Του Δημήτρη Γκιώνη
«Ολυμπιακοί Αγώνες, καθώς ήρθατε στο σπίτι σας, καλώς ήρθατε στην Ελλάδα!» χαιρέτιζε η εκφωνήτρια το βράδυ της 13ης Αυγούστου 2004, στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας, την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων, τη διεξαγωγή των οποίων είχε αποσπάσει η χώρα μας πριν από επτά χρόνια (Σεπτέμβριος 1997). Συγκίνηση, ενθουσιασμός και αναγνώριση από ντόπιους και, κυρίως, ξένους για την εντυπωσιακή, για την άψογη διεξαγωγή τους. «Εφκαριστούμε Ελλάντα!» ακούστηκε να λέει, με σπασμένα αλλά καταληπτά ελληνικά, στη λήξη τους (29 Αυγούστου 2004) ο πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής Ζακ Ρογκ.
Επιτέλους, η Ελλάδα απολάμβανε καθολική διεθνή αναγνώριση. Ισως επειδή γενικά μας θεωρούν άχρηστους, χωρίς να γνωρίζουν ότι είμαστε της τελευταίας στιγμής -όπως στην προκειμένη περίπτωση- οπότε εμφανιζόμαστε αναπάντεχα άψογοι. Εύσημα, για την έτσι διεξαγωγή τους, στον Δημήτρη Παπαϊωάννου, για τον ευφάνταστο σχεδιασμό των τελετών έναρξης και λήξης, στην πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη και -άντε- στον Κώστα Καραμανλή, που έλαχε λίγους μήνες πριν (Μάρτιος 2004) να αναδειχθεί πρωθυπουργός και, προφανώς λόγω Ολυμπιάδας, να αυτοδιοριστεί υπουργός Πολιτισμού (χαρτοφυλάκιο που κράτησε -ως ο πλέον ακριβοθώρητος και ανενεργός υπουργός Πολιτισμού- ώς τον Φεβρουάριο του 2006) και -δικαιότατα- στους απειράριθμους εθελοντές.
Τ’ αρνητικά
Δέκα χρόνια μετά, στις τρέχουσες ημέρες μας, η Ολυμπιάδα του 2004 μοιάζει σαν μια μακρινή νοσταλγική ανάμνηση μιας εποχής που πιστεύαμε ότι όλα πήγαιναν καλά σ’ αυτό τον τόπο, ότι ήμασταν στ’ απάνω μας, ότι και η συνέχεια θα ήταν ανάλογη. Ωστόσο, δέκα χρόνια μετά δεν γνωρίζουμε, κατ’ αρχάς, πόσο στοίχισαν αυτοί οι αγώνες, καθώς ακούγονται ποσά από 7 μέχρι 27 δισεκατομμύρια ευρώ – και, ανάλογα, λιγότερα ή περισσότερα. Το χειρότερο: αναξιοποίητα και σε πλήρη εγκατάλειψη τα περισσότερα έργα που έγιναν για τη διεξαγωγή τους – εκεί που θα έπρεπε να είχε προβλεφθεί να γίνουν ελκυστικοί χώροι πολιτισμού και άθλησης των νέων. Μια ακόμη χαμένη ευκαιρία.
Υπήρξαν αρκετοί -πλην εκείνων που λένε «όχι» σε όλα-, όταν διεκδικούσαμε και πετύχαμε τη διεξαγωγή των αγώνων στην Ελλάδα, που ήταν αντίθετοι, επειδή προφανώς μάντευαν τις συνέπειες. Η αρνητική αυτή στάση υπήρξε και στην αποδοχή της διεξαγωγής της πρώτης Ολυμπιάδας, με την αναβίωσή της το 1896. Οπως υπήρξαν και άλλοι, ένθερμοι, που ήθελαν να διεξάγονται μόνιμα στη γενέτειρά τους – πιο σεμνοί, πιο λιτοί…
Κι ας περάσω στο σημείο αυτό παρενθετικά στα μελανά σημεία των σύγχρονων Ολυμπιάδων. Διαβάζω στο βιβλίο των Τζέιν Ελεν Χάρισον και Φράνσις Μακντόναλντ Κόνφορντ «Η προέλευση των Ολυμπιακών Αγώνων» (μτφρ. Θόδωρος Σιαφαρίκας, εκδ. Ιάμβλιχος 1996):
«Οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι το σύμβολο της δωροδοκίας, της εξαγοράς των στεροειδών και της απληστίας των μελών της ΔΟΕ, των επαγγελματικών προέδρων του αθλητισμού και των εταιρειών που ωθούν τους αθλητές στα αναβολικά και τις κερδοφόρες επιδόσεις […] Τα Ολύμπια θα έπρεπε να είναι η μεγαλύτερη αθλητική γιορτή, μια ευκαιρία για παγκόσμια ειρήνη και επικοινωνία. Θα έπρεπε να ανήκουν σε όλο τον κόσμο. Θα έπρεπε να είναι μια μεγαλειώδης επίδειξη αξιοπρέπειας, εντιμότητας και ειλικρίνειας. Αντί για αυτό, όμως, είναι μια παγκόσμια εμποροπανήγυρις των μεγαλύτερων πολυεθνικών εταιρειών, που δεν έχει την παραμικρή σχέση με το αθλητικό και πνευματικό ιδεώδες των Ολυμπίων».
Στην αρχαιότητα
Η Ελλάδα θα μπορούσε, λοιπόν, κατά τους υποστηρικτές της ιδέας της μόνιμης διεξαγωγής τους, να ζει μόνο και μόνο από τις Ολυμπιάδες… Ο εμπνευστής της αναβίωσής τους, όμως, Γάλλος βαρόνος Πιερ ντε Κουμπερτέν (1863-1937) τους ήθελε κάθε τέσσερα χρόνια σε άλλη χώρα – και η άποψή του επικράτησε. Κι ας θυμίσω ότι πρώτος πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής υπήρξε ο, γνωστός στους λογοτεχνικούς κύκλους της Γαλλίας, συγγραφέας Δημήτριος Βικέλας (1835-1908), ο οποίος είχε ταχθεί υπέρ της διεξαγωγής της πρώτης Ολυμπιάδας στην Αθήνα (ο Κουμπερτέν είχε προτείνει το Παρίσι).
Μια κι έπιασα τα ιστορικά, να αναμασήσω: οι Ολυμπιακοί Αγώνες της αρχαιότητας μετράνε από το 776 π.Χ. Κράτησαν 1.169 χρόνια (!), στη διάρκεια των οποίων διεξήχθησαν 293 Ολυμπιάδες. Καταργήθηκαν το 393 μ.Χ. από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Θεοδόσιο (τον και Μέγα αποκαλούμενο) ως ειδωλολατρικοί, για να αναβιώσουν έπειτα από 1.503 χρόνια…
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Στο πλαίσιο
Οπως γίνεται αντιληπτό, κατά την Εφορία και την κυβέρνηση, όλοι είμαστε ύποπτοι φοροδιαφυγής. Το βέβαιο, ωστόσο, είναι ότι πληρώνουν, στον βαθμό που αντέχουν, τα συνήθη θύματα, με τα μεγάλα «ψάρια» (εκτός από κάποιους ερασιτέχνες) να παραμένουν στο απυρόβλητο.
Ανήκω στη γενιά των μαθητών που κάθε χρόνο έπρεπε να συντάξουν μια έκθεση για τις αρετές της αποταμίευσης, με κάποια βραβεία για τους καταθέτοντες κάποιες φαεινές ιδέες. Η αποταμίευση -αποκούμπι των περισσοτέρων για τα δύσκολα και τα γεράματα- παρέμενε ώς πριν από λίγο μυστικό μεταξύ καταθέτη και τράπεζας. Ωσπου προέκυψε… συγκαταθέτης η Εφορία. Κι έπειτα φταίνε αυτοί που τα σιγουρεύουν στο μαξιλάρι ή τα φυγαδεύουν.
Με την έλευση του Αυγούστου, λουκέτο στις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Αθηνών και του κήπου του Μεγάρου Μουσικής. Που σημαίνει πως όσοι (όλο και περισσότεροι) ξεμένουν θα πρέπει να βολευτούν ψυχαγωγικά με τα θερινά σινεμά και τις αφόρητες τηλεοπτικές επαναλήψεις. Δεν γινότανε το Φεστιβάλ Αθηνών, αντί αρχές Ιουνίου, να ξεκινάει και να τελειώνει αργότερα; Μήπως πρέπει να το ξανασκεφτεί ο Γιώργος Λούκος;
Ενα έργο για τη Δανάη, που παιζόταν ώς πριν από λίγο στο Badminton. Δεν ευτύχησα να το ιδώ, αλλά προφανώς θα πάθαινα με τα στοιχεία που μου έδωσε άνθρωπος που το είδε. Οπου τι ήταν; Μερικά τραγούδια της και, ως πρόζα, μια τάχα δημοσιογραφική συνέντευξη για τη ζωή της, από την οποία αποσιωπούνταν το θλιβερό φινάλε της. Δεν προσφέρεται για εκμετάλλευση…
ΚΑΙ… «Αριστερά σημαίνει ουμανισμός», λέει ο Ζουλφί Λιβανελί σε συνέντευξή του στο «ΒΗmagazino». Τον έχει προλάβει ο Γιώργος Ιωάννου: «Αριστερά: διαρκής ευαισθησία».
