22/05/14 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

Περιπαικτικός και έκκεντρος

      Pin It

ΜΙΚΕΛΑ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗΤης Μικέλας Χαρτουλάρη

 

Στη φωτογραφία, μια γυναίκα με γένια κοιτάζει σκεφτική βαθιά μέσα της. Είναι η Madame Delait και όχι η θριαμβεύτρια της Γιουροβίζιον Conchita Wurst. Η Μαντάμ Ντελέ υπήρξε μια διασημότητα στα freaks θεάματα των αρχών του 19ου αιώνα και όχι μια ακτιβίστρια τρανσέξουαλ των αρχών του 21ου. Ο κονφερανσιέ του θιάσου την παρουσίαζε σε μια πανηγυρτζίδικη τέντα, και επέτρεπε στις γυναίκες να της τραβήξουν το μούσι, και στους άντρες να της βάλουν χέρι για να σιγουρευτούν πως ήταν πράγματι γυναίκα. Μ’ αυτόν τον τρόπο ήταν αναγκασμένη να βιοπορίζεται, κι όταν καθόταν να ξαποστάσει η θλίψη απλωνόταν στην έκφρασή της. Ζούσε, αλλά τι ζωή ήταν αυτή…

 

Αυτόν τον βουβό λυγμό διάλεξε να σχολιάσει ο Νίκος Πλατής στο Τετράγωνο των Ερμούδων (εκδ. .poema…), το καινούργιο του βιβλίο με τα 80 ανωφελή αφηγήματά του, αλλιώς λυπητερά κι αλλιώς αστεία, ρετρό ή επίκαιρα, θυμωμένα ή εξομολογητικά, σε ειρωνική καθαρεύουσα ή με λέξεις δικής του επινόησης, πάντα ικανά να κεντρίσουν και τους πιο μπλαζέ αναγνώστες. «Δεν είμαστε φτιαγμένοι μόνο για να γελάμε», μου έλεγε προχθές. «Εχουμε κι άλλες ευαισθησίες: η συμπόνια, η κατανόηση, είναι κι αυτές λειτουργίες συναισθηματικές που πρέπει να εκδηλωθούν».

 

Από τότε που άρχισε να γράφει στα μέσα του ’70, αυτό το κλικ θέλει να προκαλεί ο Πλατής στον αναγνώστη. Τη φήμη του τη χρωστά στα Λεξικά του, που ιχνηλατούν τις έκκεντρες πτυχές της ζωής μας λημματογραφώντας την. Αυτό έκανε με το περίφημο Κάμα Τσούχτρα για το ελληνικό αντεργκράουντ (Εξάντας) και με το Μπαχαρικό Λεξικό, με το Ουαλικό Λεξικό του Σεξ ή με το Γατικό Λεξικό (Κέδρος), για τη διατροφική ή ερωτική ή ζωοφιλική κουλτούρα μας όπου καθρεφτίζονται και τα στραβά της κοινωνίας. Η αλήθεια είναι ότι είχε ανέκαθεν έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο να σχολιάζει τα πράγματα, χωρίς να γκρινιάζει. Εναν τρόπο ευφάνταστο, πρωτότυπο, ιερόσυλο, αθυρόστομο, υβριστικό αλλά με τακτ, που τον βρίσκουμε και στις μίνι ιστορίες του, τις οποίες πρωτοπαρουσίασε στον ιστότοπό του www.gatalexiko.gr.

 

Το Τετράγωνο των Ερμούδων είναι λοιπόν περιπαικτικό και αγαπητικό, στο όνομα μιας πιο ευρύχωρης καρδιάς, μιας πιο ευρύχωρης νοοτροπίας, μιας πιο ευρύχωρης κοινωνίας. Αυτής που αγκαλιάζει τα μικρά θαύματα της ζωής, ένα παπαγαλάκι που πεθαίνει κελαηδώντας, τους «αποδημητικούς ανθρώπους», τη γλώσσα των ματιών, την αμηχανία της μπαλαρίνας στη φεστιβαλική παράσταση, τους Ασιάτες άστεγους με τα καθαρά ρούχα, τους απόβλητους κάθε ισοπεδωτικού κανόνα. Ο Πλατής τούς βλέπει, και μάς βοηθά να τους δούμε κι εμείς. Βλέπει λ.χ. στον Εθνικό κήπο ένα ξέφωτο ανάμεσα σε τέσσερα δέντρα και το βαφτίζει «Τετράγωνο των Ερμούδων», φωτεινό άσυλο δηλαδή, για τους συνωμότες του λόγου που περιγελούν τα ιερά και τα όσια της καθημερινής βαρβαρότητας, χυδαιότητας, γελοιότητας. Ετσι κι αυτός περιγελά με τα αφηγήματά του την κλίνερ σκύλων του Κολωνακίου, αλλά και θυμώνει με την αστυνομική ομάδα «Ξένιος Δίας», με τους «φλούφληδες ποδηλάτες» που τραυματίζουν πεζούς, ή με τις «ημίτρελες γατούδες, τις τάχα ζωοφιλικές οργανώσεις και την ντίλερ pet δημοσιογραφία» που πάνε να καταστρέψουν με τις ομαδικές στειρώσεις τους «την εξαιρετική γατική ράτσα των αδέσποτων». Και ξεμπροστιάζει τους εκκολαπτόμενους αποικιοκράτες, που δοκιμάζουν ανθρώπινα πειράματα. Οπως εκείνος ο Τρωίλος ντε Μεσκουέζ, που το 1598 πήρε 60 Γάλλους κατάδικους, τους αποβίβασε σε μια χέρσα λωρίδα γης (Σέιμπλ Αϊλαντ), τους άφησε στην τύχη τους να ξαναστήσουν μια πρωτόγονη ζωή, κι όταν αυτοί αλληλοσφάχτηκαν πήγε τους έντεκα που απέμειναν στον φιλοχρήματο βασιλιά Ερρίκο Δ’, ο οποίος τους έδωσε χάρη!

 

Ο Πλατής σχολιάζει το ιστορικό γεγονός του σχεδιασμού των αποικιών της Νέας Γαλλίας, όμως το μυαλό του αναγνώστη ταξιδεύει στον κόσμο των μνημονίων. Και «κουμπώνει» με το μότο του βιβλίου του: Ο τροχός γυρίζει αλλά το χάμστερ έχει πεθάνει.

 

………………………………………

 

Το Βρωμολεξικό μας

 

Νίκος ΠλάτηςΠολλοί παρομοιάζουν τον Νίκο Πλατή με τον δηκτικό και ανελέητο Ηλία Πετρόπουλο (του Κουραδοκόφτη λ.χ.), επειδή ασχολείται κι αυτός με μια λαογραφία του περιθωρίου. Ομως είναι μάλλον παιδί του Νίκου Τσιφόρου, τον οποίο συμπαθεί επειδή «ήταν πραγματικά προοδευτικός, και με χιουμοριστικό τρόπο μας εξοικείωσε με πράγματα ανήκουστα για την εποχή του, όπως η κουλτούρα των φυλακισμένων». Ωστόσο ο Πλατής, ενδεχομένως επειδή έχει και την ιδιότητα του εναλλακτικού διαφημιστή, εστιάζει λιγότερο σε περιθωριακές ομάδες και περισσότερο σε συμπεριφορές που αναπτύσσονται στο περιθώριο της «επίσημης» ζωής μας. Ετσι, το επόμενο, ένατο, Λεξικό του θα εξερευνά τον «θυμωμένο λόγο» διαχρονικά και σε διάφορες γλώσσες. Θα τιτλοφορηθεί Index maledictus/Το Βρωμολεξικό και θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις των Συναδέλφων, διότι ο ίδιος έχει θυμώσει με τους μεγάλους εκδότες «που ετοιμάζουν αποικιοκρατικά συμβόλαια για τους συγγραφείς και τους αντιμετωπίζουν σαν παρίες». Θα είναι ένα Βιβλίο πρόχειρο σε όλους (υβριστές, υβριζόμενους, αλλά και αρχαρίους) με βρισιές των αρχαίων ή των αγωνιστών του ’21 μέχρι λέξεις όπως το «γιουχάισμα». Ομως δεν θα παραπέμπει στους Αγανακτισμένους, ούτε της «κάτω πλατείας Συντάγματος» που «δεν επηρέασαν τα πράγματα», ούτε της «πάνω πλατείας» που «ήταν αντιδραστικοί και θρασείς, και μούντζωναν τη Βουλή με έναν επίπλαστο θυμό επειδή τους στέρησαν αυτά τα οποία ούτως ή άλλως δεν έπρεπε να έχουν…». Αντίθετα, το Βρωμολεξικό θα «είναι μια ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τις συμπεριφορές μας». Ιδού ένα λήμμα προς αναστοχασμό:

 

«Σκατά στα μούτρα σου! (Φρ.). Με έντονη φωνή και ύφος οργίλο προς κάποιον που έπραξε κάτι ανεπίτρεπτο, ηθικά καταδικαστέο».

 

………………………………………………..

 

Ποδοσφαι­ρο­ποίηση και φόβος

 

Υπάρχει ένα αφήγημα στο Τετράγωνο των Ερμούδων, για το ανατρίχιασμα ως εφέ σωματικό, ως εκδήλωση συγκίνησης. Είναι άλλη μια νύξη του συγγραφέα για τη σημασία των διαβαθμίσεων στα συναισθήματα και στις αισθήσεις μας, που «παλιότερα ήταν πιο ακονισμένες». Θα μπορούσε όμως να διαβαστεί και ως αλληγορία για τη σχέση του Ελληνα ψηφοφόρου με την πολιτική. Ο Πλατής τη χαρακτηρίζει «οπαδική», και ως Πειραιώτης επισημαίνει τα εκλογικά αποτελέσματα που αντανακλούν την ποδοσφαιροποίηση της πολιτικής ζωής. «Η ποδοσφαιροποίηση και η κομματοποίηση είναι κόρες της οπαδοποίησης», σχολίασε στην Εφ.Συν. «Αυτό που συμβαίνει στην πόλη του Πειραιά δεν είναι κάτι το πρωτοφανές. Ας μην ξεχνάμε πως ο κύριος Φασούλας βγήκε δήμαρχός της μόνο και μόνο επειδή ήταν Ολυμπιακός! Η διαφορά σήμερα υπάρχει μόνο στο ότι ο… αφεντικός αποφάσισε να κάνει ο ίδιος ταμείο!». Εξίσου απορριπτικός είναι άλλωστε και απέναντι στις «θρηνωδίες των τηλεοπτικών δελτίων» που «κατασκευάζουν, υποδαυλίζουν, ταΐζουν, το κράτος της ανασφάλειας και του φόβου».

 

[email protected]

 

Scroll to top