- Εφημερίδα των Συντακτών - http://archive.efsyn.gr -

Εναρξη περιόδου «made in Russia»

30/09/14 ART,ΘΕΜΑΤΑ,ΜΟΥΣΙΚΗ

Του Γιάννη Σβώλου

 

Ο Ρώσος αρχιμουσικός Βαλέρι Γκέργκιεφ  Photo: Alberto Venzago [1]

Ο Ρώσος αρχιμουσικός Βαλέρι Γκέργκιεφ
Photo: Alberto Venzago

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών εγκαινίασε τη νέα καλλιτεχνική περίοδο -14η από το μακρινό, «αθώο» 1991- με μία πραγματικά λαμπρή συναυλία, στο κάλεσμα της οποίας συνέρρευσε σύμπαν το παραδοσιακό του κοινό. Στην κατάμεστη αίθουσα το ακροατήριο παρακολούθησε με ασυνήθιστη ευλάβεια τη μοναδική συναυλία που έδωσε η Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου υπό τον αρχιμουσικό Βαλέρι Γκέργκιεφ με σολίστα τον κορυφαίο Ρώσο πιανίστα Ντένις Ματσούεφ (28/9/2014).

 

Η βραδιά περιλάμβανε αποκλειστικά έργα ρωσικής μουσικής. Τα βασικά –το δεύτερο πιανιστικό κοντσέρτο του Τσαϊκόφσκι και η Πέμπτη Συμφωνία του Προκόφιεφ– ανήκουν στα… απάτητα εδάφη του ρεπερτορίου για τα ελληνικά σύνολα και, συνεπώς, εμπλούτισαν ευπρόσδεκτα τα «ζωντανά» μας ακούσματα. Η συναυλία άφησε από πολύ καλές έως άριστες εντυπώσεις, δικαιώνοντας απόλυτα -σε καθαρά πολιτιστικό/καλλιτεχνικό επίπεδο- τη μετάκληση.

 

Ξεκίνησε με την δίκην προθερμάνσεως εκτελεσθείσα «Κλασική Συμφωνία» του Προκόφιεφ. Εργο ευφυές και πειρακτικό, που λειτουργεί ως αναφορά στη μουσική γλώσσα του Χάυδν «μεταφρασμένη» σε σύγχρονο ήχο το 1916/17, η σύντομης διάρκειας Συμφωνία πάλλεται από ζωντάνια και ενέργεια και διαθέτει διάφανη ορχηστρική γραφή. Περιέργως, με εξαίρεση το χορευτικής ελαφράδας finale, δόθηκε μάλλον εκ του ασφαλούς, με χαμηλές ταχύτητες και στομφώδεις διατυπώσεις εκεί που θα έπρεπε κυριαρχούν νεανική ελαφράδα και χάρη.

 

Ακολούθησε το «Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 2» του Τσαϊκόφσκι. Ομολογουμένως, πρόκειται για ένα έκδηλα ατυπικό κοντσέρτο, γι’ αυτό άλλωστε και παίζεται πολύ σπανιότερα από το εκτός συναγωνισμού διάσημο «αρ. 1». Διατηρώντας τον άγρια συγκρουσιακό χαρακτήρα της σχέσης πιάνου-ορχήστρας, που διέπει το «αρ. 1», εδώ η μουσική δράση μοιράζεται ανάμεσα στο πιάνο και την ορχήστρα, με τον πιανίστα να επιδίδεται σε εκτενείς, δαιμονικής φόρτισης μονολόγους αλα-Λιστ, ενώ οι δύο τους συναντιούνται κυρίως στις αλληλοεξοντωτικής δριμύτητας –και λάμψης!- ανακεφαλαιωτικές κορυφώσεις.

 

Ο Ρώσος πιανίστας Ντένις Ματσούεφ  Photo: Publicity [2]

Ο Ρώσος πιανίστας Ντένις Ματσούεφ
Photo: Publicity

Κορυφαίος πιανίστας, κληρονόμος της «μεγάλης» ρωσικής σχολής, ο 39χρονος Ματσούεφ χάρισε στο αθηναϊκό κοινό μια μεθυστικής έντασης, εκπληκτικής δεξιοτεχνικής αρτιότητας ερμηνεία. Ρωμαλέο σε βαθμό που να προκαλεί δέος αλλά, ταυτόχρονα, ευφυές και με ευρύτατη ηχοχρωματική και εκφραστική παλέτα, το αριστοτεχνικό παίξιμό του δικαίωσε απόλυτα την πεμπτουσιακά ρομαντική, ψυχικά βασανισμένη γραφή του Τσαϊκόφσκι. Ο κολοσσιαίος ήχος ξεπερνούσε με ηρωική πυγμή την ορχήστρα ακόμη και στις εκκωφαντικότερες κορυφώσεις, η φραστική κλιμακωνόταν αυτοθερμαινόμενη σε παροξυσμικές φορτίσεις, οι ταχύτητες προκαλούσαν ίλιγγο, τα αρρενωπού λυρισμού ξέφωτα γαλήνης ανέδιδαν μοναδική σαγήνη. Ανταποκρινόμενος στο θυελλώδες, επίμονο χειροκρότημα του κοινού ο Ματσούεφ πρόσφερε εκτός προγράμματος το μινιατουρίστικης ελαφράδας «Μουσικό κουτί» του Λιάντοφ, δίνοντας, έτσι, εκλεκτό δείγμα των επιδόσεών του στο αντίθετο άκρο της εκφραστικής κλίμακας.

 

Το δεύτερο μισό της συναυλίας αφιερώθηκε εξ ολοκλήρου στη «Συμφωνία αρ.5» του Προκόφιεφ (1944). Εδώ τον κύριο λόγο είχε η απόδοση της «ηρωικής» ρητορικής του σοβιετικού ρεαλισμού, επικαιρικά γονιμοποιημένη -και δικαιωμένη- από τη ζοφερή ατμόσφαιρα των χειρότερων στιγμών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Ρώσος αρχιμουσικός και οι Αγγλοι μουσικοί έδωσαν μιαν ερμηνεία λαμπερή, τεχνικά αψεγάδιαστη, που τίμησε στο ακέραιο τις μουσικές προθέσεις του συνθέτη. Ο τέλεια εστιασμένος ήχος των εγχόρδων και οι υπολογισμένα κλιμακωμένες δυναμικές των επιμέρους ορχηστρικών ομάδων στήριξαν υποδειγματικά την πυκνή, επιτηδευμένα «λασπώδη» γραφή στις μεγάλες αφηγηματικές παραγράφους του α΄ και γ΄ μέρους. Ομοίως, τα καίρια ανακλαστικά και το θαυμαστό επίπεδο τεχνικής επάρκειας των μουσικών στις πολυπληθείς ομάδες των εύπλαστων ξύλινων και των μαλακών χάλκινων πνευστών, αλλά και των κρουστών, εγγυήθηκαν την άριστη, σφύζουσα από εξωστρεφή ενέργεια απόδοση των δύο γρήγορων μερών. Το να αντέτεινε κάποιος εδώ ότι του έλειψε η ιστορική υπογραφή του στριγκού, αιχμηρού σοβιετικού ήχου βεβαίως δεν θα ήταν άστοχο˙ ωστόσο, δικαιολογημένα, θα του απαντούσαν ότι… σχίζει τρίχες.

………………………………………………………………………………………………………………..

* Προς ALPHA BANK: ρίξτε μια ματιά σε ΚΟΑ και Λυρική

 

Ασφαλώς, ευτυχώς και καλώς ζούμε σε μια κοινωνία ελεύθερης οικονομίας· έστω κι αν τα ανακλαστικά των οικονομικών ελίτ ελάχιστα ενδιαφέρονται για την ανελέητα συνθλιβόμενη κοινωνία. Ωστόσο, αν ακόμη λειτουργεί με τη βασική του έννοια αυτό που αποκαλούμε πολιτισμός, πρέπει να λέμε κάποια πράγματα ξεκάθαρα.

 

Πρώτα, θα θυμίσουμε ότι εκκρεμεί ακόμη η «διευθέτηση» της υπόθεσης του κολοσσιαίου δανείου του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, που έχει πλέον υπερβεί κατά πολύ τα αρχικά 245.000.000 €· δικά τους κάστανα είναι, να δούμε πώς θα τα βγάλουν από τη φωτιά δίχως να καούν οι πολιτικοί που προκάλεσαν την καταστροφή.

 

Αυτή τη φορά, λοιπόν, η μετάκληση του κορυφαίου ευρωπαϊκού συνόλου και των εκλεκτών μουσικών στο Μέγαρο Μουσικής έγινε με χορηγία, όχι κάποιου γνωστού-αγνώστου μεγαλοχορηγού όπως την άνοιξη που πέρασε, αλλά της Alpha Bank. Η τελευταία φαίνεται ότι, μεσούσης –ή μάλλον επιδεινουμένης– της οικονομικής κρίσεως, διαθέτει την άνεση να παρέχει «με ιδιαίτερη ευχαρίστηση» σεβαστά κονδύλια για τη στήριξη της πολιτιστικής ζωής· αρκεί, βεβαίως, αυτά να πηγαίνουν σε λαμπερές εκδηλώσεις υψηλής δημόσιας ορατότητας.

 

Σίγουρα οι πατριώτες ιθύνοντες της πολύ ελληνικής αυτής τράπεζας θα γνωρίζουν άριστα τη διαφορά ανάμεσα στην υγιή σε βάθος χρόνου αποδοτική επένδυση και στο εφάπαξ πυροτέχνημα. Αραγε έχουν παρακολουθήσει ποτέ συναυλία της ΚΟΑ ή παράσταση της ΕΛΣ;

 


Σύνδεσμος άρθρου : http://archive.efsyn.gr/?p=239253