ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Τζώρτζης Ρούσσος
Το «αύριο» του ασφαλιστικού μας συστήματος, που θα περιλαμβάνει ένα μόνο Ταμείο το οποίο και θα χορηγεί μία μόνο σύνταξη (που σημαίνει ενσωμάτωση της επικουρικής σύνταξης στην κύρια), μπορεί να αργεί (υπολογίζεται στο 2017), όμως οι προπαρασκευαστικές ενέργειες είναι εδώ και ετοιμάζονται να μας «σερβιριστούν» εντός του 2014. Πρόκειται για το μεσοδιάστημα όπου από τη μια θα μειωθούν σε 3 τα Ταμεία (ενδέχεται να υπάρξει και ένα τέταρτο, το ΝΑΤ), από την άλλη θα συρρικνωθούν τόσο οι υφιστάμενες συντάξεις (μέσω της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος που ήδη έχει καθιερωθεί στην επικουρική ασφάλιση και γεννά μειώσεις και η οποία θα επεκταθεί στην κύρια ασφάλιση από το 2015) όσο και οι μελλοντικές (μέσω της μείωσης που θα επέλθει με τον τρόπο υπολογισμού και την εγγύηση που θα παρέχει το κράτος).
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τα οικονομικά στοιχεία του Ασφαλιστικού απασχολούν κυρίως τους δανειστές μας και αυτό αποτυπώθηκε και στη συνάντηση της προηγούμενης Παρασκευής μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας και της τρόικας που αφορούσε τα ανοιχτά ζητήματα στα εργασιακά και το ασφαλιστικό σύστημα.
Τα βήματα
Ο Ασφαλιστικός και Εργασιακός Σύμβουλος της «Εφ.Συν.» παρουσιάζει τα βήματα που σχεδιάζονται από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και τα οποία αναμένεται στο τέλος του 2014 να δώσουν 3,5 υπερταμεία (μισθωτών, ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών), με το ΝΑΤ (ναυτικοί) να αποτελεί -σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις- έναν ξεχωριστό πυλώνα στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Ετσι, σύμφωνα με πληροφορίες, οι ενοποιήσεις των Ταμείων επικουρικής ασφάλισης και των φορέων χορήγησης εφάπαξ σε ανεξάρτητους τομείς, η ενοποίηση του Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Αυτοαπασχολουμένων (ιατρών, δικηγόρων, μηχανικών) με τον Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (πρώην ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ), αλλά και η αναδιοργάνωση του ΟΓΑ είναι τα μεγάλα στοιχήματα που θα προετοιμάσουν το έδαφος για τις επερχόμενες ενοποιήσεις.
Σε επόμενα στάδια και αφού έχουν εμπεδωθεί από συνταξιούχους και ασφαλισμένους τόσο οι μειώσεις στις παροχές (λόγω των συγχωνεύσεων, όπου θα ισχύσει η χαμηλότερη παροχή στα συγχωνευόμενα ταμεία) όσο και η μείωση των συντάξεων, σχεδιάζεται η ένταξη στο ΙΚΑ του ασφαλιστικού ταμείου που θα προκύψει από την ενοποίηση ΕΤΑΑ και ΟΑΕΕ, με ενιαίο θεσμικό πλαίσιο για τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Πρόκειται για τις ενέργειες που έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση να κάνει προκειμένου να φέρει τα Ταμεία (το 2017) προ των πυλών του Εθνικού Ασφαλιστικού Ταμείου (ΕΑΤ) ή στον Εθνικό Φορέα Απονομής Σύνταξης (όπως άλλοι επιμένουν ότι θα ονομαστεί το ένα Ταμείο). Μπορεί όλα αυτά να φαντάζουν ωραία και κυρίως οργανωτικά, αλλά κρύβουν το αληθινό (δεν θα υπάρχει σύνταξη μετά το 2017 που να είναι μεγαλύτερη των 1.000 ευρώ!).
Προτού όμως έρθει ο μνημονιακός «Αρμαγεδδών» να ισοπεδώσει τις συντάξεις, στο προστάδιο προσαρμογής προβλέπεται η δημιουργία τριών «υπερταμείων». Στην ευθύνη τους θα βρίσκονται η χορήγηση τόσο της κύριας σύνταξης όσο και της επικουρικής και του εφάπαξ. Με αυτόν τον τρόπο θα καλύψουν το σύνολο των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων της χώρας.
Με αυτά τα δεδομένα, από τις αρχές του 2015 θα υπάρχουν τα εξής Ταμεία:
Ταμείο μισθωτών: Πρόκειται ουσιαστικά για το Ταμείο της μισθωτής εργασίας στην Ελλάδα. Κορμός του θα είναι το ΙΚΑ, που θα μετεξελιχθεί έτσι ώστε να καλύπτει τους δημοσίους υπαλλήλους, το προσωπικό των ΔΕΚΟ, τους τραπεζικούς υπαλλήλους και το σύνολο των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα.
Επικουρικές
Σ’ αυτόν τον φορέα αναμένεται να ενταχθούν τα ταμεία επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας των μισθωτών. Δηλαδή, θα ενοποιηθούν μεταξύ άλλων ο ΟΠΑΔ (ήδη υπάρχει απόφαση), το ΕΤΕΑ (ενιαίο επικουρικό), το ΤΑΥΤΕΚΩ (επικουρικό ευρύτερου δημόσιου τομέα), το ΤΑΠΙΤ (φορέας πρόνοιας ιδιωτικού τομέα).
Αρχικώς και μέχρι την οριστική κατάργηση της επικουρικής ασφάλισης μέσω της ενσωμάτωσης (μην ξεχνάμε ότι το κράτος έχει πάψει από την 1η Ιουλίου να εγγυάται την επικουρική σύνταξη), η επικουρική σύνταξη αλλά και τα ταμεία πρόνοιας (που χορηγούν κυρίως εφάπαξ) θα αποτελούν διακριτούς κλάδους στο Ενιαίο Ταμείο Μισθωτών (ΕΤΑΜ). Με αυτά τα δεδομένα θα υπάρχουν εντός του ΕΤΑΜ τρεις κλάδοι οι οποίοι θα αφορούν: την κύρια σύνταξη, την επικουρική και το εφάπαξ.
Ταμείο ελεύθερων επαγγελματιών: Βιοτέχνες, ελεύθεροι επαγγελματίες, έμποροι, αυτοκινητιστές, γιατροί, δικηγόροι, πολιτικοί μηχανικοί θα ενταχθούν σε ένα Ταμείο που αυτόματα θα κληρονομήσει όλα τα προβλήματα που αυτή τη στιγμή έχει ο ΟΑΕΕ (όπως το παλιό ΤΕΒΕ ανέλαβε τα προβλήματα των ΤΑΕ και ΤΣΑ, με αποτέλεσμα να είναι σήμερα όλα προβληματικά). Μιλάμε ουσιαστικά για τη μετεξέλιξη του ΟΑΕΕ, που αναλαμβάνει το «καθήκον», πέρα από το να κληροδοτήσει τα δικά του προβλήματα στο ΕΤΑΑ (δικηγόροι, γιατροί, πολιτικοί μηχανικοί), να ασφαλίσει τον κόσμο των ελεύθερων επαγγελματιών. Στο Ταμείο αυτό αναμένεται να υπάρχουν δύο κλάδοι: κύρια σύνταξη και επικουρική σύνταξη.
Ταμείο αγροτών: Εδώ τα πράγματα είναι απλά. Ο υφιστάμενος ΟΓΑ, με όποια αναδιοργάνωση επιτευχθεί, θα χορηγεί κύρια σύνταξη στους αγρότες.
Ανεξάρτητο πυλώνα στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης αναμένεται να αποτελέσει το ΝΑΤ. Πρόκειται για ξεχωριστή περίπτωση και θα πρέπει να επισημανθεί ότι ακόμη δεν έχει αποφασιστεί η τύχη της ασφάλισης των ναυτικών μας (οι οποίοι είδαν το Ταμείο τους να καταστρέφεται λόγω των κυβερνητικών επιλογών κυρίως επί πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου, όταν όλοι οι εκ Σοβιετικής Ενωσης παλιννοστούντες εντάχθηκαν στο ΝΑΤ χωρίς να αποδώσουν εισφορές και λαμβάνοντας υπέρογκες συντάξεις). Παρότι υφίσταται ακόμη στις συζητήσεις το σενάριο της ένταξής του στο ΕΤΑΜ (μισθωτοί), εντούτοις το επικρατέστερο σενάριο θέλει το ΝΑΤ να διατηρεί την αυτονομία του ως ξεχωριστός πυλώνας κοινωνικής ασφάλισης.
