Τόσες εκθέσεις έχει κάνει σε μουσεία και γκαλερί ο Αϊ Βεϊβέι, ακόμα και μετά τον εγκλεισμό του στο Πεκίνο. Ποτέ άλλοτε όμως δεν είχε κάνει μια τόσο μεγάλης έκτασης έκθεση και σε έναν τόσο φορτισμένο και αναπάντεχο χώρο. Στο Αλκατράζ, το νησάκι στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο, που φιλοξενούσε κάποτε την περιβόητη φυλακή και από το 1963 που έκλεισε έχει γίνει Εθνικό Πάρκο και υποδέχεται εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες. Που μπορεί και να μην έχουν ξαναδεί σύγχρονη τέχνη.
Κανένα πρόβλημα για τον Αϊ Βεϊβέι. Δεν τον σταμάτησαν ούτε οι άβολοι για έργα τέχνης χώροι της φυλακής. Το αντίθετο. Ταίριαξαν απόλυτα στο θέμα της έκθεσής του, που λέγεται «@Large» και είναι μια ευθεία επίθεση στην καταπίεση και καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και στις ίδιες τις ΗΠΑ που τον φιλοξενούν!
Στο κεντρικό τμήμα της φυλακής, εκεί που βρίσκονταν τα κελιά και το προτιμούν οι τουρίστες, ο Κινέζος εικαστικός έστησε μια δωδεκάδα δικά του κελιά. Από ανοίγματα στους τοίχους ακούγονται μουσικές, ποιήματα και λόγοι διάσημων πολιτικών κρατουμένων, όπως του Θιβετιανού τραγουδιστή Λόλο, που καταδίκασαν οι Κινέζοι επειδή αγωνίζεται για την ανεξαρτησία της πατρίδας του. Παραδίπλα, ένα απόσπασμα από τον λόγο που έβγαλε το 1967 ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ κι ένα τραγούδι των Pussy Riot. Από το τελευταίο και πιο στενό κελί, όπου ούτε τα χέρια σου δεν μπορείς να απλώσεις, όπως γράφει η «Guardian», ξεχύνεται το «Sorrow, Tears and Blood», ο ύμνος του Φέλα Κούτι εναντίον του απαρτχάιντ και της νιγηριανής αστυνομίας.
Στην ιατρική πτέρυγα ο Αϊ Βεϊβέι σκορπάει σε νιπτήρες, λουτρά και τουαλέτες τα γνωστά του λευκά πορσελάνινα λουλούδια. Και στους δύο ειδικούς θαλάμους απομόνωσης για τους ψυχικά ασθενείς, που κανονικά είναι κλειστοί στο κοινό, τοποθετεί μια ακόμα ηχητική εγκατάσταση: ένα τραγούδι των Χόπι, φυλής των Ινδιάνων που ρίχτηκαν στα μπουντρούμια του Αλκατράζ στα τέλη του 19ου αιώνα, αναμειγνύεται με παραδοσιακούς ύμνους Θιβετιανών μοναχών, εξόριστων στην Ινδία. ΗΠΑ και Κίνα συναντιούνται στον τρόπο που καταπίεσαν-καταπιέζουν μειονότητες.
Για τα μεγαλύτερα σε όγκο έργα του επέλεξε ένα βιομηχανικό κτίριο, πιο πέρα από τις φυλακές. Στο κάτω επίπεδο στέκεται το «Refraction», ένα μεταλλικό γλυπτό πέντε τόνων που μοιάζει με πουλί, από το οποίο κρέμονται διάφορα αντικείμενα της θιβετιανής καθημερινότητας. Πιο πάνω, ο Αϊ Βεϊβέι κρέμασε από το ταβάνι έναν τεράστιο πολύχρωμο χάρτινο κινέζικο αετό. Τα μάτια του έχουν το σχήμα του λογότυπου του twitter, που γεννήθηκε στο Σαν Φρανσίσκο αλλά στην Κίνα είναι απαγορευμένο. Από τα φτερά του κρέμονται επιγραφές με ρήσεις του Μαντέλα και του Εντουαρντ Σνόουντεν.
Η έκθεση ολοκληρώνεται με το πιο φιλόδοξο έργο του. Εξι μεγάλα χαλιά από λέγκο απεικονίζουν 175 παλιούς και σημερινούς κρατούμενους συνείδησης. Ανάμεσά τους χαμογελάει ο Κινέζος νομπελίστας Ειρήνης, Λιου Σιαομπό.
Επιμ. Β. Γεωργακοπούλου
