- Εφημερίδα των Συντακτών - http://archive.efsyn.gr -

Μακριά από την τελευταία λεμονιά

19/10/14 ΣΤΗΛΕΣ,ΤΡΙΤΗ ΜΑΤΙΑ

Της Αρχοντίας Κάτσουρα

 

Κυκλοφορώντας με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, δεν μπορούσα παρά να παρατηρήσω τους συνταξιδιώτες μου, κυρίως τους εφήβους, αλλά όχι μόνο, που, απολύτως απορροφημένοι, ασχολούνται με το κινητό τους τηλέφωνο – συνήθως προηγμένης τεχνολογίας. Ακόμη και όσοι στέκονται, με το ένα χέρι κρατιούνται από τις χειρολαβές και με το άλλο παίζουν κάποιο παιχνίδι στο τηλέφωνό τους, στέλνουν sms ή πλοηγούνται στο διαδίκτυο – ενδεχομένως ορισμένοι να διευθετούν ζητήματα δουλειάς: διαβάζουν και απαντούν στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, κάνουν υπολογισμούς κ.λπ. Κάποιοι ακούν απλώς μουσική -κι εγώ μέσα σ’ αυτούς-, αλλά οι περισσότεροι εκμεταλλεύονται τις αξιοθαύμαστες δυνατότητες των συσκευών τους για να ψυχαγωγηθούν με άλλους τρόπους στη διάρκεια της διαδρομής.

 

ΠΙΣΩ ΟΨΙΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΩΝ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΙΓΑΔΗΣ [1]

ΠΙΣΩ ΟΨΙΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΩΝ,
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΙΓΑΔΗΣ

Ως φοιτήτρια, όταν δεν είχα παρέα, πηγαίνοντας στο πανεπιστήμιο διάβαζα – πότε σημειώσεις του μαθήματος και πότε κάποιο βιβλίο λογοτεχνίας. Η απόσταση από το σπίτι μου έως τη Νομική Σχολή στο κέντρο της Αθήνας, είτε με λεωφορείο είτε με τον ηλεκτρικό, διαρκούσε περίπου μιάμιση ώρα. Η διαδρομή σύντομα έπαψε να έχει οποιοδήποτε ενδιαφέρον και η ανάγνωση ήταν μια ωφέλιμη δραστηριότητα, ενίοτε ψυχαγωγική. Η τεχνολογία δεν είχε μπει τόσο έντονα στη ζωή όλων μας, δεν ήταν τόσο εξελιγμένη και το πρώτο κινητό τηλέφωνο μπήκε στη ζωή μου στα πρώτα επαγγελματικά χρόνια, σχεδόν από ανάγκη.

 

Αναρωτιέμαι αν η δική μου γενιά είναι τυχερή -γιατί μικροί διασκεδάζαμε διαβάζοντας και παίζοντας έξω- ή είναι τα σύγχρονα παιδιά, που μεγαλώνουν μέσα στην τεχνολογία, έχουν απεριόριστες δυνατότητες για πρόσβαση στη γνώση -αυτό το ζηλεύω πολύ τώρα- και στην ψυχαγωγία μέσω του διαδικτύου, ενώ κάνουν φίλους σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη μέσω facebook. Τρομάζω, πάντως, λίγο στην ιδέα ότι κάποιος ουσιαστικά άγνωστος, δεν τον έχεις δει ποτέ διά ζώσης, ίσως και να μη σε ενδιαφέρει πραγματικά, θα μάθει τι έφαγες για πρωινό και πόσες φορές την ημέρα φτερνίζεσαι όταν κρυολογείς. Οι περισσότεροι έχουμε μπει σ’ αυτό το παιχνίδι. Μοιάζει -είναι;- αναπόφευκτο.

 

Ο εξαιρετικός Βρετανός ηθοποιός Στίβεν Φράι -εδώ τον ξέρουμε τόσο για τους ρόλους του όσο και γιατί υποστηρίζει με θέρμη την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα- μιλώντας στο διαδικτυακό κανάλι της Guardian, στην ερώτηση αν θα είχε εξελιχθεί διαφορετικά αν, όταν ήταν παιδί, υπήρχαν τάμπλετ και παιχνιδοκονσόλες, απάντησε: «Σίγουρα θα ήμουν εντελώς διαφορετικός. Μεγάλωσα σε χωριό στην κεντρική Αγγλία, το σπίτι μου ήταν μακριά από την τελευταία λεμονιά, δεν υπήρχαν μέσα ψυχαγωγίας και δεν αγαπούσα την τηλεόραση. Αυτό με έσπρωξε στο διάβασμα: διάβαζα και διάβαζα και διάβαζα. Ετσι μπήκα στο πανεπιστήμιο, από την αγάπη μου για το διάβασμα και τη γλώσσα, και ό,τι έγινα σ’ αυτήν την αγάπη το οφείλω». Ο Φράι, που έχει έντονη κοινωνικοπολιτική δράση και συμμετέχει ενεργά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παραδέχεται κι έναν φόβο του σχετικά με την τεχνολογία: «Οι μηχανές σταματάνε».

 

Το ίδιο ισχύει και για το ανθρώπινο μυαλό όταν αδρανεί ή τρέφεται λάθος. Η επιτυχία της γνωστικής διαδικασίας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ατομικούς και κοινωνικούς, αλλά παρά την εξέλιξη της τεχνολογίας ακόμη δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από το διάβασμα βιβλίων. Ωστόσο, δεν πρέπει να περιορίζεται στη στεγνή αποστήθιση των μαθημάτων του σχολείου και την εκτέλεση σχολικών εργασιών. Απαιτεί μια κριτική διαδικασία μελέτης, γεμάτη απορίες και αμφισβήτηση. Επίσης, την ανάγνωση έργων λογοτεχνίας. Αυτά, πέρα από τα αισθήματα απόλαυσης και ψυχαγωγίας που δημιουργούν, κινητοποιούν τον εγκέφαλό μας σε σημεία λιγότερο συνειδητά, αλλά εξίσου σημαντικά για την πνευματική μας ανάπτυξη.

 

Ο κόσμος πια διαβάζει λιγότερο, και αυτό δεν οφείλεται μόνο στην κρίση και την υψηλή τιμή του βιβλίου, ούτε φυσικά στην κυριαρχία του διαδικτύου. Δεν μπορούμε όμως να καταναλώνουμε ιδέες και πληροφορίες σαν να πρόκειται για αναψυκτικά. Ας δούμε κάτι που μας ενδιαφέρει λίγο πιο βαθιά, ας αναζητήσουμε σχετικά βιβλία, περισσότερες πηγές και διαφορετικές απόψεις. Εστω κι αν το σπίτι μας βρίσκεται μακριά ακόμα και από την τελευταία λεμονιά, θα έχουμε γίνει πολίτες του κόσμου.

 

[email protected]

 


Σύνδεσμος άρθρου : http://archive.efsyn.gr/?p=244696