Της Ιωάννας Σωτήρχου

 

Μπορεί στη θεραπευτική πρακτική της σύγχρονης ψυχιατρικής να μην είναι νοητή η ολοκληρωμένη θεραπευτική διαδικασία χωρίς θεραπευτικές άδειες, ωστόσο για την ελληνική Δικαιοσύνη κάτι τέτοιο ενδέχεται να συνιστά και… παράβαση καθήκοντος. Στον αντίποδα ενός συστήματος που επιδεικνύει την πιο βάναυση εκδοχή του σε βάρος των «επικίνδυνων» -όπως η εξουσία τούς αντιλαμβάνεται- με φυλακές υψίστης ασφαλείας κι ακόμη καθηλώσεις ψυχικά ασθενών, ένας γιατρός καλείται σε απολογία, επειδή έδωσε θεραπευτική άδεια σε ασθενή του!

 

Ο ασθενής του έτυχε να ανήκει σε μια κατηγορία ανθρώπων χωρίς δικαιώματα σε μια ευρωπαϊκή χώρα του 21ου αιώνα, όπως από καιρό έχει επισημάνει και η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και μας εξηγεί ο διδάκτωρ Νομικής Ευτύχης Φυτράκης. Κι αυτό, επειδή ήταν νοσηλευόμενος, σύμφωνα με το άρθρο 69 του Ποινικού Κώδικα, δηλαδή ως ακαταλόγιστος -λόγω ψυχικής νόσου- για εγκληματική πράξη.

 

Καθόλου τυχαίο…

 

Οσο για τον καλούμενο σε απολογία γιατρό; Διόλου τυχαίος, από τους πρωτεργάτες της αποασυλοποίησης στη χώρα μας και του κινήματος για τα δικαιώματα των ψυχασθενών: ο ψυχίατρος και διευθυντής στο Δαφνί, Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου, ωστόσο θεωρεί πως μοναδικός σκοπός στη δουλειά του παραμένει ένας: «Να κάνω καλά τον ασθενή μου. Φυσικά και δίνω άδεια εκεί που κρίνω ότι μπορώ να τη δώσω και βοηθάει στην ανάρρωση, γιατί είναι εργαλείο της θεραπευτικής διαδικασίας.

 

»Πώς αλλιώς θα προετοιμαστεί ο ασθενής, για να βγει στην κοινωνία; Δεν μπορούμε να μπούμε σε μια λογική κράτους ασφαλείας, με απαγορεύσεις τέτοιου τύπου στους ασθενείς. Μια καταδικαστική απόφαση θα είναι εκφοβιστική και τελικά κανείς δεν θα δίνει άδειες, με αποτέλεσμα κάθε θεραπευτική προσπάθεια να πάει πίσω. Δεν μπορείς να απαγορεύσεις μια θεραπευτική πρακτική».

 

Στη συζήτησή μας αποδομεί και την έννοια της επικινδυνότητας: «Θεωρώ ότι αυτή η δίωξη εντάσσεται στην αυστηροποίηση των μηχανισμών κράτησης επικίνδυνων ανθρώπων. Ενας ασθενής που έτυχε να κάνει κάτι σε μια στιγμή της ζωής του δεν σημαίνει ότι είναι επικίνδυνος σε όλη του τη ζωή. Η επικινδυνότητα δεν είναι στα γονίδιά μας, αλλά μια κοινωνική κατασκευή. Οποιοσδήποτε γίνεται επικίνδυνος κάτω από ορισμένες συνθήκες (σ.σ. πολλά πειράματα που έγιναν τον περασμένο αιώνα και ντοκιμαντέρ συνηγορούν σε αυτό)».

 

»Η εμπειρία μάς λέει ότι το 90% των ανθρώπων που βρίσκονται εδώ με αυτό το άρθρο βιώνει καταπιεστικές και αποπνικτικές σχέσεις και στρέφεται κατά των δικών του ανθρώπων, της οικογένειάς του, της μητέρας του για παράδειγμα. Κάπου εκεί μπλέκονται οι ρόλοι του θύτη και του θύματος, αφού αβοήθητη στην ουσία είναι όλη η οικογένεια, και το παιδί και η μητέρα»…

 

Ομως η κλήση του σε απολογία εδράζεται πάνω σε ένα νομικό κενό ή παράδοξο, αφού η νομοθεσία πουθενά δεν απαγορεύει τη χορήγηση αδειών άδειας εξόδου, για θεραπευτικούς λόγους, σε άτομο που βρίσκεται σε δημόσιο ψυχιατρικό κατάστημα, κατά το άρθρο 69 Π.Κ. Αυτή τη σύγκρουσή μεταξύ νόμου και ιατρικής πρακτικής θίγει και ο συνομιλητής μας: «Ο νόμος μπορεί να λέει ότι ο ακαταλόγιστος πρέπει να φυλάσσεται σε έναν κατάλληλο θεραπευτικό χώρο, όμως στο νοσοκομείο οι άνθρωποι αυτοί νοσηλεύονται και το προσωπικό δεν έχει φυλακτικό χαρακτήρα, αλλά καθαρά θεραπευτικό. Και σε κάθε περίπτωση, το θεραπευτικό συμφέρον του ασθενούς προηγείται», καταλήγει. Σημείο, με το οποίο συμφωνεί και η σύγχρονη ποινική επιστήμη…