Της Εφης Μαρίνου

 

^[1]Σταματία, το γένος Αργυροπούλου. Μια τραγελαφική φιγούρα, μια γυναίκα θύμα των εμμονών και της άρνησής της να αποτινάξει από πάνω της τον ακραίο συντηρητισμό και τις μεσσιανικές αντιλήψεις του πατρικού σπιτιού. Το έργο του Κώστα Σωτηρίου «Σταματία, το γένος Αργυροπούλου» παρουσιάζεται στο Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου –χώρο ιδανικό για τον συγκεκριμένο μονόλογο- σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου. Ερμηνεύει μια απ’ τις καλύτερες ηθοποιούς της γενιάς της: η Ελένη Ουζουνίδου.

 

Γεννημένη στην Αθήνα στα μέσα της δεκαετίας του ’30, κόρη ανώτερου υπάλληλου του υπουργείου Εμπορίου, η Σταματία έχει διαπαιδαγωγηθεί με τα χρηστά ήθη της εποχής. Την συναντούμε στην αυλή του σπιτιού της να διηγείται, παραληρηματικά σχεδόν, τα βάσανά της, όλα αποκυήματα ενός ταραγμένου νου. Αδυνατώντας να παρακολουθήσει και να αποδεχτεί τη ζωή που προχωράει δίπλα της, στέκει καρφωμένη σ’ ένα νεκρό παρελθόν. Επιμένει πεισματικά να βλέπει τα πάντα μέσα από τα δικά της παραμορφωτικά γυαλιά, καταλήγοντας άλλοτε τραγική κι άλλοτε κωμική φιγούρα. Προσκολλημένη σ’ αυτό που θεωρεί εθνικά, ηθικά και θρησκευτικά σωστό, συγκρούεται μετωπικά με το περιβάλλον της.

 

Στο Ζάππειο μια μέρα γνωρίζει τον λοχαγό Χαράλαμπο Γκαβαλέκα και «πολύ κολακεύεται από την στολή του αφού η φορεσιά Ελληνος αξιωματικού ήταν κάτι το υψηλό για εμάς του απλούς πολίτες». Τελευταία φορά τον βλέπει το βράδυ των αρραβώνων. Στη διάρκεια περισυλλογής ναρκών γίνεται το κακό: «Πήγαινε, είπαν, μπροστά, πλην όμως είχε πιει πάλι κάτι τσίπουρα και ως εκ τούτου δεν επήρε τα ενδεδειγμένα μέτρα ασφαλείας».

 

Σε μαύρο πένθος ντύνεται το σπίτι των Αργυρόπουλων. Ο πατέρας της ποτέ δεν δέχτηκε ότι ο Μπάμπης έφυγε από ατύχημα και εξαιτίας του μεθυσιού του. Μέχρι τέλους οδυρόταν ότι τον έφαγαν τα κομμούνια. «Εχουν μακρύ χέρι οι φονιάδες οι Βούλγαροι! Από τη Μόσχα μέχρις εδώ». Μέχρι που πέθανε κάποτε και ο ίδιος καταμεσής μιας ουζοκατάνυξης.

 

Οταν πεθαίνει και η μητέρα, η Σταματία απομένει ολομόναχη, ορκισμένη παρθένα. Μοναδική της παρηγοριά τα βιβλία γεωγραφίας, ο παπα-Θανάσης και η γειτόνισσα, η πρόσχαρη Ζωίτσα «αν και κοινωνικά κατώτερη και από οικογένεια με φιλικά αισθήματα προς τους κομουνιστές». Μέχρι που εμφανίζεται το απολωλός πρόβατο, η αδελφή της, παντρεμένη με των αριστερών πεποιθήσεων Βαγγέλη και μ’ ένα γιο τον Γιαννάκη.

 

Πάνω στον Γιαννάκη η Σταματία επενδύει το σύμπαν. Κι όταν μετά από χρόνια τα ζωτικά ψεύδη διαλυθούν, τα μαζεύει και φεύγει. Μοναδικό καταφύγιο το σπίτι της Ζωίτσας. Αλλά εκεί μέλλεται να δοθεί η χαριστική βολή εις τας αρχάς της.

 

Πώς οδηγήθηκε ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος στο συγκεκριμένο έργο; «Πολλές φορές έχω σκεφτεί, εδώ και χρόνια, να κάνω μια παράσταση με ραχοκοκαλιά τα ιστορικά γεγονότα που έζησε η γενιά μου και η προηγούμενη, από το τέλος του Εμφυλίου ώς τις μέρες μας, το δεύτερο μισό του 20ού ώς και τις αρχές του 21ου αιώνα. Δεν έχω ζήσει βέβαια τα καθαυτό μετεμφυλιακά χρόνια, αλλά μεγάλωσα μέσα στο κλίμα τους, με διαμόρφωσαν. Θεατρικά θα μπορούσε να είναι μια υπερπαραγωγή, που θα χώραγε σε πρώην ολυμπιακό ακίνητο, με όλους τους κινδύνους που ενυπάρχουν σ’ αυτά τα εγχειρήματα. Ο καθένας στο είδος του όμως, κι εμένα δεν μου ταιριάζει αυτή η κλίμακα. Πριν από ένα χρόνο, ο φίλος μου Μάκης Παπαδημητρίου, που με ξέρει καλά, μου έδωσε να διαβάσω τον βίο της Σταματίας του Κώστα Σωτηρίου».

 

Η Ελένη Ουζουνίδου ζωντανεύει τον πολύπαθο βίο της Σταματίας κινητοποιώντας με μέτρο όλα τα ερμηνευτικά της μέσα: φωνή, κίνηση και κυρίως έκφραση. Πότε τραγική και πότε κωμική, πότε κοριτσόπουλο και πότε γεροντοκόρη, πότε θυμωμένη και πότε αφελής, πότε μαινάδα στην υπεράσπιση των αρχών της και πότε έρημη, εγκαταλειμμένη, μισότρελη.

 

«Η ηρωίδα είναι πρόσωπο αγαθό, τραγικό και μαζί κωμικό. Μια γυναίκα που κατασυμπάθησα. Μέσα από τη λιτότητα του μονολόγου της ζωντανεύουν εικόνες και μυρωδιές από τη ζωή και την κοινωνία μιας ολόκληρης ιστορικής περιόδου. Είναι ένα κείμενο στον αντίποδα του έπους, ανοιχτό στη σκηνοθεσία, ταιριαστό για το Δώμα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου. Με την Ελένη Ουζουνίδου συνεργάστηκα πρώτη φορά πέρυσι στον «Κοινό Λόγο». Είναι μια σπουδαία ηθοποιός, μια φυσική δύναμη με πολλή δουλειά υποδομής από πίσω, ένα σπάνιο θεατρικό πολυεργαλείο, θα έλεγα. Και ταυτόχρονα χαλαρή και με χιούμορ, που μου ταιριάζει απόλυτα. Ιδανική Σταματία».

 

*INFO: Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7 και Θαρύπου, Ν. Κόσμος. Τηλ.: 2109212900 ). Σκηνικά-κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού. Μουσική επιμέλεια: Νέστορας Κοψιδάς. Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης. Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο 21.15, Κυριακή 19.00.

 

[email protected]