25/08/14 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΝΕΟΣ ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

Στο φως οι αλλαγές με σκοπό να ξεχαστεί το αντιρατσιστικό

Μέσω διαρροών έγιναν γνωστές οι τροποποιήσεις που προτείνει η επιτροπή.
      Pin It

Με τη συνεχιζόμενη τακτική των διαρροών μέσω υπουργείων σε επιλεγμένα ΜΜΕ η εφημερίδα «Το Βήμα» δημοσίευσε χθες σημεία από το σχέδιο για τον νέο Ποινικό Κώδικα που επεξεργάστηκε η νομοπαρασκευαστική επιτροπή υπό τον επίτιμο αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Β. Μαρκή.

 

Ετσι με τον συγκεκριμένο «αντιπερισπασμό» έστω και προσωρινά το υπουργείο Δικαιοσύνης αλλάζει λίγο την ατζέντα τού υπό αναβολή αντιρατσιστικού νομοσχεδίου. Εναλλακτικές ποινές, βραχιολάκια, επιμέλεια ανηλίκων εκτός φυλακών, χρηματικές ποινές αντί για φυλάκιση και άλλα ευεργετικά μέτρα προβλέπουν τα νέα άρθρα μαζί με τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για τον χαρακτηρισμό μιας ομάδας ως εγκληματικής οργάνωσης αλλά και την ποινή των ισοβίων σε όσους βίαια προσβάλλουν το δημοκρατικό πολίτευμα ακόμα και με προπαρασκευαστικές πράξεις, ακόμα και μέσω Διαδικτύου.

 

Ζητήσαμε από τον Βασίλη Μαρκή αλλά και από τον καθηγητή Νίκο Παρασκευόπουλο έναν μικρό σχολιασμό των προτεινόμενων αλλαγών.

 

Είναι πάντως βέβαιο ότι στις δεδομένες συγκυρίες όλα τα «φλέγοντα» σημεία των αλλαγών θα είναι δύσκολο να μη δημιουργήσουν συνειρμούς, ενώ είναι αμφίβολο το αν θα προχωρήσει έστω και η συζήτηση των όποιων αλλαγών.

 

Α.Ψ.

 

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΡΚΗΣ (επίτιμος αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου)

Ισόβια για δύο περιπτώσεις

 

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΑΡΚΗΣ«Κατ’ αρχήν το σχέδιο των αλλαγών του Ποινικού Κώδικα έχει μια διαχρονικότητα, εφόσον είχε αρχίσει η επεξεργασία του ήδη εδώ και πέντε χρόνια από νομοπαρασκευαστική επιτροπή με πρόεδρο τον αείμνηστο καθηγητή Γ. Μανωλεδάκη» τόνισε στην «Εφ.Συν.» ο κ. Μαρκής. Ακολούθησαν, εκτός από τον θάνατο του καθηγητή, αλλαγές στην ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης αλλά και στη σύνθεση των επιτροπών επεξεργασίας. Ο τ. υπουργός δικαιοσύνης Αντ. Ρουπακιώτης ζήτησε από τον Β. Μαρκή να τεθεί επικεφαλής της επιτροπής και να ολοκληρώθεί -εκ νέου- η επεξεργασία. Μετά την απομάκρυνση του Αντ. Ρουπακιώτη, ο νέος υπουργός προχώρησε σε ανασύνθεση της επιτροπής διατηρώντας επικεφαλής τον επίτιμο αντιεισαγγελέα και άλλα τέσσερα μέλη και διορίζοντας 10 νέα μέλη.

 

Στην ερώτησή μας για τις αλλαγές στον ορισμό της εγκληματικής οργάνωσης με την απαραίτητη προσθήκη της απόδειξης οικονομικού προσπορισμού, που μοιάζει να ρίχνει στα μαλακά οργανώσεις όπως η Χρυσή Αυγή, ο κ. Μαρκής απάντησε ότι αυτό στηρίζεται στο σκεπτικό που έχει διατυπωθεί και στη σύμβαση των Η.Ε. κατά του Οργανωμένου Εγκλήματος (Παλέρμο 2000) και που έχει υπογράψει ανάμεσα σε 121 από τα 148 κράτη και η Ελλάδα. Η Διεθνής Σύμβαση υποστηρίζει ότι η εγκληματική οργάνωση συνδυάζεται πάντα και με οικονομικό όφελος, πράγμα που είναι και η πεποίθηση της σύγχρονης νομικής σκέψης.

 

«Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει δράση εγκληματικής ομάδας χωρίς οικονομικά οφέλη» συμπλήρωσε ο κ. Μαρκής, δηλώνοντας ότι η επιτροπή προβληματίστηκε πολύ λόγω και της δεδομένης συγκυρίας αλλά δεν είναι δυνατόν οι συγκυρίες να καθορίζουν τον εκσυγχρονισμό του Ποινικού Κώδικα.

 

Στην ερώτησή μας για τις αλλαγές του άρθρου περί εσχάτης προδοσίας με την προσβολή του πολιτεύματος ο επίτιμος αντεισαγγελέας ήταν σαφής:

 

«Η επιτροπή και υπό τον Μανωλεδάκη ομόφωνα υποστήριζε και υποστηρίζει και σήμερα ότι τα δύο βασικά υπέρτατα έννομα αγαθά που προστατεύονται απόλυτα και αυτά μόνο -πλέον- θα επισείουν την ποινή των ισοβίων είναι το δημοκρατικό πολίτευμα και η ανθρώπινη ζωή». Στην παρατήρησή μας ότι η λέξη «επιχειρεί» μπορεί να οδηγεί σε μη ασφαλή συμπεράσματα, μας υπενθύμισε ότι και η ισχύουσα νομοθεσία περιέχει την ίδια λέξη στο άρθρο περί εσχάτης προδοσίας με τις ίδιες ρυθμίσεις περί χρήσης βίας ή απειλής για χρήση βίας (στην προκειμένη περίπτωση σε σχέση με το δημοκρατικό πολίτευμα). Προσδιορίζουμε πλέον ποιες είναι οι ποινές και οι θεμελιώδεις αρχές του δημοκρατικού πολιτεύματος, ενώ ανέκαθεν λέγαμε ότι στην εσχάτη προδοσία η απόπειρα ή οι προπαρασκευαστικές πράξεις τιμωρούνται όσο και το τετελεσμένο έγκλημα. Στο νέο σχέδιο περιορίσαμε τις περιπτώσεις αυτές και ενώ όλη η επιτροπή προβληματίστηκε με τις δεδομένες συγκυρίες, εντούτοις θα ήταν λάθος να χάσει η Ελλάδα και αυτήν την ευκαιρία για ένα σύγχρονο Ποινικό Κώδικα».

 

Μας επισήμανε, τέλος, ότι η προσπάθεια της επιτροπής ήταν να τυποποιηθούν οι τρόποι τιμωρίας και στις ποινές εκείνες που επισείουν στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, οι οποίες αντικαθίστανται πλέον με τη στέρηση θέσεων και αξιωμάτων υποχρεωτικά για όποιον έχει βλάψει το δημόσιο συμφέρον. Για παράδειγμα κάποιος που έκλεψε ενώ ήταν δήμαρχος, ακόμα και μετά την αποφυλάκισή του δεν θα μπορεί να ξαναεκλεγεί ποτέ.

 

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

ΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ (καθηγητής Ποινικού Δικαίου στο ΑΠΘ)

Πού πάσχει το θέμα του οικονομικού οφέλους στην εγκληματική οργάνωση

 

ΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣΕρ.: Η προβλεπόμενη απόλυτη κατάργηση μετατροπής της ποινής με εναλλακτικές της φυλάκισης μεθόδους είναι θετικό μέτρο;

 

Ν.Π.: Η αλλαγή αυτή είναι σε σωστή κατεύθυνση και φαίνεται εξισωτική από κοινωνική άποψη, αλλά θα προσκρούσει σε πρακτικές δυσκολίες οι οποίες δεν φαίνονται ανυπέρβλητες. Αυτήν τη στιγμή, οι πολίτες που εξαγοράζουν, όπως λέγεται, ποινές για πλημμελήματα είναι δεκάδες χιλιάδες. Θα μπορέσουν αυτοί να απορροφηθούν από εναλλακτικές ποινές; Θα μπορέσει η Πολιτεία να προσλάβει επιμελητές κοινωνικής αρωγής, ώστε να επιβάλει αναστολή της εκτέλεσης της ποινής υπό επιτήρηση; Αμφιβάλλω πολύ.

 

Ερ.: Η προσθήκη του οικονομικού κινήτρου ως απαραίτητου για την εγκληματική οργάνωση, μήπως λειτουργεί προς την ατιμωρησία εγκλημάτων μίσους;

 

Ν.Π.: Η ισχύουσα νομοθεσία για την εγκληματική οργάνωση ήδη έχει σοβαρά προβλήματα. Η προαγωγή πλημμελημάτων σε κακουργήματα μόνο εξαιτίας της επιδίωξης των δραστών είναι επισφαλής για τις ελευθερίες του πολίτη. Το βάρος της κακουργηματικής ποινής προϋποθέτει και βάρος τετελεσμένης πράξης, η οποία λείπει. Από την άποψη αυτή, η εισαγωγή μιας ελαφρυντικής περίστασης, εάν η επιδιωκόμενη πράξη τελικά δεν τελεστεί, εμφανίζεται ως μια ορθή διόρθωση. Κατά τη γνώμη μου, σωστότερο θα ήταν να προβλέπει η ποινική νομοθεσία σαφώς τις αντικειμενικές πράξεις που τρέπουν το πλημμέλημα σε κακούργημα και δικαιολογούν την πρόβλεψη βαριάς ποινής. Επιπλέον, ο όρος του προσπορισμού οικονομικού οφέλους για την επιβάρυνση αυτή είναι διπλά προβληματικός. Από τη μία πλευρά έχει ένα ασαφές περιεχόμενο, το οποίο μπορεί εύκολα να ανιχνεύεται σε πλείστες περιπτώσεις. Από την άλλη όμως πλευρά, εξαιρεί από την επιβάρυνση, κατά τη γνώμη μου χωρίς λόγο, άλλες στοχεύσεις προσβολών: γιατί η επιδίωξη τέλεσης βίαιων ρατσιστικών πράξεων ή πράξεων βίας από θρησκευτικό φανατισμό να μη δικαιολογούν την επιβάρυνση; Μήπως τα πληττόμενα αγαθά υπολείπονται σε αξία σε σχέση με τα οικονομικά;

 

Ερ.: Με τι στοιχεία θα αποφαίνεται ένα δικαστήριο για ένα επιχειρούμενο έγκλημα κατά του πολιτεύματος; Πόσους κινδύνους κρύβει μια τέτοια διάταξη, που μάλιστα τιμωρείται με ισόβια;

 

Ν.Π.: Οποτε η ποινική νομοθεσία χρησιμοποιεί το ρήμα «επιχειρεί» για τον δράστη, εννοεί ότι τιμωρείται με την ίδια ποινή η απόπειρα με το τελειωμένο έγκλημα. Οι ρυθμίσεις αυτές καταρχήν είναι προβληματικές, αφού προσκρούουν στην αρχή της αναλογικότητας, απειλώντας με την ίδια ποινή πράξεις με ανισοβαρή τον άδικο χαρακτήρα τους. Μπορεί να σκεφτεί κανείς κάποιες ελάχιστες εξαιρέσεις, εκεί όπου είναι σαφές ότι και μόνη η έναρξη μιας πράξης έχει μεγάλη βαρύτητα. Κάθε επέκταση ή γενίκευση, όμως, αυτής της τακτικής της νομοθετικής εξίσωσης ανισοβαρών πράξεων είναι επικίνδυνη. Αυτό ισχύει κατεξοχήν όταν η απειλούμενη ποινή είναι τα ισόβια. Αν μάλιστα οι περιγραφόμενες πράξεις αναφέρονται σε τέλεση μέσω διαδικτύου, δηλαδή ένα μέσο που χρησιμοποιούν εκατομμύρια πολίτες, ο κίνδυνος για καταχρηστικές διώξεις θα είναι μεγάλος.

 

 

 

Scroll to top