^[1]

 

Νέα ευρήματα από ερευνητική ομάδα των Πανεπιστημίων Οξφόρδης, Πλίμουθ και Γλασκώβης με επικεφαλής τον Αρη Κατζουράκη

 

Του Πέτρου Γκόγκου

 

Νέα ευρήματα που βοηθούν στην κατανόηση της σχέσης των θηλαστικών με τις ιογενείς μορφές καρκίνου προέκυψαν από πρόσφατη έρευνα ομάδας επιστημόνων από τα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης, του Πλίμουθ και της Γλασκώβης, με επικεφαλής τον Αρη Κατζουράκη, εξελικτικό βιολόγο στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

 

Μελετώντας τα αποκωδικοποιημένα γονιδιώματα 38 θηλαστικών, από ποντίκια και νυχτερίδες μέχρι ανθρώπους και δελφίνια, οι ερευνητές ανακάλυψαν 27.711 ενδογενείς ρετροϊούς (ERVs) που επιβίωσαν τα τελευταία δέκα εκατομμύρια χρόνια στα γονίδια των θηλαστικών.

 

Από τη συγκριτική ανάλυση των δειγμάτων, είδαν πως τα μεγαλύτερα σε μέγεθος ζώα έχουν στο γονιδίωμά τους μικρότερο αριθμό από αυτούς τους ιούς, συγκριτικά με πιο μικρόσωμα ζώα.

 

Οι ρετροϊοί είναι μια οικογένεια ιών, ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των οποίων είναι ότι, όταν αναπαράγονται, μπαίνουν στο γονιδίωμα του ζώου που προσβάλλουν.

 

Είσοδος στο γονιδίωμα

 

Ορισμένες φορές, η είσοδος του ιού στο γονιδίωμα συμβαίνει σε γενετικά κύτταρα, όπως για παράδειγμα στα ωάρια και στο έμβρυο, στις αρχικές φάσεις της ανάπτυξής του, και έτσι ο ιός γίνεται κληρονομικός ενώ η εμφάνισή του σε διαφορετικές περιοχές του οργανισμού μπορεί να προκαλέσει μεταλλάξεις και καρκίνο.

 

«Αυτό που βρήκαμε είναι ότι ο βαθμός στον οποίο έχουν εισχωρήσει στα γονιδιώματα διαφορετικών ζώων οι ERVs εξαρτάται πολύ από το μέγεθος του ζώου. Το βασικό εύρημα της έρευνας αυτής είναι ότι τα μικρά θηλαστικά “κουβαλάνε” πολύ περισσότερους ενδογενείς ρετροϊούς από τα μεγαλύτερα και επειδή μπορούν να προκαλέσουν μεταλλάξεις στον οργανισμό όπου βρίσκονται, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο, υποστηρίζουμε πως τα μεγαλύτερα ζώα σε κάποιο βαθμό έχουν περιορίσει το ρίσκο τους να αναπτύξουν καρκίνο με το να περιορίσουν τον αριθμό αυτών των ενδογενών ρετροϊών», είπε στην «Εφ.Συν.» ο κ. Κατζουράκης.

 

Τα μεγάλα ζώα έχουν περισσότερα κύτταρα και άρα λογικά θα έπρεπε να εμφανίζουν καρκίνο σε μεγαλύτερη συχνότητα, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

 

Είναι μια παρατήρηση που βασανίζει την επιστημονική σκέψη από τη δεκαετία του ’70 και είναι γνωστή ως το παράδοξο του Peto. Τα στοιχεία που προέκυψαν από την έρευνα λύνουν το παράδοξο, στην περίπτωση που ο καρκίνος σχετίζεται με ιούς.

 

Στον άνθρωπο ενδογενείς ρετροϊοί που προκαλούν καρκίνο δεν έχουν βρεθεί, με εξαίρεση μια περίπτωση που ερευνά στο πλαίσιο ξεχωριστής μελέτης ο κ. Κατζουράκης με τον συνεργάτη του δρα Γκίκα Μαγιορκίνη, όπου προσπαθούν να εντοπίσουν σε κλινικά δείγματα καρκίνου, αν υπάρχει σχέση ανάμεσα σε αυτόν τον ιό και τον καρκίνο.

 

Από το επόμενο στάδιο της έρευνας όμως ενδέχεται να προκύψουν κάποιες εφαρμοσμένες πτυχές που θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση και την πρόληψη των ιών, ακόμα και του καρκίνου.

 

Καινούργια κατεύθυνση

 

«Το επόμενο βήμα είναι να δούμε πώς έλυσε η εξέλιξη το πρόβλημα των ERVs. Αν μπορέσουμε να βρούμε τους μηχανισμούς αυτούς και να τους αντιγράψουμε, δηλαδή να βρούμε ένα γονίδιο σε κάποιο μεγάλο ζώο το οποίο περιορίζει τη δράση των καρκινογόνων ιών, ενδεχομένως θα μπορούσαμε να συνθέσουμε τεχνητά την πρωτεΐνη που παράγει αυτό το γονίδιο και να τη χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας», εξήγησε ο κ. Κατζουράκης, ο οποίος πρόσθεσε: «Είναι μια καινούργια κατεύθυνση που μέχρι τώρα δεν υπήρχε στον ορίζοντα για την καταπολέμηση του καρκίνου».