τον εργοδότη, ο οποίος, χωρίς να έχει νομική ή συμβατική δέσμευση, συνάπτει γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου, αναλαμβάνοντας να καλύπτει αυτός ολικά ή εν μέρει το ασφάλιστρο. Οι παροχές αυτές, και αν ακόμη καταβάλλονται τακτικά επί ορισμένο χρονικό διάστημα, διατηρούν τον χαρακτήρα τους ως οικειοθελών, αν αυτή είναι η βούληση των μερών και ιδίως όταν ο εργοδότης έχει επιφυλάξει σ’ αυτόν το δικαίωμα ανάκλησής τους. Στην περίπτωση αυτή, από τη δημιουργηθείσα επιχειρησιακή συνήθεια δεν μπορεί να ανακύψει σιωπηρή συμφωνία και κατ’ επέκταση συμβατική δέσμευση του εργοδότη για συνέχιση των εν λόγω παροχών. Κατά συνέπεια, η από τον εργοδότη, κατ’ ενάσκηση του διευθυντικού δικαιώματός του, διακοπή ή τροποποίηση μιας οικειοθελούς παροχής δεν συνιστά μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων της εργασιακής σχέσης.
ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ
Ενα παραθυράκι που χάσκει ορθάνοιχτο δίνει τη δυνατότητα, με βάση δικαστικές αποφάσεις, στον εργοδότη να μην απασχολεί πραγματικά τον εργαζόμενό του, παρόλο που στο δικαίωμα πρόνοιας περιλαμβάνεται η υποχρέωση πραγματικής απασχόλησης. Σύμφωνα με τον Αρειο Πάγο, ο εργοδότης διαθέτοντας με βάση το διευθυντικό του δικαίωμα, την εξουσία να ρυθμίζει όλα τα θέματα που ανάγονται στην οργάνωση και λειτουργία της επιχείρησής του για την επίτευξη των σκοπών της δεν έχει καταρχήν, εκτός από αντίθετη συμφωνία, υποχρέωση να απασχολεί τον μισθωτό και η μη αποδοχή εκ μέρους του των προσφερομένων υπηρεσιών αυτού δεν έχει κατά τις εν λόγω διατάξεις άλλες συνέπειες, εκτός από εκείνες που επέρχονται από την υπερημερία του. Η καταρχήν όμως νόμιμη άρνηση του εργοδότη να αποδεχθεί την εργασία του μισθωτού καθίσταται παράνομη και αποβαίνει έτσι καταχρηστική, όταν θίγει υλικά ή ηθικά συμφέροντα του εργαζομένου ή επιφέρει χωρίς λόγο προσβολή της προσωπικότητάς του, οπότε παρέχεται σ’ αυτόν αξίωση για την άρση της προσβολής και την παράλειψή της στο μέλλον, καθώς και για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, περιστατικά, τα οποία πρέπει να κρίνονται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση.
