Της Λήδας Γαλανού

 

^[1]Μια αστυνομική ιστορία μυστηρίου, ένα σύγχρονο νουάρ, γίνεται η αφορμή για την κυνική, σκοτεινή αλλά με χιούμορ απεικόνιση της σύγκρουσης δύο τάξεων – των νεόπλουτων καπιταλιστών του 2010 και των φιλόδοξων αναρριχόμενων μεσοαστών, που έγιναν ταυτόχρονα θύτες και θύματα στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικονομική κρίση. Αυτή είναι η νέα ταινία του Πάολο Βιρτζί «Το ανθρώπινο κεφάλαιο» που προβάλλεται αυτές τις μέρες στην Ελλάδα και είναι η φετινή πρόταση της Ιταλίας για το Ξενόγλωσσο Οσκαρ. Ο Πάολο Βιρτζί και η μία από τις πρωταγωνίστριες του ensemble cast της ταινίας, η πάντα πληθωρική και δυναμική Βαλέρια Γκολίνο, μοιράστηκαν μαζί μας τις σκέψεις τους για τη σημερινή εύθραυστη πραγματικότητα – στον κόσμο γενικώς και στον κόσμο του κινηματογράφου ειδικότερα.

 

Για το σενάριο ο Πάολο Βιρτζί βασίστηκε σ’ ένα αμερικανικό μυθιστόρημα, του Στίβεν Αμιντον, του 2004. «Μου το πρότεινε ένας Ιταλός συγγραφέας και φίλος, ο Νικολό Αμανίτι», εξηγεί, «γιατί ξέρει ότι μου αρέσει αυτό το είδος αμερικανικού νουάρ που χρησιμοποιούν οι συγγραφείς για να σχολιάσουν τη σύγχρονή τους κοινωνία. Διάβασα το βιβλίο και βρήκα κάτι πολύ οικείο στις τεταμένες ανθρώπινες σχέσεις που συνδέονται με την παγκόσμια οικονομική κρίση. Το Κονέκτικατ έμοιαζε πολύ με μια ιταλική πλούσια περιοχή – η Ιταλία δεν είναι μόνο η ομορφιά των μνημείων του παρελθόντος και του τοπίου, είναι και η “νέα Ιταλία”, με τις πόλεις και τα προάστια, που θα μπορούσαν να βρίσκονται και γύρω από το Παρίσι ή τη Ζυρίχη ή την Αθήνα ίσως, που βιώνουν έντονα την κρίση και τις συνέπειές της».

 

«Αυτά που περιγράφει το βιβλίο», λέει η Βαλέρια Γκολίνο, «πριν από λίγα χρόνια μάς φαίνονταν πολύ αμερικάνικα, θεωρούσαμε ότι δεν μπορούν να συμβούν εδώ ή, τουλάχιστον, δεν τα είχαμε διαπιστώσει. Τώρα αποτελούν την πραγματικότητα για την οποία όλοι συζητάμε· τη δική μας πραγματικότητα».

 

^[2]Ο Πάολο Βιρτζί έχει βασίσει την επιτυχία του στην Ιταλία σε μια σειρά από «σκεπτόμενες, εμπορικές κωμωδίες». Αυτή εδώ όμως η ταινία είναι σαφώς πιο σκοτεινή, μια «κρύα κωμωδία», όπως τη χαρακτηρίζει ο σκηνοθέτης. «Θέλησα να κάνω μια “comédie humaine” με τον τρόπο του Μπαλζάκ. Το μυστήριο της πλοκής κρατά την προσοχή του κοινού. Οσο εγώ σχεδιάζω το πορτρέτο της κοινωνίας μας, αποκαλύπτω την ψυχολογία των ηρώων, τους φόβους τους, το κενό μεταξύ γενιών ή τάξεων. Οσο μιλώ για τα θύματα, τη νέα γενιά που πιέζεται και ζει το άγχος τού να ωθείται προς τον ανταγωνισμό».

 

Η Ρομπέρτα, η ηρωίδα που ενσαρκώνει στο φιλμ η Βαλέρια Γκολίνο, είναι μια σύζυγος που μένει στα σαράντα της έγκυος για πρώτη φορά και, συνειδητά, κλείνει τα μάτια σε ό,τι την περικυκλώνει, για να προστατεύσει την κατάστασή της. «Είναι μια γυναίκα πολύ νορμάλ», λέει η Γκολίνο, «που έμεινε έγκυος αργότερα απ’ ό,τι ήθελε, άρα ζει την εγκυμοσύνη με περισσότερο συναίσθημα, αναγκασμένη μέσα στο υποσυνείδητό της να μη βλέπει ό,τι θα μπορούσε να βλέπει πιο καθαρά. Μια γυναίκα που κάνει την ψυχολόγο κι είναι μέσα σε μια πολυετή σχέση με έναν άνθρωπο θα έπρεπε να καταλαβαίνει περισσότερα· και, βλέποντας την ταινία, λες, καλά τώρα, τόσο μαλάκας είναι η Ρομπέρτα, αφού είναι έξυπνη, έχει οξυδέρκεια, πώς δεν βλέπει ότι το δικό της μικρό όνειρο δεν ισχύει; Το κάνουμε καθημερινώς αυτό, για διάφορους λόγους, προσπαθούμε να περάσουμε την ημέρα και να ξέρουμε ποιες θα είναι οι προτεραιότητες για τις οποίες θα παλέψουμε, κι αγνοούμε τα υπόλοιπα».

 

Η κινηματογραφική (και κοινωνική) πραγματικότητα που παρουσιάζει ο Βιρτζί καθώς μιλά, φέρνει απ’ ευθείας στο μυαλό την ελληνική: «Ζούμε μια μεγάλη οικονομική κρίση… τι σας λέω κι εσάς, εσείς το καταλαβαίνετε αυτό. Βρεθήκαμε στο όριο της δικής σας κατάστασης, ειδικά τον χειμώνα του 2010 που εκτυλίσσεται η ταινία, όταν ο Μπερλουσκόνι εξαναγκάστηκε σε παραίτηση και δεχτήκαμε μια μεγάλη οικονομική επίθεση. Το να κάνεις ταινίες στην Ιταλία γίνεται όλο και πιο δύσκολο. Από τη χρηματοδότηση μέχρι την προβολή -πολλά σινεμά κλείνουν-, μέχρι τα ταξίδια των ταινιών στο εξωτερικό… Αλλά κάθε χρόνο καταφέρνουμε να έχουμε μια χούφτα από πολύ ενδιαφέρουσες ταινίες κι είμαι περήφανος που είμαι μέρος μιας κινηματογραφικής κοινότητας που παλεύει με άδεια χέρια· που έρχεται καθημερινά αντιμέτωπη με το γεγονός ότι δεν είμαστε πια η χώρα του νεορεαλισμού και του “Κλέφτη Ποδηλάτων”, ούτε των πιτσαδόρων και των μουσικών με το μαντολίνο, αλλά μια ευρωπαϊκή χώρα σαν πολλές άλλες, πολύ εύθραυστη, που έχει ανάγκη να μιλά για την τωρινή της ιστορία».

 

Οσο για τον Βιρτζί, το επόμενο βήμα του τον οδηγεί στην Αμερική, καθώς το «Ανθρώπινο κεφάλαιο» είναι η φετινή πρόταση της Ιταλίας για το Ξενόγλωσσο Οσκαρ, βραβείο που πέρσι κέρδισε η «Τέλεια ομορφιά» του συμπατριώτη του, Πάολο Σορεντίνο. «Οι παραγωγοί μου χαίρονται πολύ, όπως και με τις διεθνείς πωλήσεις της ταινίας. Οπότε κι εγώ θα πατήσω pause στο επόμενο πρότζεκτ που ετοιμάζω και θα προσπαθήσω ν’ ανταποκριθώ στις προσδοκίες. Θα πάω στη Νέα Υόρκη και στο Λος Αντζελες παρότι δεν μου αρέσει να ταξιδεύω· θα δουλέψω για την οσκαρική καμπάνια, θα σφίξω το χέρι των ψηφοφόρων και θα φορέσω το ιταλικό μου χαμόγελο· και το ωραίο μου ιταλικό μαύρο κοστούμι Αρμάνι».

 

………………………………………………………………………………………………….

 

* Γκολίνο: Θα γυρίσω ταινία στην Ελλάδα

 

Ο σύνδεσμος της Γκολίνο με την Ελλάδα παραμένει στενός, τώρα ακόμα πιο πολύ και… δημιουργικά: «Θα μου άρεσε πολύ να παίξω σε μια ταινία ενός νέου Ελληνα σκηνοθέτη. Αλλά αφού δεν με φωνάζει κανείς, θα ήθελα να βρω μια ιστορία για να σκηνοθετήσω τη δική μου ταινία στην Ελλάδα. Μια ιστορία από τη δική μου Ελλάδα, βέβαια, που μπορεί να μην είναι του Αβρανά ή της Τσαγγάρη, αυτών που μένουν εκεί και την έχουν ζήσει τα τελευταία χρόνια, αλλά είναι η δική μου εμπειρία στην Ελλάδα».

 

* INFO: Το «Ανθρώπινο κεφάλαιο» του Πάολο Βιρτζί προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες από τη StraDa Films

 

[email protected]