Της Παρής Σπίνου – Φωτ.: Μ. Βαλασόπουλος

 

Η φωτογραφία ενός τμήματος της ζωφόρου του Παρθενώνα με δύο ανδρικά σώματα που ακουμπούν τρυφερά και το απειλητικό σλόγκαν της Χρυσής Αυγής «μετά τους μετανάστες έρχεται η σειρά σας» (στα αγγλικά) είναι από τα πρώτα έργα που προσελκύουν το βλέμμα μόλις μπαίνεις στο Εργοστάσιο της Καλών Τεχνών. Η ζημιά στο μαρμάρινο κομμάτι του Παρθενώνα είναι μεγαλύτερη από τη ζημιά της στέρησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη βία εναντίον των μεταναστών; Και ποιοι είναι οι επόμενοι σ' αυτό το ρατσιστικό ξέσπασμα; Οι ομοφυλόφιλοι, απαντά ο Αμερικανός καλλιτέχνης Σιριάκο Λόπες με τη σύνθεσή του «Crimes against love (Golden Down)».

Την Τετάρτη εγκαινιάστηκε η επίκαιρη και ενδιαφέρουσα έκθεση «Κράτος δικαίου και το δικαίωμα να είσαι άνθρωπος» του John Jay College of Criminal Justice of the City of New York University. Την επιμελήθηκαν η καθηγήτρια Εικαστικών στο Πανεπιστήμιο και επιμελήτρια διεθνών εκθέσεων με ειδίκευση στην κορεατική τέχνη, Θάλεια Βραχοπούλου, και ο Μπιλ Πάνγκμπερν, διευθυντής της Andrew and Anya Shiva Gallery της Νέας Υόρκης.

Στόχος είναι να γνωρίσει το ευρύτερο κοινό το έργο των 50 και πλέον Ελλήνων και Αμερικανών καλλιτεχνών, καθιερωμένων και ανερχόμενων, που συμμετέχουν, αλλά και να αποτελέσει αφορμή για έναν διεθνή διάλογο υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης. Σ' αυτήν την κατεύθυνση στρέφεται και το διεθνές συνέδριο του John Jay College of Criminal Justice, που θα γίνει στην Αθήνα στις αρχές Ιουνίου με θέμα «Το κράτος δικαίου σε μια εποχή αλλαγής: ασφάλεια, κοινωνική δικαιοσύνη και διακυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς».

Οι έννοιες του κοινωνικού κράτους και του κράτους δικαίου, που διακυβεύονται παγκοσμίως, δεν αφήνουν αδιάφορους τους δημιουργούς. Με τα έργα τους εκφράζουν ανησυχίες, προβληματισμούς, εμπειρίες σε ζητήματα όπως η ισότητα, τα δικαιώματα των γυναικών, των παιδιών, των μεταναστών, όσων στερούνται ψήφο.

Το θέμα της μετανάστευσης βρίσκεται στο επίκεντρο πολλών έργων. Βλέπουμε τις φωτογραφίες «διαβατηρίου», με τις οποίες ο Γιώργος Χατζημιχάλης διαβάζει τα πολλά πρόσωπα ενός μετανάστη. Στη σύνθεση του Μάριου Σπηλιόπουλου πάνω σε μια μεγάλη φωτογραφία Ελλήνων προσφύγων από τη Μικρά Ασία προβάλλεται μια εικόνα με σημερινούς Πακιστανούς μετανάστες. Στο βίντεο του Νίκου Τρανού και της ομάδας Sαύρα -Αρτ σύγχρονοι πολιτικοί μετανάστες συγκεντρώθηκαν σε ένα χώρο συλλογικής μνήμης και εξορίας, όπως η Μακρόνησος.

 

Ο πόλεμος και η βία ανιχνεύονται αλλού. Εμβληματικό είναι το έργο του Νίκου Κεσσανλή -φωτογραφία σε καμβά- που αναφέρεται στον «διαχρονικό πόλεμο» και βασίζεται σε πίνακα του Ντίρερ. Ο Αντονι Κιρκ δημιουργεί μια νεκρή φύση από παιδικούς κύβους με γράμματα και σαρκάζει την αποτυχία να ψηφιστούν αυστηρότεροι νόμοι για τον έλεγχο των όπλων στις ΗΠΑ. Η Ελένη Μουζακίτη με τις φωτογραφίες της δημιουργεί ερωτήματα για το μέλλον του «Colossus of Prora», πρώην ναζιστικού θέρετρου στο νησί Ruegen, και αναδεικνύει τον προβληματισμό για τη διαχείριση της μνήμης της περιόδου των ναζί. Πολύ καυστικά ο Ιωάννης Σαββίδης και η Λίνα Θεοδώρου υιοθετούν το ύφος του ρεπορτάζ από εμπόλεμες ζώνες για να καταγράψουν στην πραγματικότητα μια παραμονή Πρωτοχρονιάς στο Βερολίνο.

 

Η Ντόρις Χακίμ εστιάζει στο τείχος της Ιερουσαλήμ που χωρίζει Παλαιστίνιους και Ισραηλινούς. Η Δανάη Στράτου καταγράφει τα φυσικά, κυρίως όμως τα τεχνητά όρια που επινοεί ο άνθρωπος για να υψώνει σύνορα.

«Οι γυναίκες πρέπει να είναι γυμνές για να μπουν στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης;». Η ακτιβιστική καλλιτεχνική ομάδα Guerilla Girls μάς υπενθυμίζει ότι μόλις το 5% των έργων στο μεγάλο μουσείο έχει την υπογραφή γυναικών. Η Ελεν Γκέριτζεν με τρυπήματα και κηλίδες πάνω στα έργα της δημιουργεί οπτικές μεταφορές της κακοποίησης των γυναικών και ερευνά το σώμα ως αποθετήριο πολιτιστικών, σεξουαλικών, ιατρικών και θρησκευτικών εννοιών. Η Χι Σουκ Κιμ, μετανάστρια στις ΗΠΑ από τη Νότια Κορέα, χρησιμοποιεί το λουλούδι σαν σύμβολο της γυναίκας της πατρίδας της και του περιορισμού της στα οικιακά καθήκοντα.

 

 

Ζωγραφίζοντας δύο ανήλικους ο Βαγγέλης Ρίνας εύγλωττα «αναπαριστά» την εκμετάλλευση των παιδιών, που χρησιμοποιούνται ως στρατιώτες, ανειδίκευτοι εργάτες ή πέφτουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης. Ο Μιχάλης Μανουσάκης με τα «Αετόπουλα» αναφέρεται στη στρατολόγηση παιδιών στην Αντίσταση και διερωτάται για τον ρόλο των παιχνιδιών σήμερα. Ο Μάρκους Μπεναβίντες στη σειρά «Μοdern Series» βάζει φωτοστέφανο στους άστεγους των μεγαλουπόλεων. Ο Φρανκ Γκιμπάγια παρουσιάζει φωτογραφίες από το Μπρονξ του 1978 με εθισμένους κατά τη διαδικασία αποτοξίνωσής τους στο Lincoln Hospital. Η Δέσποινα Μεϊμάρογλου στη βιντεοπροβολή «Κάλυκες και μνήμες» κάνει ένα σχόλιο για τις συνθήκες κράτησης στις ελληνικές φυλακές.

«Το καλό έργο πρέπει να μιλάει για την εποχή του. Δεν χρειάζεται να έχει πολιτικό περιεχόμενο, αλλά να αφορά επίκαιρες συζητήσεις, ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία, να κάνει κριτική στην εξουσία», μας λέει η Θάλεια Βραχοπούλου.

 

*INFO: Εκθεσιακός χώρος «Νίκος Κεσσανλής» της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Πειραιώς 256 (Ρέντης), τηλ. 210-3897155. Διάρκεια μέχρι 13/6.

 

[email protected]