Του Σ.Ι. Σεφεριάδη*

 

Στα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια, στις τάξεις των εκατοντάδων χιλιάδων που είχαν επί Κατοχής οραματιστεί την κοινωνική απελευθέρωση, κυκλοφορούσε σιωπηλά ένα ανέκδοτο για τον δωσιλογικό πυρήνα των «εθνικοφρόνων» νικητών. «Αυτοί» –λεγόταν- «είναι τόσο ακραία πατριώτες που όταν ήρθαν οι ναζί, τους παρέδωσαν τη χώρα, και στη συνέχεια συνεργάστηκαν κιόλας μαζί τους». Το παιχνίδι με τις λέξεις (με όρους Λογικής: ο παραλογισμός που προκαλεί ιλαρότητα) ανέκαθεν υπήρξε τεκμήριο και δείκτης της φαυλότητας των κυρίαρχων. Στις μέρες μας όμως το εγχείρημα έχει απογειωθεί σε τέτοιο βαθμό που κάθε προσπάθεια καταγραφής του απειλεί ευθέως τη νοητική ισορροπία (και τα νεύρα) όποιου την επιχειρεί. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Την πρόσφατη, παραληρηματική εμφάνιση του εμπνευστή του νόμου περί ευθύνης υπουργών στη Βουλή; Το ταξίδι του ηγεμόνα πρωθυπουργού στο Κατάρ που, όπως κι εμείς, «αγαπά τη ζωή, τη θάλασσα και το εμπόριο»; Ή τις νουθεσίες των στελεχών της ΔΗΜΑΡ (που, βέβαια, ούτε ΔΗΜ είναι, ούτε –κατά μείζονα λόγο- ΑΡ) περί «νομιμότητας» -συχνά υπέρτερες και αυτών του ίδιου του κ. Δένδια; Μόνος τρόπος για να μην εκπέσει εντελώς η λογική είναι να μιλήσει κανείς απλά –ανασυγκροτώντας και στηλιτεύοντας τους πυλώνες του παράλογου αφηγήματος που με την άοκνη συνέργεια των ΜΜΕ κάνει ακόμα πιο ερεβώδη την καθημερινή καταβαράθρωση της κοινωνίας. Οσάκις επιχειρηθεί κάτι τέτοιο, βέβαια, η ιλαρότητα μετατρέπεται σε οργή –οργή με το απύθμενο θράσος της εξουσίας και των παρατρεχάμενών της.

 

Οι πυλώνες του ιλαροτραγικού παραλογισμού είναι πολλοί, δύο όμως δεσπόζουν. Ο πρώτος δεν είναι άλλος από τη δοξασία ότι τα νεοφιλελεύθερα Μνημόνια επιχειρούν γενικώς να σώσουν –τη χώρα, την πατρίδα, την κοινωνία (να την «κρατήσουν όρθια» όπως, με ανεκδιήγητο ύφος, διαμηνύει και ο αρχηγός της ΔΗΜΑΡ) -διαλέγει κανείς και παίρνει… Ομως δεν είναι έτσι. Σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτός ο στόχος τους (και τάχα σφάλλουν στην ακολουθούμενη συνταγή). Στην Ελλάδα, και όπου αλλού επιβάλλονται, τα νεοφιλελεύθερα μνημόνια επιχειρούν –με τρόπο ληστρικά κυνικό – να μεταφέρουν κοινωνικούς πόρους προς διάσωση της κερδοφορίας τραπεζιτών που χρεοκόπησαν τις τράπεζες κερδοσκοπώντας, και έτσι δίνοντας τεχνητό φιλί ζωής στη λειτουργία του παράλογου συστήματος –που από τη μια σωρεύει ανέργους (ήδη 25,5 εκατομμύρια στην Ευρωπαϊκή Ενωση) και από την άλλη πλούτο που αποθησαυρίζεται σε φορολογικούς παραδείσους (υπολογίζεται σε 21-31 τρισ. δολάρια) μη επενδυόμενος πουθενά, ακριβώς διότι οι απηνώς εκμεταλλευόμενοι παραγωγοί του αδυνατούν να τον καταναλώσουν. Οτι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και ότι προοπτικές ανάπτυξης δεν υπάρχουν είναι πράγματα γνωστά (και ας μην αμφιβάλλουμε), όμως δεν είναι αυτό στο οποίο αποσκοπούν οι κυρίαρχοι: η «σωτηρία» που έχουν στο μυαλό τους είναι σαν τον πατριωτισμό των εθνικοφρόνων δωσιλόγων. Αν δεν θέλει να παραλογιστεί, δεν τον διαπραγματεύεται κανείς, τον αποκαλύπτει και σύντονα τον αντιμάχεται.

 

Λογική συνέπεια αυτής της πραγματικότητας είναι και ο πόλεμος που διεξάγει η κυβέρνηση εναντίον της κοινωνίας: αφανισμός κάθε έννοιας δημόσιου αγαθού, διάλυση των εργασιακών σχέσεων, καθημερινές απειλές, γενικευμένη συρρίκνωση της δημοκρατίας. Το τελευταίο, ενδυόμενο τον μανδύα της «επιβολής του νόμου», αποτελεί τον δεύτερο μεγάλο πυλώνα του παράλογου αφηγήματος. Η ασυλία που δίνεται στις ναζιστικές συμμορίες, το άρον άρον κουκούλωμα τόσων και τόσων υποθέσεων –προπαντός νόμιμης- διαφθοράς (όπως οι φοροαπαλλαγές των εφοπλιστών, το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας αντί πινακίου φακής κτλ) δεν έχουν βέβαια καμιά σχέση με το όραμα ενός κράτους δικαίου. Ομως και πάλι, δεν είναι αυτό ο στόχος. Στόχος είναι η κατατρομοκράτηση της κοινωνίας και, όταν αυτό αποτύχει, η καταστολή της. Θυμάται κανείς εδώ την γλώττα λανθάνουσα του αλήστου μνήμης Μαυρογιαλούρου: στόχος δεν είναι το «θα σας εξασφαλίσωμεν» αλλά το «θα σας εξαφανίσωμεν». Αν αυτό δεν εμπεδωθεί, η διολίσθηση στον παραλογισμό είναι, και πάλι, νομοτελειακή.

 

Και η Αριστερά; Η ελληνική -αλλά και η όπου γης- Αριστερά είναι δι-ιστορικά επιφορτισμένη με το καθήκον της στηλίτευσης και της έμπρακτης ανασκευής του συστημικού παραλογισμού. Η εμπλοκή, αντίθετα, στους λαβυρίνθους του, οποτεδήποτε επιχειρήθηκε (εκούσια ή ακούσια), οδήγησε πάντοτε σε τραγικά αδιέξοδα.

 

…………………………………………………………………………………………………………………………..

 

*Επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Life Member στο Πανεπιστήμιο του Cambridge