Του Μπάμπη Μιχάλη

 

Η ομαλοποίηση της πολιτικής της Fed, ο τερματισμός δηλαδή της προσφοράς απεριόριστης ρευστότητας μέσω αγορών ομολόγων και άλλων τίτλων, αποσταθεροποιεί με ραγδαίους ρυθμούς τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, αλλά και κάποιες αδύναμες οικονομίες της αναπτυγμένη Δύσης.

 

Σε πρόσφατο άρθρο του, ο Βέλγος οικονομολόγος Ερίκ Τουσέν σημειώνει ότι από τον Μάιο του 2013, όταν η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι προτίθεται να ξεκινήσει την αντίστροφη διαδικασία της ποσοτικής χαλάρωσης, ξεκίνησε ταυτόχρονα και μια τεράστια εκροή κεφαλαίων από τις οικονομίες των αναδυόμενων αγορών, που είχαν τοποθετηθεί εκεί από τις μεγάλες επενδυτικές τράπεζες και τα άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της αναπτυγμένης Δύσης λόγω των ελκυστικότερων αποδόσεων.

 

Η έξοδος των κεφαλαίων οδηγεί εδώ και καιρό σε πτώση των χρηματιστηρίων, υποτίμηση των νομισμάτων και αποσταθεροποίηση αυτών των οικονομιών, σε μια περίοδο που αρκετές εξ αυτών καλούνται να αντιμετωπίσουν παράλληλα την πτώση των τιμών και τη συρρίκνωση της παγκόσμιας ζήτησης για πρώτες ύλες, οι οποίες αποτελούν τη βάση των εξαγωγών τους.

 

Το πρώτο επεισόδιο αυτού του δράματος παίχθηκε τον περσινό Ιούνιο, όταν το μαζικό ξεπούλημα οδήγησε τα χρηματιστήρια των αναδυόμενων αγορών σε πτώση 16% και σε εκτόξευση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων εκεί περισσότερο από 100 μονάδες βάσης.

 

Η αναδιάταξη των χαρτοφυλακίων και η εκροή των κεφαλαίων είχε ακόμη ως αποτέλεσμα υποτίμηση των εθνικών νομισμάτων της Βραζιλίας, της Ινδίας, της Ινδονησίας, της Τουρκίας και της Νοτίου Αφρικής έναντι του δολαρίου περισσότερο από 10%. Βραζιλία, Ρωσία και Ινδονησία έχασαν έκαστη συναλλαγματικά αποθέματα μεγαλύτερα των 10 δισ. δολαρίων.

 

Τα όσα συνέβησαν τον Ιούνιο του 2013, προειδοποιεί ο Τουσέν, δίνουν μια ιδέα για το τι θα μπορούσε να γίνει αν η Fed αποφασίσει να αυξήσει τα επιτόκια της. Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) υπογραμμίζει ότι ένα σημαντικό μέρος των επενδύσεων χαρτοφυλακίου των μεγάλων οίκων Δύσης στις αναδυόμενες αγορές έχει βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.

 

Κάτι το οποίο σημαίνει ότι, αν τα επιτόκια στις αναπτυγμένες οικονομίες αρχίσουν να αυξάνονται και οι αποδόσεις των τίτλων εκεί αρχίσουν γίνονται πιο ελκυστικές, τα κεφάλαια που έχουν επενδυθεί στις αναδυόμενες αγορές θα επιταχύνουν την έξοδό τους, αποσταθεροποιώντας τις τοπικές οικονομίες.

 

Ενα μεγάλο τμήμα των κρατικών ομολόγων αυτών των οικονομιών, που λήγουν μετά το 2020, εμπεριέχουν όρους που επιτρέπουν στους κατόχους τους να απαιτήσουν επιτάχυνση της αποπληρωμής τους, αν η οικονομική τους κατάσταση επιδεινωθεί. Αυτό σημαίνει ότι αν η κρίση χτυπήσει κάποια αναπτυσσόμενη οικονομία, τότε οι κάτοχοι των ομολόγων της μπορούν να ζητήσουν την αποπληρωμή τους νωρίτερα, θέτοντας σε κίνδυνο όλες τις ροές κεφαλαίων προς αυτήν τη χώρα.

 

Ας σημειωθεί ότι, εκτός των αναδυόμενων αγορών της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής και της υπόλοιπης υφηλίου, εκροές κεφαλαίων παρατηρούνται τελευταίους μήνες και από τις ώριμες αγορές των χωρών της Νοτίου Ευρώπης, συμπεριλαμβανόμενης της Ελλάδας. Το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων κατευθύνεται προς τις ΗΠΑ.

 

Πρόσφατο δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg αποκαλύπτει, μάλιστα, ότι τουλάχιστον μια ντουζίνα πάμπλουτων οικογενειών από την Ευρώπη, την Ασία και τη Ν. Αμερική άνοιξαν γραφεία στις ΗΠΑ την τελευταία διετία, επενδύοντας άμεσα σε επιχειρήσεις ή σε χαρτοφυλάκια.