22/07/14 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

Στην αντίπερα όχθη

      Pin It

Φωτογραφίζει και σχολιάζει Ο Τάσος Κωστόπουλος

 

 

 

 

Την προηγούμενη Τρίτη παρουσιάσαμε αποτυπώματα της ακροδεξιάς ζύμωσης που συναντούσες το καλοκαίρι του 2000 στον ελληνοκυπριακό τομέα της παλιάς Λευκωσίας, σε μικρή απόσταση από την πράσινη γραμμή. Σήμερα, επέτειο της πτώσης της Κερύνειας στα χέρια των αποβατικών αγημάτων του πρώτου «Αττίλα», η στήλη θ’ ασχοληθεί με την αντίστοιχη εικόνα της απέναντι πλευράς: όσα κατέγραψε ο φωτογραφικός φακός τις ίδιες ακριβώς μέρες «στα κατεχόμενα» (για τους μεν) ή την «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» (για τους δε), στο περιθώριο ενός ρεπορτάζ του «Ιού» για την άγνωστη -τότε- στο ελλαδικό κοινό τουρκοκυπριακή Αριστερά (23.7.2000). Το ρεπορτάζ εκείνο είχε πραγματοποιηθεί κάτω από τον ασφυκτικό έλεγχο του τουρκοκυπριακού Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών, υπάλληλος του οποίου με συνόδευε διαρκώς σε όλη την παρουσία μου στην «ΤΒΔΚ», καταβάλλοντας εμφανείς προσπάθειες να εμποδίσει κάθε επαφή μου με τη ριζοσπαστικότερη πτέρυγα της εκεί κοινωνικής αντιπολίτευσης. Παρόμοιους περιορισμούς δεν αντιμετώπισα σε καμιά άλλη αποστολή στο εξωτερικό, ούτε καν στο τουρκικό Κουρδιστάν κατά την κλιμάκωση του εκεί ανταρτοπολέμου την άνοιξη του 1992.

 

Η ανασφάλεια του καθεστώτος αντικατοπτριζόταν επίσης στην αγχώδη Εθνική Ηθική Διαπαιδαγώγηση, στην οποία υπέβαλλε τους υπηκόους του. Σε αντίθεση με τον χουλιγκάνικο εθνικισμό της ελληνοκυπριακής πλευράς, εδώ οι αντίστοιχες κορόνες είχαν επίσημο χαρακτήρα. Η ρήση του Κεμάλ «τι ευτυχία να λέγεσαι Τούρκος», ενοφθαλμισμένη από τη στρατιωτική δικτατορία του 1971 στον καθημερινό «όρκο του μαθητή» (το τουρκικό ισοδύναμο του δικού μας σχολικού «Πάτερ ημών»), ήταν πανταχού παρούσα, τόσο στα δημόσια κτίρια (1) όσο και δίπλα στην τεράστια τουρκοκυπριακή σημαία που έχει χαραχτεί στην πλαγιά του Πενταδάκτυλου (2). Αισθητά λιγότερα ήταν τα ιδιόχειρα εθνικιστικά σύμβολα που συνάντησα στην ενδοχώρα του «ψευδοκράτους» (3-4). Ετσι κι αλλιώς, πολύ λιγότερο εντυπωσιακά από τα φλύαρα -και κομματάκι σαλταρισμένα- ερωτικά γκράφιτι που κοσμούσαν τους τοίχους της κατεχόμενης Αμμοχώστου (5-6).

 

Ασαφής παραμένει η προέλευση του σβησμένου συνθήματος «Ενωσις» -με «βυζαντινά» σίγμα, παρακαλώ- που διακρινόταν σ’ έναν τοίχο της Καρπασίας (7). Να είχε άραγε επιβιώσει από τα χρόνια πριν την εισβολή, τότε που η ελληνοκυπριακή πλειοψηφία σπαρασσόταν από την αντιπαράθεση ανάμεσα σε ρεαλιστές «μακαριακούς» κι ακροδεξιούς «ενωσίτες»; Οι συνθήκες ζωής των λιγοστών Ελληνοκυπρίων που παρέμεναν «εγκλωβισμένοι» στην περιοχή ήταν, πάντως, μάλλον απαγορευτικές για μια τέτοια «αλυτρωτική» δραστηριότητα.

 

Η πιο ενδιαφέρουσα αντίστιξη στον επίσημο εθνικό λόγο καταγράφηκε ωστόσο στα Μάραθα (νυν Μουράταγα), τόπο ομαδικής σφαγής 89 αμάχων Τουρκοκυπρίων κάθε ηλικίας και φύλου από τους φασίστες της ΕΟΚΑ Β΄ το πρωί του δεύτερου Αττίλα (14.8.1974). Αγανακτισμένος με την απάθεια των αρμοδίων για τα προβλήματα υδροδότησης του μαρτυρικού χωριού, τα κατεστραμμένα σπίτια του οποίου έχουν κατά τα άλλα αναγορευτεί σε μνημείο της «ελληνικής αγριότητας» (8), κάποιος ανώνυμος κάτοικός του είχε καταφύγει στο πινέλο και την μπογιά με τα εθνικά χρώματα: «Δεν υπάρχει λύση; Γλυτώσαμε από τη βαρβαρότητα των Ρωμιών και γίναμε αιχμάλωτοι της βρώμας» (9).

 

Αυτά το 2000. Τρία χρόνια αργότερα, όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με την εξέγερση των υπηκόων του που διεκδικούσαν ένα ευρωπαϊκό μέλλον μέσω της επανένωσης του νησιού, ο Ραούφ Ντενκτάς ξεμπέρδεψε με μιαν απλή κίνηση: ανοίγοντας ξαφνικά τα «μη σύνορα» του «ψευδοκράτους» του στους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Διαπιστώνοντας πως οι πάλαι ποτέ εστίες τους είχαν αλλάξει στο μεσοδιάστημα πρόσωπο κι ότι οι χαμένες πατρίδες του 1974 δεν αποτελούσαν παρά νοσταλγική ανάμνηση χωρίς υλικό αντίκρισμα, οι τελευταίοι έχασαν μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα κάθε διάθεση να επιστρέψουν σε ό,τι θύμιζε πλέον βαθιά Τουρκία. Η καταψήφιση του σχεδίου Ανάν, την επόμενη χρονιά, επικύρωσε έτσι επί της ουσίας οριστικά τη διχοτόμηση.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

* Ευχαριστώ πολύ την Ιλεάνα Μορώνη για τη μετάφραση των τουρκικών επιγραφών.

 

Scroll to top