Του Τάσου Σαραντή
Για ακόμη μια φορά, η διάσκεψη κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα, που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη, στέφθηκε από… αποτυχία, καθώς δεν ελήφθη καμιά σημαντική απόφαση σε διεθνές επίπεδο για τον περιορισμό των ρυπογόνων εκπομπών που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Ετσι, αυτή η νέα μονοήμερη συνάντηση, που θεωρήθηκε «πνευματικό τέκνο» του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Μπαν Κιν Μουν, είναι αμφίβολο αν κατάφερε έστω να θέσει τις βάσεις για συνομιλίες που έχουν προγραμματιστεί τον επόμενο χρόνο με στόχο την επίτευξη μιας νέας παγκόσμιας συνθήκης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ακολουθώντας και αυτή την αρχική πορεία των σχετικών διαπραγματεύσεων, μετά την άρνηση των ΗΠΑ να υιοθετήσουν τη Συνθήκη του Κιότο του 1997, αλλά και τη διακοπή των διαπραγματεύσεων στη συνάντηση των Ηνωμένων Εθνών στην Κοπεγχάγη το 2009.
Η Κίνα, με τις μεγαλύτερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στον κόσμο, είχε μια χαμηλών τόνων παρουσία στη χθεσινή σύνοδο κορυφής, με την απουσία του προέδρου της, Σι Τζινπίνγκ, ενώ διά της… απουσίας τους έλαμψαν ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, ο πρωθυπουργός του Καναδά, Στίβεν Χάρπερ, και ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Τόνι Αμποτ. Απουσίες που ήταν κάτι παραπάνω από αισθητές, καθώς η Ινδία και η Ρωσία βρίσκονται στην τρίτη και τέταρτη θέση αντίστοιχα ανάμεσα στους μεγαλύτερους παραγωγούς εκπομπών ρύπων, ενώ ο Καναδάς και η Αυστραλία έχουν από τις υψηλότερες κατά κεφαλήν εκπομπές του κόσμου. Κι αυτά συνέβησαν σε μια χρονική στιγμή που το Πρωτόκολλο του Κιότο, στη δεύτερη περίοδο δέσμευσής του, μοιάζει εύθραυστο, αφού αρκετές από τις χώρες που το υπέγραψαν αρχικά, συμπεριλαμβανομένων της Ιαπωνίας, της Νέας Ζηλανδίας, του Καναδά και της Ρωσίας, έχουν αποσυρθεί.
Κατά τα λοιπά, στις τρεις ταυτόχρονες συνεδρίες που πραγματοποιήθηκαν, οι ηγέτες του κόσμου που παραβρέθηκαν δεν δίστασαν να μοιράσουν υποσχέσεις που αφορούσαν εθνική δράση και φιλόδοξα σχέδια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών και για τη δωρεά χρημάτων στο Πράσινο Ταμείο για το Κλίμα, για τον τερματισμό της αποψίλωσης των δασών και για την καταβολή προσπαθειών ώστε να τεθεί μια τιμή στις εκπομπές άνθρακα. Ωστόσο, εκπρόσωποι από τα μικρά νησιωτικά κράτη διαμαρτυρήθηκαν ότι οι χώρες τους θα βρίσκονται κάτω από το νερό σε λίγες μόνο δεκαετίες, ενώ οι Αφρικανοί ηγέτες επισήμαναν τον αυξανόμενο αριθμό των κλιματικών προσφύγων.
Ολα τα βλέμματα ήταν στραμμένα στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, τις χώρες που βρίσκονται στην κορυφή των μεγαλύτερων ρυπαντών με εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στον κόσμο. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, ανακοίνωσε ότι όλες οι μελλοντικές επενδύσεις των ΗΠΑ στη διεθνή ανάπτυξη θα εξετάζουν την ανθεκτικότητα του κλίματος ως έναν σημαντικό παράγοντα. Είπε, επίσης, ότι οι ΗΠΑ θα επιτύχουν τον στόχο τους για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 17%, κάτω από τα επίπεδα του 2005, μέχρι το έτος 2020.
Ο αντιπρόεδρος της Κίνας, Ζανγκ Γκαολί, δήλωσε ότι από 2020 η Κίνα έχει στόχο να μειώσει τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα ανά μονάδα ΑΕΠ κατά 45% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005 και αποτελεί γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που δηλώνει πρόθυμη να αναλάβει αποφασιστική δράση για να μειώσει τις εκπομπές της.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Βολιβίας, Εβο Μοράλες, εξέφρασε την κοινή απογοήτευση της «Ομάδας των 77» (G77), μιας ομάδας των αναπτυσσόμενων χωρών και της Κίνας: «Οι αναπτυσσόμενες χώρες συνεχίζουν να υποφέρουν περισσότερο από τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής… ακόμα κι αν είναι ιστορικά λιγότερο υπεύθυνες», είπε.
Ενα από τα πιο συγκεκριμένα πράγματα που τα κράτη μπορούν να κάνουν για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι να ενισχύσουν το Πράσινο Ταμείο για το Κλίμα, έναν μηχανισμό που έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει χρήματα από τις αναπτυγμένες προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, για τη λήψη μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής, ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ υποσχέθηκε τη συνεισφορά ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων στο Ταμείο τα προσεχή έτη. Αρκετές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Νορβηγίας και της Ελβετίας, υποσχέθηκαν επίσης να συμβάλουν μικρότερα ποσά, ενώ η Γερμανία είχε υποσχεθεί ένα δισεκατομμύριο δολάρια πριν από αρκετούς μήνες. Παρ’ όλα αυτά, οι προσπάθειες αυτές δεν κλείνουν το χάσμα σε ό,τι αφορά τα μέτρα που λαμβάνονται για την προσαρμοστικότητα στην κλιματική αλλαγή μεταξύ πλούσιων και φτωχών κρατών.
Κατά τα λοιπά, η Ευρώπη ήταν η μόνη περιοχή στον κόσμο που σημείωσε πτώση των εκπομπών το 2013, εκπέμποντας 11% λιγότερους ρύπους στην ατμόσφαιρα από ό,τι την προηγούμενη χρονιά, αντισταθμίζοντας έτσι τις αυξήσεις σε άλλες περιοχές. Ωστόσο, η μείωση των εκπομπών της Ευρώπης δεν θα πρέπει να προκαλεί «χαρά», δεδομένου ότι οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική ύφεση.
Οπότε, οι προβλέψεις για το μέλλον κάθε άλλο παρά ευοίωνες παραμένουν, καθώς μιλούν για αύξηση 2,5% στις εκπομπές το 2014, λίγο πιο πάνω από το περσινό 2,3%, ενώ οι σταθερές ετήσιες αυξήσεις είναι πιθανό να οδηγήσουν σε αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 3,2 έως 5,4 βαθμούς Κελσίου μέχρι το 2100, δηλαδή σημαντικά υψηλότερη από το όριο των 2 βαθμών, όταν, σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, όπως η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), η υπερθέρμανση θα προκαλούσε την πιο επικίνδυνη ζημιά στον πλανήτη.
