Της Νόρας Ράλλη
Βρέθηκε στην Ελλάδα από πολύ νωρίς, στα 14 της, ως μετανάστρια, για να τελειώσει το σχολείο και να σπουδάσει χορό. Η Ερμίρα Γκόρο με μετανάστες και Ελληνες χορευτές, επαγγελματίες και μη, αποφάσισε να συστηθεί για πρώτη φορά φέτος στο κοινό του Φεστιβάλ Αθηνών. Γεννημένη στην Αλβανία, στη Χιμάρα, έζησε ως έφηβη στην Ελλάδα, πέρασε στην Κρατική Σχολή Χορού και συνέχισε τις σπουδές της στη Νέα Υόρκη, όπου πέρασε με υποτροφία από το ΙΚΥ. Τα τελευταία επτά χρόνια συνεργάζεται στενά στο Λονδίνο με τον σκηνοθέτη και χορογράφο Λόιντ Νιούσον και την ομάδα DV8 Physical Theatre.
Ο ίδιος είχε βρεθεί μαζί με την Γκόρο το 2011 στην Αθήνα, με το χοροθέαμα «Can we talk about this?», με θέμα γύρω από τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, την καταπάτηση της ελευθερίας του λόγου και τις δολοφονίες στο όνομα του Ισλάμ.Με ένα παρόμοιο θέμα ως προς τις κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις που μπορεί να λάβει, αυτή τη φορά ως χορογράφος, η Ερμίρα Γκόρο πραγματεύεται την «ηχηρή σιωπή» ή τη «σιωπηλή φωνή» των ανθρώπων που φτάνουν στην Ελλάδα ως πρόσφυγες ή που γεννιούνται εδώ αλλά παραμένουν «μετανάστες».
Η παράσταση «A quiet voice» αναδεικνύει τη διαφορετικότητα ως συνεκτικό στοιχείο του μέλλοντος αλλά και ως κοινωνικό προβληματισμό του παρόντος. Μια συγκινητική, ανθρωπιστική προσέγγιση των βιωμάτων που κουβαλούν οι μετανάστες όταν πρωτοφτάνουν στη χώρα μας, ένα οδοιπορικό που συνοψίζει το πέρασμα από την ατομική στη συλλογική εμπειρία.
• Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες της παράστασης;
«Πρόκειται για μια χορευτική παραγωγή με διάχυτο το θεατρικό και μουσικό στοιχείο. Πρωταγωνιστές της είναι περίπου 55 χορευτές και ηθοποιοί, Ελληνες και μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα. Δεν είναι όλοι επαγγελματίες. Και δεν είναι όλοι νέοι. Δεν ήθελα να βλέπουμε ωραία κορμιά να μετεωρίζουν τις ικανότητές τους στη σκηνή. Ηθελα την πραγματικότητά τους. Γι’ αυτό και πέραν μιας βασικής αρχικής ιδέας, περισσότερο αυτοσχεδίασα μαζί με τους χορευτές, οι οποίοι δεν ερμηνεύουν ρόλους εκ των προτέρων κατασκευασμένους. Να φανταστείτε ακόμη δεν μπορώ να πω με ακρίβεια τον αριθμό των χορευτών, καθώς κάποια είναι παιδιά και έχουμε μπλέξει με τα γραφειοκρατικά, ακριβώς γιατί είναι παιδιά μεταναστών».
• Δηλαδή, θα χορέψετε τη μετανάστευση;
«Οχι, δεν είναι αυτός ο σκοπός. Οι χορευτές είναι οι αληθινοί χαρακτήρες πάνω στους οποίους χτίστηκε ολόκληρος ο κορμός της παράστασης. Εγινε βέβαια μια σχετική έρευνα, μα κυρίως υπήρξε διάδραση. Βιωματική και χορευτική».
• Τι διαφορετικό έχει η ελληνική ιδιαιτερότητα για την παράσταση; Εννοώ, θα μπορούσε να ανέβει στη Νέα Υόρκη;
«Δεν νομίζω ότι θα είχε κάτι να τους πει, όχι. Στη Νέα Υόρκη ίσως επειδή είναι μητρόπολη, οι διαφορές δεν είναι τόσο οξυμένες. Βέβαια, έχουν και παράδοση μετανάστευσης στις ΗΠΑ. Η παράσταση πάντως έχει χτιστεί πάνω στα ελληνικά δεδομένα, τα οποία είναι αυτά που όλοι γνωρίζουμε. Είναι τόσο παράλογη, για μένα, αυτή η πραγματικότητα – σχεδόν κάθε μέρα ακούμε να πεθαίνουν μετανάστες υπό τραγικές συνθήκες. Και να ακούω πως είναι “in” το να κάνεις τέχνη τη μετανάστευση μου φαίνεται παράλογο… ακόμα και που το συζητάμε».
• Ο Ισραέλ Γκαλβάν πριν από λίγους μήνες χόρεψε φλαμένκο τη δική του ιστορία, της γενοκτονίας των Τσιγγάνων. Είναι και για σας τόσο βιωματικό;
«Εχουμε βρεθεί με τον Ισραέλ σε φεστιβάλ παλαιότερα και πραγματικά είναι φοβερός. Προσωπικά, θέλω να είμαι πολύ προσεκτική με το θέμα “προσωπικές μνήμες”, ακριβώς γιατί είναι κάτι που ξεπερνάει εθνότητες και γενικεύσεις. Ακόμη και μένα αν ρωτήσεις, άλλες μνήμες θα έχω επειδή μεγάλωσα στη Χιμάρα και είχα μια καλή παιδική ηλικία και άλλα θα σου πει ένας μεγαλύτερος που ζούσε την ίδια περίοδο στην επαρχία της Αλβανίας. Ισως η μουσική και τα τραγούδια να είναι κοινά, αλλά από κει και πέρα οι προσωπικές συνιστώσες ξεπερνούν τη γενική συνισταμένη. Γι’ αυτό και βασίστηκα στον αυτοσχεδιασμό – μετανάστες και γηγενείς χορευτές δηλώνουν τη δική τους αλήθεια, ο καθένας προσωπικά».
• Πώς χορογραφείται μια «σιωπηλή φωνή»;
«Υπάρχει και φωνή και σιωπή στην παράσταση. Και τα δύο, χωρίς λόγια, αλλά με δύναμη, με εκτόπισμα. Βοηθάει και η ζωντανή μουσική του Νίκου Κυπουργού και φυσικά το συναίσθημα των ερμηνευτών. Δεν ήταν εύκολο, ξέρετε, να δίνω μια οδηγία την οποία έπρεπε να τη λέω σε τρεις γλώσσες… Ανάλογα με τις προσλαμβάνουσές του ο καθένας την εξελάμβανε και διαφορετικά, οπότε την εκτελούσε και με τον δικό του τρόπο. Και κάπως έτσι προχωρήσαμε… αθόρυβα και δυνατά».
• Είναι εύκολο για τον καλλιτέχνη να διατηρήσει αυτά τα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα και την πολιτική στις σημερινές ακραίες καταστάσεις;
«Δεν με ενδιέφερε να εκφράσω ούτε αυτό που λέμε “κουλτούρα του μετανάστη” ούτε καμία πολιτική πεποίθηση ή κοινωνική κριτική. Δεν ήθελα να τονίσω καμία διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε αυτούς και τους “υπόλοιπους”. Ούτε να αναδείξω κάποιο κοινωνικό θέμα ή καταγγελία. Η ανθρώπινη ματιά με ενδιέφερε. Γι’ αυτό και οι κινήσεις, οι ήχοι, τα πάντα είναι προσωποποιημένα – εξαρτώνται από τον εκάστοτε ερμηνευτή. Εχω θέση, αλλά δεν τη χορογραφώ. Η αλήθεια είναι πως οι άνθρωποι με διαφορετικότητες περιθωριοποιούνται, όχι με επιλογή δική τους. Γι’ αυτό και έχουν έναν ιδιαίτερο ψυχισμό. Αυτό μου αρέσει. Στη ζωή και στη σκηνή. Δεν με συγκινούν τέλεια σώματα που ερμηνεύουν μια ωραία φράση χορού. Μια κίνηση θέλω να μου πει μια ιστορία ολόκληρη, και με τους ανθρώπους που συνεργάζομαι τώρα υπάρχει αυτό και είναι πολύ όμορφο».
INFO: Η παράσταση «A quiet voice» θα παρουσιαστεί 7 και 8 Ιουλίου, Πειραιώς 260 – Κτίριο Δ. Ωρα: 21.00. Εισιτήρια: 5-15 ευρώ.
