Του Γιάννη Α. Μυλόπουλου*
Οι οπαδοί του βίαιου νεοφιλελεύθερου μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας θριαμβολογούν για τη μεγάλη νίκη τους στα πανεπιστήμια. Μετά τις χιλιάδες απολύσεις που διέλυσαν τον δημόσιο τομέα, την ιδιωτικοποίηση της υγείας, το ξεπούλημα της ελληνικής φύσης, που δεν άφησε όρθιο ούτε το νερό της ύδρευσης ούτε τον αιγιαλό, και βέβαια μετά το μαύρο της ΕΡΤ, σειρά είχαν τα ελληνικά πανεπιστήμια. Οι πρυτάνεις που «εξελέγησαν» κατ’ εφαρμογήν του νόμου Διαμαντοπούλου -τι σύμπτωση!- ανήκουν όλοι στον φιλοκυβερνητικό χώρο. Μόνο που αυτό το… θαύμα δεν συνέβη καθόλου τυχαία.
Τα δημόσια πανεπιστήμια είναι ο τελευταίος μη ελεγχόμενος από τους κρατικούς μηχανισμούς χώρος. Γι’ αυτό και τα πανεπιστήμια είναι ο τελευταίος χώρος ελεύθερης σκέψης, κριτικής στάσης και αμφισβήτησης της εκάστοτε εξουσίας. Και όπως πολύ καλά γνωρίζουν οι μελετητές της ιστορίας του ολοκληρωτισμού, οι μη δημοκρατικές αλλαγές επιβάλλονται, ελέγχοντας κατά προτεραιότητα την επικοινωνία και τους φορείς ελεύθερης σκέψης και αντίστασης. Τα πανεπιστήμια συνεπώς έπρεπε να αλωθούν.
Οι νεοφιλελεύθεροι μεταρρυθμιστές της Παιδείας αυτήν τη φορά ήρθαν διαβασμένοι. Ο νόμος Διαμαντοπούλου αποδείχθηκε περισσότερο αποτελεσματικός από άλλες αντίστοιχες προσπάθειες στο παρελθόν, όπως εκείνη της αλλαγής του άρθρου 16 του Συντάγματος. Το σχέδιο στηρίχθηκε στην παραδοχή ότι τα πανεπιστήμια θα αλωθούν από μέσα. Η θεσμοθέτηση των Συμβουλίων Ιδρύματος, που αν δεν υπήρχε σφοδρή αντίδραση από τις διοικήσεις των ιδρυμάτων, θα είχαν παραμείνει όπως εξ αρχής τα ήθελε η κ. Διαμαντοπούλου, δηλαδή Συμβούλια Διοίκησης, εξυπηρέτησε αυτόν ακριβώς τον σκοπό. Επινοήθηκαν για να λειτουργήσουν σαν Δούρειοι Ιπποι της νεοφιλελεύθερης άλωσης των πανεπιστημίων.
Ως δημιουργήματα μιας εποχής που η πανεπιστημιακή κοινότητα βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με την κυβέρνηση, ήταν αναμενόμενο στα Συμβούλια να θέσουν υποψηφιότητα και συνεπώς να εκλεγούν μόνο φιλοκυβερνητικοί. Πλην ελαχίστων μόνο εξαιρέσεων, που υπάρχουν απλώς για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Τώρα εάν οι αντιφρονούντες έπραξαν καλώς που δεν συμμετείχαν στην εφαρμογή ενός νεοφιλελεύθερου σχεδίου, προκειμένου να περιορίσουν τις ολέθριες συνέπειές του, αυτή είναι μια συζήτηση που περισσότερο αφορά την ηθική στάση όσων αρνήθηκαν να συμπράξουν.
Από τη στιγμή, λοιπόν, που εγκαταστάθηκαν στα Συμβούλια, ως εσωτερικά μέλη, οι κατά κύριο λόγο οπαδοί του νεοφιλελεύθερου μετασχηματισμού, τα πράγματα είχαν πάρει τον δρόμο τους. Ο αυταρχικός και αντιδημοκρατικός νόμος Διαμαντοπούλου τα είχε όλα προβλέψει. Οι ημέτεροι διορίζουν ως εξωτερικά μέλη του Συμβουλίου είτε ημετέρους είτε, για… ξεκάρφωμα, λαμπρούς ξένους επιστήμονες, οι οποίοι όμως λόγω άγνοιας των τεκταινομένων και απόστασης από την καθημερινότητα, θα ήταν εύκολα χειραγωγήσιμοι. Στη συνέχεια, τα Συμβούλια που προέκυψαν με αυτό τον «δημοκρατικό» τρόπο, εφαρμόζοντας την πιο επονείδιστη διάταξη του νόμου, αυτή που αφαιρεί από τους πανεπιστημιακούς το δικαίωμα να εκλέγουν οι ίδιοι, με άμεση ψηφοφορία, τους διοικητές των κατά τα άλλα αυτοδιοικούμενων ιδρυμάτων τους, «καθάρισαν» τον χώρο από τους ανεπιθύμητους αντιφρονούντες υποψήφιους, προεπιλέγοντας, «κατά σύμπτωση», παντού οπαδούς της συγκυβέρνησης. Τόσο απλά και τόσο κυνικά…
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, η αλαζονεία και ο αυταρχισμός των Συμβουλίων υπερέβη τα όρια ακόμη και αυτής της νομιμότητας που ο… δικός τους νόμος επέβαλε. Κατά παράβασησαν του νόμου, που θέλει τον πρύτανη να συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου, το Συμβούλιο του ΑΠΘ και μόνο αυτό σε όλη την Ελλάδα, προφανώς επιδιώκοντας να απαλλαγεί από ενοχλητικούς «τρίτους», δεν προσκάλεσε τον πρύτανη στις συνεδριάσεις όπου συζητούνταν η προεπιλογή των υποψήφιων πρυτάνεων.
Στην υπερβολή βρίσκεται η αχίλλειος πτέρνα κάθε αυταρχικού εγχειρήματος. Η προσφυγή στο ΣτΕ, που υπέβαλε άλλος απορριφθείς υποψήφιος, έχει προκαλέσει ήδη μια κατά πλειοψηφία απόφαση που θεωρεί μη νόμιμη τη διαδικασία, παραπέμποντας την απόφαση για ακύρωση των πρυτανικών εκλογών τον Οκτώβριο. Ετσι, από τον Σεπτέμβριο, ο νεοεκλεγείς πρύτανης του ΑΠΘ θα προσπαθεί να διοικήσει υπό το βάρος της αμφισβήτησης της εκλογής του, ενώ το ΑΠΘ θα εισέλθει σε άγνωστης διάρκειας περίοδο ανωμαλίας.
Το κακό, όμως, δεν τελειώνει εδώ: διότι αν το ΣτΕ, παρ’ ελπίδα, δικαιώσει το Συμβούλιο του ΑΠΘ και δεν ακυρωθούν οι πρυτανικές εκλογές σε αυτό, τότε θα πρέπει να ακυρωθούν οι εκλογές σε όλα τα άλλα πανεπιστήμια, τα οποία σε αντίθεση με το ΑΠΘ λειτούργησαν νομότυπα.
Οι τελευταίοι δημοκρατικά εκλεγμένοι πρυτάνεις, των οποίων η θητεία λήγει σε ένα μήνα, αντιστάθηκαν όσο μπόρεσαν στη νεοφιλελεύθερη επέλαση κατασυκοφαντούμενοι, λοιδορούμενοι, διωκόμενοι και διαπομπευόμενοι για τη στάση τους αυτή από τα ελεγχόμενα από το κράτος μέσα. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όμως, κράτησαν επί τέσσερα χρόνια τα ιδρύματα όρθια, παρά την άγρια λιτότητα που τα έπληξε, τις απολύσεις του προσωπικού και την εχθρότητα της κυβέρνησης απέναντί τους. Να δούμε τώρα οι νέοι φιλοκυβερνητικοί πρυτάνεις πώς θα διαχειριστούν τις επιλογές της φιλικής τους κυβέρνησης, που διέλυσε τα πανεπιστήμια, αφήνοντάς τα χωρίς κονδύλια και χωρίς προσωπικό. Επιβαρύνοντας μάλιστα τα κεντρικά ιδρύματα με πολύ περισσότερους φοιτητές και αποψιλώνοντας τα περιφερειακά, λόγω του νέου νόμου που, δίκην δήθεν κοινωνικής πολιτικής, διευρύνει το δικαίωμα μετεγγραφής.
Ακόμη ένα success story διαγράφεται στον ορίζοντα, με θέμα αυτήν τη φορά το θαύμα του… εν Κανά γάμου!
……………………………………………………….
* Πρύτανης ΑΠΘ
