- Εφημερίδα των Συντακτών - http://archive.efsyn.gr -

Γιγαντιαίο το κόστος των μεγάλων φραγμάτων

29/05/14 ΚΟΣΜΟΣ,ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ,ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ

Του Τάσου Σαραντή

 

Μια μελέτη σε 245 μεγάλα φράγματα ανά τον κόσμο που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης δείχνει ότι τα μεγάλα έργα υδροηλεκτρικής ενέργειας είναι άκρως αντιοικονομικά. Και, επιπλέον, ότι οι πραγματικές δαπάνες για την οικοδόμησή τους είναι συνήθως διπλάσιες των εκτιμήσεων που γίνονται πριν από την κατασκευή τους, μια κατάσταση που δεν έχει βελτιωθεί με την πάροδο 70 ολόκληρων ετών.

 

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης διαπίστωσαν ότι τόσο οι σχεδιαστές όσο και οι πολιτικοί υποτιμούν συστηματικά το κόστος και τον χρόνο που απαιτείται για την υλοποίηση των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων. Το πραγματικό κόστος των μεγάλων φραγμάτων ήταν, κατά μέσο όρο, 96% υψηλότερο από την αρχική εκτίμηση και η κατασκευή τους απαίτησε περισσότερο χρόνο κατά 44% από ό,τι είχε προγραμματιστεί.

 

Αρνητικές επιπτώσεις

 

Ετσι, η νέα έκθεση αναφέρει ρητά ότι τα μεγάλα φράγματα δεν είναι οικονομικά. «Διαπιστώνουμε ότι, ακόμη και πριν να προσμετρήσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις που επιφέρει η κατασκευή των φραγμάτων στις ανθρώπινες κοινωνίες και το περιβάλλον, το πραγματικό κόστος κατασκευής των μεγάλων φραγμάτων είναι πολύ υψηλό για να δώσει μια θετική απόδοση», επισημαίνεται στη μελέτη που βασίζεται στην πιο ολοκληρωμένη οικονομική ανάλυση για τα μεγάλα φράγματα που έχει ποτέ πραγματοποιηθεί. Ως «μεγάλα φράγματα» στη μελέτη αναφέρονται αυτά που το ύψος του τοιχώματός τους ξεπερνάει τα 15 μέτρα.

 

Η μελέτη, η οποία βασίστηκε σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 245 μεγάλων υδροηλεκτρικών φραγμάτων, οικοδομημένων σε 65 διαφορετικές χώρες μεταξύ των ετών 1934 και 2007, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι υπερβάσεις στο κόστος και στον χρόνο δεν έχουν βελτιωθεί με την πάροδο των ετών. «Οι προϋπολογισμοί για τα φράγματα σήμερα είναι τόσο λανθασμένοι, όπως και σε οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια των 70 χρόνων για τα οποία υπάρχουν στοιχεία», λέει ο Ατίφ Ανσάρ, ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης. «Οι σχεδιαστές των φραγμάτων δεν φαίνεται να έχουν διδαχθεί από το παρελθόν».

 

«Για παράδειγμα, το φράγμα Ιταϊπού στη Βραζιλία, που οικοδομήθηκε στη δεκαετία του 1970, υπέστη μια υπέρβαση του κόστους κατά 240%, γεγονός που απομείωσε τα δημόσια οικονομικά της χώρας για τρεις δεκαετίες. Παρά την τόσο αναγκαία ηλεκτρική ενέργεια, το Ιταϊπού πιθανώς δεν θα αποσβέσει ποτέ τα έξοδα της κατασκευής του. Ανεξάρτητα από αυτό, η Βραζιλία σήμερα κατασκευάζει το αμφιλεγόμενο φράγμα Μπέλο Μόντε, ένα υδροηλεκτρικό έργο το οποίο έχει αποδειχθεί μη βιώσιμο και που, ακόμη και πριν από την έναρξη της λειτουργίας του, το περιμένει η μοίρα του Ιταϊπού. Αλλά και η Κίνα, η Ινδονησία, το Πακιστάν και άλλες χώρες εμφανίζουν παρόμοια συμπεριφορά αμνησίας όσον αφορά την κατασκευή των φραγμάτων», εξηγεί ο Ανσάρ.

 

Ομως, και το πιο πρόσφατα ολοκληρωμένο έργο υδροηλεκτρικής ενέργειας της Μαλαισίας, το φράγμα Μπακούν στο Σαραβάκ, βαθμολογείται σημαντικά χειρότερα από τον μέσο όρο των μεγάλων φραγμάτων. Αρχικά, αναμενόταν να κοστίσει 800 εκατομμύρια δολάρια και σήμερα τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι οι δαπάνες έχουν ανέλθει στα 2,4 δισ. δολάρια. Ωστόσο, η μελέτη της Οξφόρδης εκτιμά πως το συνολικό κόστος του Μπακούν θα ανέλθει στα 5 δισ. δολάρια. Οσο για τον χρόνο κατασκευής, τα έργα ξεκίνησαν το 1994 και το φράγμα επρόκειτο να τεθεί σε λειτουργία το 2003. Αν και τελικά ολοκληρώθηκε το 2011, ακόμη και σήμερα δεν βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία. Η μελέτη παραθέτει δύο λόγους στους οποίους οφείλονται αυτές οι τεράστιου κόστους και χρόνου υπερβάσεις. Ο πρώτος είναι ότι οι εμπειρογνώμονες είναι συστηματικά πολύ αισιόδοξοι για τον χρόνο αποπεράτωσης, το κόστος και τα οφέλη των φραγμάτων και ο δεύτερος ότι οι ανάδοχοι των έργων εξαπατούν τους φορείς λήψης αποφάσεων με ψευδείς δηλώσεις.

 

Τεράστιες υπερβάσεις

 

Οι υπολογισμοί του Bruno Manser Fund, ενός διεθνούς οργανισμού που επικεντρώνεται στη διατήρηση των απειλούμενων τροπικών δασών και της πλούσιας χλωρίδας και πανίδας τους και πραγματοποιεί εκστρατείες, ιδίως για τα δικαιώματα των λαών που κατοικούν στα δάση, δείχνουν ότι ο χρόνος υπέρβασης στο φράγμα Μπακούν ήταν σχεδόν 90% και ότι η υπέρβαση του κόστους ήταν 200 έως 500%. Ετσι, οι πολίτες της Μαλαισίας έχουν να πληρώσουν το τίμημα για τις υπερβολικά αισιόδοξες προβλέψεις εκείνων που προώθησαν την ιδέα της κατασκευής του φράγματος Μπακούν.

 

Για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων που συνδέονται με τα μεγάλα φράγματα, η μελέτη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης συμβουλεύει τις χώρες με χαμηλό επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης να αξιοποιήσουν εναλλακτικές πηγές ενέργειας που έχουν μικρότερη διάρκεια υλοποίησης και έναν μικρότερο προϋπολογισμό από τα μεγάλα φράγματα. «Ο χρόνος είναι ώριμος για να μετατοπιστεί το κέντρο βάρους από τα γιγαντιαία έργα που αφορούν μεγάλους οικονομικούς κινδύνους προς την κατεύθυνση μικρής κλίμακας πηγών ενέργειας, κάτι που συνεπάγεται χαμηλότερο περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος», αναφέρεται.

 


Σύνδεσμος άρθρου : http://archive.efsyn.gr/?p=202110