Γράφει η Κωνσταντίνα Νούσια*

 

Οι γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας συνήθως επιθυμούν και στοχεύουν στην απόκτηση παιδιού. Οταν συμβεί η επιθυμητή εγκυμοσύνη ξεκινά ένα υπέροχο ταξίδι για το οποίο όμως οι περισσότερες δεν γνωρίζουν τι εφόδια πρέπει να αποκτήσουν μέχρι το πέρας του τοκετού. Αρχικά η μαιευτική προσφερόταν κατά κανόνα από μία μεγαλύτερη σε ηλικία γυναίκα με εμπειρία τοκετού. Aυτό συνετέλεσε να δημιουργηθεί στους περισσότερους αρχαίους λαούς η γυναίκα συμπαραστάτης του τοκετού, η μαία. Γυναίκα ήταν και η θεά που συμπαραστεκόταν την επίτοκο και στην αρχαία ελληνική μυθολογία, η Eιλείθυια, την οποία η παράδοση θέλει να ξεγεννά τη Λητώ. Ετσι φτάνουμε στο σήμερα όπου οι γυναικολόγοι και οι μαίες είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι στο να οδηγήσουν με τη σωστή προετοιμασία την έγκυο σε έναν φυσικό τοκετό ή φυσιολογικό. Το ερώτημα που συνήθως τίθεται είναι ποια η διαφορά του φυσικού από τον φυσιολογικό και πώς εξελίσσεται ο καθένας.

 

Φυσικός τοκετός….

 

Ενας τοκετός λέγεται φυσικός όταν δεν υπάρχει καμία ιατρική παρέμβαση στη διάρκειά του. Δεν γίνονται παρεμβάσεις, όπως πρόκληση τοκετού -πριν από την αυθόρμητη έναρξη αυτού- με χορήγηση ωκυτοκίνης, ρήξη υμένων (σπάσιμο νερών), χρήση επισκληριδίου, χρήση οπιούχων για αναλγησία, διαρκή ακρόαση παλμών και επισιοτομία. Ετσι το σώμα της γυναίκας ξεκινά αυτόματα τον τοκετό και με τους δικούς του ρυθμούς καταλήγει στη γέννα του νεογνού από τον κόλπο. Κατά τη διάρκεια του φυσικού τοκετού χρησιμοποιείται ένα μοντέλο ολιστικής φροντίδας που περιλαμβάνει μασάζ σε συγκεκριμένα σημεία, χρήση νερού, ύπνωση, σωστές αναπνοές, βελονισμό, τραγούδι, κίνηση με διαφορετικές στάσεις, περπάτημα, μπάλα τοκετού και ομοιοπαθητική. Επίσης η στάση που επιλέγεται συνήθως από την επίτοκο κατά την εξώθηση είναι σε βαθύ κάθισμα. Τα πλεονεκτήματα του φυσικού τοκετού είναι οι λιγότερες κολπικές εξετάσεις, διαρκής κίνηση που επιτρέπει στην επίτοκο με τις στάσεις τοκετού να ανακουφίζεται σε κάθε σύσπαση και να έχει την πλήρη διαχείριση του σώματος και της αναπνοής της την ώρα της εξώθησης. Επίσης μπορεί να κάνει λήψη τροφής και υγρών από το στόμα

 

Ο Λεμπουαγέ πρώτος τη δεκαετία του 1970 ξύπνησε τον κόσμο δείχνοντας σε όλους μας ότι τα παιδιά δεν πρέπει να έρχονται στον κόσμο με βιασύνη και βία, κλαίγοντας από την πρώτη κιόλας στιγμή της ζωής τους. Η γυναίκα πρέπει να πιστέψει ξανά πως έχει τη δύναμη, την ικανότητα και τη βαθιά γνώση να φέρει στον κόσμο το παιδί της με τις δικές της και μόνο δυνάμεις και ότι σε φυσιολογικές συνθήκες (οι οποίες είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση) χρειάζεται πολύ λίγη εξωτερική βοήθεια.

 

O M. Odent, γυναικολόγος, αναφέρει μεταξύ άλλων ότι όπως κάθε θηλαστικό έτσι και η γυναίκα χρειάζεται σκοτάδι, ησυχία, ζεστασιά και ιδιωτικότητα για έναν ασφαλή τοκετό. Η Ina May Gaskin, μαία, τονίζει ότι όταν η κοινωνία μας εκτιμήσει τις γυναίκες την ώρα που δίνουν τοκετό στα παιδιά τους, τότε θα δούμε σημαντικές αλλαγές στην κοινωνικές μας δομές.

 

Πιο επίσημα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δίνει τον παρακάτω ορισμό:

 

Φυσικός τοκετός είναι ο τοκετός που ξεκινά αυθόρμητα μεταξύ της 37ης και της 42ης συμπληρωμένης εβδομάδας της κύησης. Από την έναρξη έως το τέλος του δεν έχουμε εμφανείς κινδύνους. Το παιδί γεννιέται με κεφαλική προβολή και μετά τον τοκετό η μητέρα και το παιδί είναι σε καλή κατάσταση.

 

…ή φυσιολογικός;

 

Ο φυσιολογικός τοκετός ορίζεται ως ο τοκετός που ναι μεν το μωρό γεννιέται κολπικά, αλλά με εξωτερικές παρεμβάσεις. Ετσι οι γυναίκες μπαίνουν σε τοκετό με πρόκληση είτε με χρήση εξωτερικής ωκυτοκίνης, είτε με χρήση προσταγαλδινων, είτε με ρήξη υμένων. Συνήθως η επίτοκος βρίσκεται από την αρχή στην αίθουσα τοκετών καθηλωμένη στο κρεβάτι και σε συνεχή ακρόαση. Η κινητική της δυνατότητα περιορίζεται στο ελάχιστο και η λήψη τροφής και υγρών είναι σχεδόν απαγορευτική. Η επισκληρίδιος συνήθως επιλέγεται ως μέσον αναλγησίας και η στάση που επιλέγεται για την εξώθηση του εμβρύου είναι η στάση λιθοτομής. Η γυναίκα υφίσταται στο 95% περινεοτομία, τη στιγμή που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει μόλις στο 10% των τοκετών να εκτελείται αυτή η παρέμβαση. Το χρονικό διάστημα κατά τον οποίο επιδιώκεται ο φυσιολογικός τοκετός είναι μεταξύ της 37ης με 40ής εβδομάδας κύησης, χωρίς να δίνεται ο απαιτούμενος χρόνος για αυτόματη έναρξη τοκετού και το κύημα μπορεί να παρουσιάσει αναπνευστική δυσχέρεια λόγω ανωριμότητας των πνευμόνων. Το αποτέλεσμα είναι ναι μεν ο κολπικός τοκετός, αλλά με ιατρικοποιημένη την όλη διαδικασία.

 

Τέλος, ο υποβοηθούμενος φυσιολογικός τοκετός είναι αυτός που για να επιτευχτεί τελικά κολπικά η γέννηση του εμβρύου χρειάζεται υποβοήθηση από τον μαιευτήρα με τη χρήση συκιάς (βεντούζα) ή εμβρυουλκίας (εμβρυϊκές κουτάλες).

 

Οι μαίες και οι γυναικολόγοι οφείλουμε στη χώρα μας να εξασφαλίσουμε ένα περιβάλλον ήρεμο για την επίτοκο, χωρίς παρεμβάσεις και φάρμακα, αφήνοντας τον τοκετό να εξελίσσεται αυθόρμητα με ηρεμία έτσι ώστε να φέρνουμε τον νέο άνθρωπο στη ζωή χωρίς βία και βιασύνη. Η γυναίκα που δίνει τοκετό στο μωρό της είναι το ιερότερο πρόσωπο επί Γης και έτσι πρέπει να της φερόμαστε. Μόνο, όπως αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO – Care in Normal Birth: practical guide p.4), αν υπάρχει πολύ σοβαρός λόγος δικαιολογείται να παρέμβει κανείς στη φυσική πορεία μιας γέννας.

 

…………………………………………………………………………..

 

* Η Κωνσταντίνα Νούσια είναι μαία Msc