Μπορεί σε τρεις μήνες να γίνεται ογδόντα ετών, ωστόσο ούτε το Οσκαρ ούτε οι δεκάδες ρόλοι καριέρας ούτε ο ανώτερος τίτλος τιμής (Ντέιμ) από τη βασίλισσα την έχουν κάνει, ευτυχώς, να θέλει να αποσυρθεί. Η Τζούντι Ντεντς, η Βρετανίδα ηθοποιός που μάγεψε ως Φιλομένα στα φετινά Οσκαρ, τρέμει στην ιδέα πως τα παιδιά της εργατικής τάξης στην Αγγλία δεν έχουν τη δυνατότητα να σπουδάσουν με αξιώσεις θέατρο, ως αποτέλεσμα της διάλυσης του «θεάτρου ρεπερτορίου».
Επώνυμοι ηθοποιοί, όπως οι Εντι Ρεντμέιν (που ενσαρκώνει τον Στίβεν Χόκινγκ σε νέα παραγωγή), Τομ Χίντλεστον (υποψήφιος για Καλύτερος Πρωτοεμφανιζόμενος Ηθοποιός στα βραβεία Λόρενς Ολίβιε, το 2008) και Μπένεντικτ Κάμπερμπατς (ο Σερλοκ Χολμς της μικρής οθόνης και ο Τζούλιαν Ασάνζ της μεγάλης) είναι μερικά μόνο από τα πολλά παραδείγματα «κυριλέ» ηθοποιών, που σπούδασαν στα καλύτερα πανεπιστήμια (μέχρι και στο Ιτον) και οι καριέρες τους απογειώθηκαν πολύ νωρίς. «Σε αντίθεση με αμέτρητους άλλους νέους, που μου στέλνουν δραματικές επιστολές για βοήθεια, οικονομική κυρίως», λέει η Τζούντι Ντεντς στον «Ομπσέρβερ». «Προέρχονται από τα μεσαία στρώματα και οι γονείς τους δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν τις σπουδές τους. Πόσους να βοηθήσεις και έως πότε; Από τότε που το “θέατρο ρεπερτορίου” αντικαταστάθηκε από πανάκριβα κολέγια, τα χρήματα έγιναν ο παράγοντας σύνθεσης του θεάτρου μας. Στο πρώτο, όμως, μπορούσαν να πάνε όλοι, μάθαιναν από τους καλύτερους -τους έβλεπες να παίζουν ζωντανά μπροστά σου, καταλάβαινες τα λάθη σου και έβλεπες τη λύση με τα μάτια σου».
«Είναι απολύτως απαραίτητο να μπορεί ο νέος ηθοποιός να παρακολουθήσει τον επαγγελματία να παίζει πάνω στη σκηνή. Αυτό κάναμε κι εμείς όταν ήμασταν ακόμη σπουδαστές. Αλλά εμείς μπορούσαμε να το κάνουμε, γιατί ήταν πάμφθηνο. Θα έπρεπε να επαναφέρουμε αυτόν το θεσμό σε όλη τη χώρα, σε κάθε επαρχία. Ωστόσο ξέρω πολύ καλά πως ανάμεσα σε θέατρο και νοσοκομείο, η κυβέρνηση θα επιλέξει να φτιάξει το δεύτερο. Σε μια πολιτισμένη χώρα, όμως, θα έπρεπε να υπάρχουν χρήματα και για τα δύο», συνεχίζει η Τζούντι Ντεντς. «Μπορείς να γίνεις αναγνωρισμένος ηθοποιός από όποια κοινωνική τάξη κι αν προέρχεσαι. Ναι. Αλλά είναι τόσο μα τόσο δύσκολο αν δεν έχεις χρήματα, που πλησιάζει το αδύνατο!»
Τις δηλώσεις της συνυπογράφουν ο Βιν Χάροπ, που θεωρούνταν «δεύτερης κατηγορίας» πολίτης, κι όμως κατόρθωσε να γίνει πρόεδρος του Συμβουλίου Περιφερειακών Θεάτρων και πλέον εργάζεται στο BBC, ο Σερ Πίτερ Μπάζαλγκετ, πρόεδρος του Συμβουλίου για τις Τέχνες (Arts Council), λέγοντας πως «όσοι αποφοιτούν από δημόσια θεατρικά σχολεία δεν έχουν σχεδόν καμία ελπίδα», καθώς και ο Μπράιαν Κοξ, από τους διασημότερους Βρετανούς ηθοποιούς, δηλώνοντας πως «η ίδια η υποκριτική απομακρύνεται από την εργατική τάξη. Εκεί φτάσαμε!».
Αλλά και όσοι διευθύνουν τις διάσημες δραματικές σχολές συμφωνούν πως μετά τη διάλυση του «θεάτρου ρεπερτορίου», οι εκτός Λονδίνου και με χαμηλά εισοδήματα δύσκολα μπορούν να μορφωθούν σωστά. Υπάρχουν, βέβαια, και οι εξαιρέσεις. Ο περίφημος Τομ Κόρτνεϊ, υποψήφιος για Οσκαρ («Δόκτορ Ζιβάγκο», «Αμπιγέρ») χρηματοδότησε τις σπουδές του δουλεύοντας σαν εργάτης. Αλλά τότε ήταν το ’60.
Νόρα Ράλλη
