Του Τάσου Σαραντή
Η καταδίκη της Ελλάδας από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ) για τον ΧΥΤΑ Ζακύνθου, που ανακοινώθηκε την περασμένη Πέμπτη, δεν αποτελεί δυστυχώς έκπληξη, αλλά τη λυπηρή κατάληξη της απαράμιλλης αδιαφορίας για μία από τις πιο σημαντικές οικολογικά και τουριστικά περιοχές της χώρας, επισημαίνουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις Aρχέλων, MEDASSET, MOm και WWF Ελλάς. Μια κατάληξη δίχως επίλογο, δεδομένης της περιβαλλοντικής καταστροφής που θα προκληθεί στην περιοχή, αν τυχόν καταρρεύσουν τα βουνά των σκουπιδιών.
Οπως επισημαίνει το δικαστήριο, η Ελλάδα δεν έλαβε τα κατάλληλα μέτρα, για να κλείσει τον δυσλειτουργικό και κορεσμένο ΧΥΤΑ εντός του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου. Αντίθετα, διατήρησε τη λειτουργία του, χωρίς όμως τους όρους και τις προϋποθέσεις που απαιτεί η ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία.
Για μεγάλο διάστημα, ο ΧΥΤΑ λειτουργούσε χωρίς να τηρούνται περιβαλλοντικοί όροι. Ενώ το 2011 οι αρμόδιες αρχές δεσμεύονταν για εργασίες αντιστήριξης του ΧΥΤΑ και αποκατάστασης και βελτίωσης του χώρου, τελικά ανανεώθηκαν οι όροι λειτουργίας του ΧΥΤΑ μέχρι το 2015, αγνοώντας τις προστατευτικές διατάξεις που επιβάλλει το γεγονός ότι βρίσκεται εντός προστατευόμενης περιοχής Natura. Η Ελλάδα αμέλησε να διασφαλίσει ότι ο ΧΥΤΑ δεν θα αποτελεί πηγή ρύπανσης για το πολύτιμο οικοσύστημα και επέτρεψε τη συνεχιζόμενη διαρροή στραγγισμάτων και σκουπιδιών στην ευρύτερη περιοχή.
Στο παρά πέντε
Η απόφαση τερματισμού της λειτουργίας του ΧΥΤΑ εκδόθηκε από την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων λίγες ώρες πριν από την εκδίκαση της υπόθεσης στο ΔΕΕ, τον Μάρτιο του 2014. Αποδεικνύεται όμως -όπως ήταν αναμενόμενο- ότι αυτό δεν αρκούσε, για να αποτρέψει την καταδίκη μίας κατάστασης που διαιωνίζεται εδώ και χρόνια και για την οποία η ελληνική πλευρά είχε εγκληθεί πολλάκις, επισημαίνουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Μέχρι και σήμερα, φορτηγά αδειάζουν τα σκουπίδια της Ζακύνθου στον ΧΥΤΑ. Δεν έχει δοθεί δηλαδή καμία ουσιαστική λύση για τη διαχείριση των απορριμμάτων από την κεντρική, περιφερειακή και τοπική διοίκηση. Με λίγα λόγια, δεν έχει υπάρξει ουσιαστική μέριμνα για την πιο σημαντική παραλία ωοτοκίας της χελώνας καρέτα καρέτα στη Μεσόγειο.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις διατυπώνουν για ακόμη μια φορά την έντονη ανησυχία τους για την απουσία μέτρων που θα αποτρέψουν την περιβαλλοντική καταστροφή στην περιοχή, αν τυχόν καταρρεύσει ο ΧΥΤΑ. Εστω και αυτή την ύστατη στιγμή, και πριν φτάσει η υπόθεση στο στάδιο της επιβολής προστίμου, η διοίκηση θα πρέπει να ανταποκριθεί στα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις της. Η λειτουργία του ΧΥΤΑ πρέπει να παύσει οριστικά, πρέπει να ληφθούν αμέσως όλα τα μέτρα για την εξυγίανση και την αποκατάσταση του χώρου του ΧΥΤΑ και να προληφθεί περαιτέρω περιβαλλοντική ζημία στην περιοχή, τονίζουν. Παράλληλα, πρέπει να βρεθεί άμεσα οριστική λύση για τη βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων της Ζακύνθου.
Επιπλέον, επισημαίνουν ότι το νομοσχέδιο «Περιβαλλοντική αναβάθμιση και ιδιωτική πολεοδόμηση – Βιώσιμη ανάπτυξη οικισμών – Ρυθμίσεις δασικής νομοθεσίας», που κατατέθηκε στη Βουλή, καταργεί την κατεύθυνση που δίνει το νέο χωροταξικό του τουρισμού περί απαγόρευσης εγκατάστασης ΧΥΤΑ σε προστατευόμενες περιοχές. Συνεχίζει όμως να διατηρεί γενναιόδωρες ρυθμίσεις, βάσει των οποίων απαγορεύεται η εγκατάσταση ΧΥΤΑ σε απόσταση από 500 μέχρι 1.000 μέτρα από τουριστικές κατοικίες και τα σύνθετα τουριστικά καταλύματα. Μάλλον, η Πολιτεία θεωρεί ότι αντικείμενο προστασίας πρέπει να είναι οι τουριστικές εγκαταστάσεις και όχι τα μοναδικά στοιχεία της ελληνικής φύσης, τα οποία αποτελούν πόλο έλξης τουριστών, καταλήγουν.
