Του Θ. Ασημακόπουλου
Οταν πριν από πολλά χρόνια, ο προπονητής της Λίβερπουλ, Μπιλ Σάνκλι, έλεγε το περίφημο «το ποδόσφαιρο δεν είναι ζήτημα ζωής και θανάτου, αλλά κάτι πολύ πιο σημαντικό», ίσως και να υπερέβαλλε.
Ομως, ο αθλητισμός και ειδικότερα το ποδόσφαιρο δεν είναι απλά ένα παιχνίδι. Η μαζική αποδοχή του από ανθρώπους κάθε ηλικίας και κοινωνικής τάξης το καθιστούν μια μικρογραφία της κοινωνίας, έναν καθρέφτη της και ενδεχομένως ένα πεδίο που έχει λειτουργήσει ως αφορμή για πολλά σημαντικά γεγονότα στον κόσμο.
Οπως ήταν ο «πόλεμος των 100 ωρών» μεταξύ του Ελ Σαλβαδόρ και της Ονδούρας το 1969. Οι δύο γειτονικές χώρες της Κεντρικής Αμερικής είχαν πολλά προβλήματα γειτνίασης, αλλά η κατάσταση ήρθε στο «μη περαιτέρω» όταν οι εθνικές τους ομάδες διεκδίκησαν μια θέση στο Μουντιάλ της Βραζιλίας μέσω μπαράζ. Το Ελ Σαλβαδόρ φιλοξένησε τη (νικηφόρο) ρεβάνς και οι οπαδοί της Ονδούρας που τόλμησαν να βρεθούν στο γήπεδο υπέφεραν. Τα αντίποινα ήρθαν σε κατοίκους της Ονδούρας που είχαν καταγωγή από το Σαλβαδόρ. Τα σύνορα έγιναν αμέσως εμπόλεμη ζώνη, ενώ γρήγορα ο στρατός του Σαλβαδόρ εισέβαλε στην αντίπαλη χώρα. Μέσα σε τέσσερις μέρες, περισσότερα από 3.000 άτομα έχασαν τη ζωή τους…
Τα ίδια και 21 χρόνια αργότερα, πολύ πιο κοντά μας. Το 1990 όλα έδειχναν ότι η Γιουγκοσλαβία πήγαινε για διάλυση, με τα εθνικιστικά παραληρήματα από Σέρβους και Κροάτες να έχουν επηρεάσει τη μεγαλύτερη μερίδα των πολιτών. Την τελική σπίθα του αιματηρού εμφυλίου άναψε ένα ποδοσφαιρικό ντέρμπι. Αυτό ανάμεσα στην Ντινάμο Ζάγκρεμπ και τον Ερυθρό Αστέρα Βελιγραδίου. Οι 3.000 σκληροπυρηνικοί Σέρβοι, με επικεφαλής τον διαβόητο Αρκάν, ξεκίνησαν επεισόδια στους δρόμους του Ζάγκρεμπ. Οι φασαρίες συνεχίστηκαν στο γήπεδο, ενώ η αστυνομία έδειχνε μια ξεκάθαρη προτίμηση να… κοπανάει μόνο τους Κροάτες. Την κατάσταση πήρε στα χέρια του ο αρχηγός της Ντινάμο, Ζβόνιμιρ Μπόμπαν, που με μια κλοτσιά καράτε σε αστυνομικό (σερβικής καταγωγής) έγινε εθνικός ήρωας για τους Κροάτες και ουσιαστικά πυροδότησε μια κατάσταση που, όπως θα δούμε, συντηρείται μέχρι σήμερα.
Το μίσος Σέρβων και Κροατών είναι άσβεστο και διαρκές. Ομως, οι πρώτοι έχουν πολλά μέτωπα τριγύρω τους. Με βάση πάντα τον εθνικισμό που μοιραία τροφοδοτεί θρησκευτικές διαφορές, μεγάλο πρόβλημα για τους ορθόδοξους γείτονες είναι οι μουσουλμάνοι. Κυρίως οι Κοσοβάροι, που αποτελούν γενικότερα ένα «αγκάθι» στα Βαλκάνια. Η χώρα τους παραμένει υπό τη σκέπη του ΟΗΕ, παρότι έχει αναγνωριστεί από 108 χώρες. Η πλειονότητα των κατοίκων του Κοσόβου επιθυμεί την ανεξαρτησία ή την προσάρτηση στην Αλβανία, στο πλαίσιο της ιδέας της «Μεγάλης Αλβανίας».
Η σημαία αυτού του ουτοπικού κράτους εμφανίστηκε με… ελικοπτεράκι πάνω από το γήπεδο όπου έπαιζαν οι Εθνικές της Σερβίας και της Αλβανίας. Το ματς δεν τελείωσε ποτέ και στην Αλβανία υποδέχτηκαν τα συμβάντα σαν νίκη. Ποδοσφαιρική και όχι μόνο. Η αποστολή αποθεώθηκε κατά την επιστροφή στα Τίρανα και ποιος ξέρει τι άλλο θα δουν τα μάτια μας στη ρεβάνς, που θα γίνει στο πλαίσιο του ομίλου των προκριματικών του EURO 2016. Υποτίθεται πως το 2013, οι χώρες ήρθαν σε συμφωνία-συμβιβασμό για τα δικαιώματα της καθεμιάς στο Κόσοβο, όμως οι πολιτικές πράξεις δεν επηρεάζουν ποτέ το λαϊκό έρεισμα, που μπορεί να οργανωθεί και να εκφραστεί σε μια κερκίδα γηπέδου.
Σοβαρά επεισόδια, όμως, είχαμε και λίγο πιο βόρεια στα ματς του Οκτωβρίου. Η Ουγγαρία ταξίδεψε στη Ρουμανία και εθνικιστές από τις δύο χώρες -διότι για τέτοιους πρόκειται αποδεδειγμένα- συνεπλάκησαν στις εξέδρες της «Νατσιονάλ Αρένα» του Βουκουρεστίου.
Εκεί, υπάρχει για χρόνια μια υποβόσκουσα -ελεγχόμενη θεωρητικά- αντιπαλότητα. Στη Ρουμανία ζει μια πολύ σημαντική μειονότητα Ούγγρων, οι Σέκλερς, που φτάνουν το 7% του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Κάποτε μάλιστα επιχείρησαν να συγκεντρωθούν στην περιοχή της Τρανσυλβανίας και να ανεξαρτητοποιηθούν, αλλά δεν τα κατάφεραν.
Η κατάσταση έγινε έκρυθμη στις αρχές του χρόνου, όταν κατά την προεκλογική περίοδο στην Ουγγαρία, διάφοροι πολιτικοί έφτασαν ώς τη Ρουμανία για να συζητήσουν με συμπατριώτες τους, εκφράζοντας όμως έντονες τάσεις αυτονομίας. Η κυβέρνηση των Ρουμάνων αντέδρασε έντονα και συνέστησε στους Ούγγρους πολιτικούς να «σέβονται τη χώρα μας και να μην κάνουν δηλώσεις που παραβιάζουν το Σύνταγμα της χώρας που φιλοξενεί πολίτες του δικού τους κράτους».
Οι απόψεις για αυτονομία των Σέκλερς πληθαίνουν και βρίσκονται συχνά-πυκνά στην ημερήσια διάταξη. Ετσι, ένας αγώνας ποδοσφαίρου ανάμεσα στις δύο εθνικές ομάδες έριξε λάδι στη φωτιά. Οι Ούγγροι επιτέθηκαν αδιακρίτως στους Ρουμάνους και στον αγώνα που θα γίνει αργότερα στη Βουδαπέστη, τα αιτήματα του κόσμου θα γίνουν πιο έντονα κατανοητά.
Η οικονομική κρίση, αλλά και η κατάσταση στην Ουκρανία έχουν ανοίξει την… όρεξη σε πολύ κόσμο. Για ταραχή, για επαναπροσδιορισμό συνόρων, για νέο… γράψιμο των βιβλίων της γεωγραφίας. Το ποδόσφαιρο και τα γήπεδα δίνουν πρόσφορο έδαφος για να εκφραστεί ο απλός πολίτης-φίλαθλος. Ακραία. Σχεδόν φασιστικά. Για θέματα που, στην τελική, ελάχιστα θα αλλάξουν τη ζωή του. Αλλά θα το κάνει. Υπέρ πίστεως και πατρίδος…
……………………………………………………………………………………………………..
ΝΑΠΟΛΙ – ΡΟΜΑ
Ο πόλεμος της καφρίλας
Υπάρχουν και οι καθαρά ποδοσφαιρικοί «πόλεμοι». Κάφροι οπαδοί, δήθεν πολιτικοποιημένοι, παίζουν ξύλο για την ομάδα τους. Τη δική τους θρησκεία. Και δεν είναι λίγες οι φορές που αυτές οι χαζές διαμάχες προκάλεσαν θύματα.
Οπως τον Μάιο που μας πέρασε. Στον τελικό του Κυπέλλου Ιταλίας, όταν ένας οπαδός της Ρόμα, ο Ντανιέλε Ντε Σάντις, τραυμάτισε τον φίλο της Νάπολι, Τσίρο Εσπόζιτο, ο οποίος, δυστυχώς, πέθανε δύο μήνες μετά. Ο Ντε Σάντις είναι τώρα φυλακή, στο ενδιάμεσο αποκαλύφθηκαν και οι ακροδεξιές δράσεις του, όμως το ζήτημα είναι ότι σήμερα οι δύο ομάδες θα ξανασυναντηθούν.
Στην έδρα της Νάπολι, που ακόμη κλαίει για τον Εσπόζιτο.
Στη θύρα των οργανωμένων, σε κάθε ματς οι οπαδοί σηκώνουν ένα πανό που γράφει «ο Τσίρο ζει» και όλοι τους ορκίζονται εκδίκηση.
Οι υπόλοιποι προσπαθούν να ρίξουν τους τόνους, αλλά η αστυνομία φοβάται τα χειρότερα και γι’ αυτό έχει επιστρατεύσει πάμπολλες ιδέες:
Το παιχνίδι θα ξεκινήσει Σάββατο μεσημέρι, 3 τοπική ώρα, κάτι που δεν συνηθίζεται. Εννοείται πως οι φιλοξενούμενοι δεν πήραν εισιτήρια, ενώ απαγορεύτηκε η πώλησή τους σε ανθρώπους που δεν ζουν στην πόλη η οποία θα φιλοξενήσει τον αγώνα. Παράλληλα, αυξήθηκαν υπερβολικά και οι τιμές τους, αλλά η πλειονότητα των φιλάθλων στη φτωχή πόλη του Νότου δεν πτοήθηκε και σχημάτισε ουρές. Το «Σαν Πάολο» θα είναι γεμάτο…
Επίσης, η αποστολή των Ρωμαίων διάνυσε τα 200 χιλιόμετρα από τη μία πόλη στην άλλη με… αεροπλάνο καθαρά για λόγους ασφαλείας και όχι με τρένο, διότι κάτι τέτοιο κρίθηκε επίφοβο.
Ακόμη, οι ποδοσφαιριστές των «τζαλορόσι» (ανάμεσά τους και οι Τοροσίδης, Μανωλάς, Χολέμπας) θα αναχωρήσουν άμεσα μετά το τέλος της αναμέτρησης, συνοδεία μεγάλης αστυνομικής δύναμης.
«Εδώ και μήνες δεχόμαστε απειλητικά μηνύματα. Θα είναι για μας μια δύσκολη μέρα και ελπίζω τα πράγματα να είναι ήρεμα», τόνισε ο μέσος της Ρόμα, Ντανιέλε Ντε Ρόσι.
Από τη μεριά του, ο προπονητής της Νάπολι, Ράφα Μπενίτεθ, προσπαθεί να ρίξει τους τόνους: «Προσωπικά με νοιάζει μόνο το αγωνιστικό κομμάτι. Επικεντρώνομαι μόνο στο τεχνικό κομμάτι και ελπίζω να είναι ένα κανονικό παιχνίδι», είπε ο Ισπανός, αλλά ποιος τον ακούει…
Ο Τσίρο Εσπόζιτο ζούσε στο προάστιο της Νάπολι, Σκάμπια, και ο δήμαρχος της περιοχής, Αντζελο Πιζάνι, έκανε ανοιχτή πρόταση στον Φραντσέσκο Τότι: Να πάρει τη μητέρα του Εσπόζιτο, Αντονέλα, και μαζί να πάνε στον τάφο του παιδιού. Ο Πιζάνι θεωρεί πως έτσι τα πνεύματα θα ηρεμήσουν και ίσως το ματς κυλήσει κανονικά.
Απάντηση από μεριάς Ρόμα δεν υπάρχει και ούτε πρόκειται. Οχι γιατί ο Τότι δεν θα ήθελε, αλλά πολύ απλά γιατί δεν θα μπορούσε να φτάσει ώς το κοιμητήριο αναίμακτα.
Θ.Α.
