Η παράσταση «Μια γιορτή στου Νουριάν» στο «Πορεία»
Ο Βασίλης Κουκαλάνι και ο Παντελής Δεντάκης πήραν ένα γερμανικό έργο για τους μετανάστες με ήρωες μια ελληνική οικογένεια, τους Παπαδάκηδες, το διασκεύασαν για να ταιριάζει στους δικούς μας «ξένους», και δημιουργούν κάθε Κυριακή ένα πανηγύρι συνύπαρξης για μικρούς και μεγάλους
Της Εφης Μαρίνου
Ξεκίνησε πέρσι στο θέατρο «Πορεία» και από «γιορτή» έγινε πανηγύρι. Ο λόγος για την παράσταση που αφορά παιδιά και εφήβους «Μια γιορτή στου Νουριάν» του Φόλκερ Λούντβιγκ, που σκηνοθέτησαν με κέφι οι Παντελής Δεντάκης και Βασίλης Κουκαλάνι. Το έργο πραγματεύεται παιδιά και μετανάστες. Η κατάργηση του νόμου Ραγκούση για την ιθαγένεια το καθιστά δραματικά επίκαιρο. Αν σκεφτούμε μάλιστα με τι χαρά υποδέχτηκε την είδηση η Χρυσή Αυγή τρομάζουμε: «Εγινε το πρώτο βήμα για να ανήκει η Ελλάδα πάλι στους Ελληνες»…
Το έργο γράφτηκε και παίχτηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’70 από το θέατρο Grips του Βερολίνου – δημιουργοί του πρωτοποριακού «Μορμόλη», που γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην «Πόρτα» της Ξένιας Καλογεροπούλου. Κι επειδή το «καυτό» σημείο στην υπόθεση είναι ο ξένος, στη γερμανική εκδοχή του έργου, ποιος μετανάστης θα μπορούσε να «κολλάει» περισσότερο από τον ξενιτεμένο Ελληνα; Ετσι ο τίτλος σ' εκείνη την παράσταση ήταν «Μια γιορτή στου Παπαδάκη». Η οικογένεια των μεταναστών πρωταγωνιστών ήταν Ελληνες!
Ο συγγραφέας βρήκε την ελληνική παράσταση εξαιρετική ως ιδέα. «Είναι μεγάλη τιμή για μένα, που το έργο μου «Μια γιορτή στου Παπαδάκη» βρίσκει την αναβίωσή του, σε μια υπέροχη νέα σύλληψη και διασκευή που λέγεται «Μια γιορτή στου Νουριάν». Το φυλετικό μίσος και οι προκαταλήψεις κερδίζουν έδαφος παντού. Παράλληλα, όμως, υπάρχουν άνθρωποι που τα καταπολεμούν με πολυμήχανα μέσα και με φαντασία – κι αυτό μου δίνει κουράγιο και ελπίδα».
Το «Μια γιορτή στου Νουριάν» είναι μια ανατρεπτική κωμωδία με θέμα τις σχέσεις Ελλήνων και μεταναστών και την πολιτισμική συμφιλίωση. Ενα κάμπινγκ, μια ελληνική οικογένεια, μια ιρανική και μια μικρή Πακιστανή που δουλεύει εκεί. Μια ιστορία με ευτράπελα, γλωσσικές και πολιτισμικές παρεξηγήσεις. Και μετά η συμφιλίωση, η γιορτή. Οι ενήλικες του έργου τα βρίσκουν μεταξύ τους όταν βρεθούν αντιμέτωποι με την κοινωνική αδικία: Ο Παπαδάκης μπαίνει μεθυσμένος σε λάθος σκηνή και διαπιστώνει ότι ο Νουριάν πληρώνει τα διπλά από εκείνον επειδή είναι ξένος.
Το κατεστημένο του παιδικού θεάτρου αναποδογυρίζει. Ούτε νεραϊδούλες ούτε υπερφωτισμένα θεάματα, με φαντασμαγορικά σκηνικά και αραχνοΰφαντα κοστούμια. Οπως λέει ο Βασίλης Κουκαλάνι, το έργο απευθύνεται σε ανθρώπους από έξι ετών και άνω! «Είναι θέατρο χειραφετημένο, αντιαυταρχικό, για παιδιά και νέους. Το θέμα είναι φλογερά επίκαιρο και η παιδαγωγική του αξία μεγάλη. Εχουμε τη συνήθεια να αντιμετωπίζουμε τα παιδιά λίγο ως χαζά, ανεγκέφαλα, σαν καραβάνια μικρών καταναλωτών, ανήμπορα να πιάσουν την αλήθεια. Κι αυτό στο όνομα της «προστασίας» τους. Τα παιδιά δεν κοροϊδεύονται. Αν τα λογαριάσεις ως ίσους, έρχονται μαζί σου όπου κι αν πας. Ξέρουν να αφομοιώνουν τη σύγκρουση, τη στενοχώρια, ακόμα και τη βία με έναν πολύ αυθόρμητο τρόπο».
- Πώς ανταποκρίνονται τα παιδιά στο αντιρατσιστικό μήνυμα της παράστασης;
«Θα το πω χωρίς ψευτοσεμνότητες: Με καθολική αποδοχή, με ενθουσιασμό. Τα παιδιά με τον κοινό τους νου, την αυθόρμητη συμπεριφορά, τη ζεστή καρδιά και το χιούμορ τους, καταφέρνουν να ξεμπροστιάσουν, να αποδομήσουν τις προκαταλήψεις των μεγάλων, να ταυτιστούν μ’ αυτό το ζωντανό σκηνικό παράδειγμα. Οταν βρεθούν με παιδιά άλλου χρώματος, τους ενώνει το βασικό: αν κλοτσάς την μπάλα… Δηλαδή, το παιχνίδι, το θέατρο, η ζωή, η επικοινωνία. Μέσα σ’ αυτή τη δίνη του οργανωμένου φασισμού στην Ελλάδα, η παράσταση ενθουσιάζει ακριβώς γιατί ακουμπάει στο «βασικό ένστικτο» του Ελληνα που είναι η δημοκρατία, η ελευθερία, η αντίσταση στην αδικία. Ο ρατσισμός και οι προκαταλήψεις δεν φέρονται στο DNA των ανθρώπων αλλά κυοφορούνται όταν οι συνθήκες είναι πρόσφορες: βαθιά κοινωνική και οικονομική κρίση, ταξική πόλωση. Και τότε έχουμε φτώχεια, ανεργία, μικροαστική απόγνωση, επιθετικότητα».
- Μια παράσταση μ’ ένα τόσο σοβαρό θέμα δεν «διαλύεται» από την παιδική κινητικότητα στην πλατεία;
«Ε λοιπόν, ακόμα και με Γυμνάσια ή Λύκεια στην αίθουσα, σταματάει κάθε πατροπαράδοτος εφηβικός χαβαλές κι αρχίζει η συμμετοχή στα δρώμενα. Η ρεαλιστική συνθήκη κάνει τα παιδιά να προσηλωθούν».
Ο Βασίλης Κουκαλάνι έχει διανύσει τα «προσφυγικά» του χιλιόμετρα. Η μητέρα του από την Κρήτη, ο πατέρας του Ιρανός, αυτός γεννήθηκε στη Γερμανία, έζησε στο Ιράν και μετά την «Επανάσταση» εκεί ήρθε σε ηλικία έντεκα ετών με την οικογένειά του στην Αθήνα.
Πώς βλέπει το σβήσιμο του νόμου Ραγκούση, που έδινε την ελληνική υπηκοότητα σε όσα παιδιά μεταναστών έχουν γεννηθεί στη χώρα;
«Αυτά συμβαίνουν σε Ασία και Αφρική, εκεί όπου υπάρχουν θεοκρατικά, μεσσιανικά καθεστώτα, δικτατορίες και όχι δημοκρατίες. Οι Αφγανοί που πλημμύρισαν την Πάτρα από πού νομίζετε ότι ήρθαν; Από το Ιράν όταν έγινε η «Επανάσταση» διώχνοντάς τους, όπως σήμερα γίνεται στην Ελλάδα. Αυτά τα παιδιά, γεννημένα εδώ, να επιστρέψουν σε ποια «πατρίδα»; Στη Σομαλία και το Πακιστάν; Είναι απόφαση που μας πηγαίνει πολιτικά και πολιτισμικά εκατό χρόνια πίσω, μας ρεζιλεύει ως χώρα της Δύσης που αρεσκόμαστε να λέμε ότι είμαστε».
INFO: Θέατρο «Πορεία» (Τρικόρφων 3-5 και 3ης Σεπτεμβρίου 69 – πλ. Βικτωρίας. Τηλ. 2108210991). Μέχρι τις 28 Απριλίου κάθε Κυριακή στις 12.00 το μεσημέρι. Γενική είσοδος: 8 ευρώ. Οργανωμένες παραστάσεις για σχολεία: καθημερινές στις 10.00 π.μ. Οργάνωση παραστάσεων για σχολεία στα τηλέφωνα 6978068699, 2108210082.
