Του Βίκτωρα Νέτα

 

Οι κλιμακούμενες τουρκικές προκλήσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου, αλλά και στο Αιγαίο, η έξοδος το ταχύτερο δυνατό από το τούνελ της οικονομικής κρίσης και τα ανάλγητα μνημόνια των δανειστών, το αίτημα για την εξυγίανση του κράτους και τον εκσυγχρονισμό του, όπως και το αίτημα για την ανόρθωση της Παιδείας, προπαντός της Ανώτατης, όλα αυτά καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για συνεννόηση μεταξύ των κομμάτων, γιατί όχι ακόμη και τον σχηματισμό οικουμενικής κυβέρνησης.

 

Οι κρίσιμες καταστάσεις απαιτούν εθνική ομοψυχία για να αντιμετωπιστούν. Και από την πρόσφατη ιστορία του Ελληνισμού είναι γνωστό ότι η ασυνεννοησία, οι ακραίες αντιθέσεις και συγκρούσεις των πολιτικών παρατάξεων οδηγούν σε πόλωση και διχασμό, με αποτέλεσμα εθνικές συμφορές και καταστροφές. Πριν από 94 χρόνια με τις μοιραίες εκλογές της 1ης Νοεμβρίου, που έγιναν σε συνθήκες ακραίου διχασμού, έχασε ο Ελευθέριος Βενιζέλος και άνοιξε ο δρόμος για τη Μικρασιατική Καταστροφή, την οποία ο Σπύρος Μαρκεζίνης χαρακτηρίζει μεγαλύτερη από την άλωση της Κωνσταντινούπολης, διότι ξεριζώθηκε ο ελληνικός πληθυσμός από τη Μικρά Ασία.

 

Αμέσως μετά το μοιραίο εκλογικό αποτέλεσμα της 1ης Νοεμβρίου 1920 ο Ελευθέριος Βενιζέλος προέβλεψε την καταστροφή. Την πρόβλεψη κατέγραψε η Πηνελόπη Δέλτα, όπως την άκουσε η ίδια από το στόμα του μεγάλου πολιτικού: «Και σαν εμπνευσμένος, άρχισε ο Βενιζέλος να προφητεύει: “Θα φέρουν πίσω τούτοι τον Κωνσταντίνο. Και ο Κωνσταντίνος δεν θα έχει τη φιλοπατρία ν’ αρνηθεί. Η Συνθήκη των Σεβρών δεν θα μας σώσει. Η Ιταλία με το ζόρι υπέγραψε. Η Γαλλία δεν θα μας υποστηρίξει αν φέρουν τον Κωνσταντίνο. Μόνη η Αγγλία δεν θα επιμείνει ή θα βάλει όρους. Εγώ δεν υπολόγισα ποτέ στις δυνάμεις του στρατού μας για να κρατήσουμε τα σύνορά μας, αλλά στις συμμαχίες και στα γενικά ευρωπαϊκά συμφέροντα. Η επιστροφή του Κωνσταντίνου θα διαλύσει τις συμμαχίες (…). Οταν διαλυθούν οι συμμαχίες αυτές, δεν έχουμε ούτε στρατό αρκετό να διαφυλάξωμε τα απέραντα σύνορά μας, ούτε τα μέσα να συντηρήσωμε τον υπάρχοντα σήμερα στρατό, αφού θα μας κόψουν τον ανεφοδιασμό που μας δίνουν σήμερα οι σύμμαχοι αυτοί”». (Π. Σ. Δέλτα, «Ελευθέριος Βενιζέλος, Ημερολόγιο», εκδόσεις «Ερμής«, 1979).

 

Για την κατάρα του διχασμού ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε αγόρευσή του στη Βουλή στις 20 Ιανουαρίου 1920 είχε πει: «Κανείς άνθρωπος δεν είναι δυστυχέστερος διά την επελθούσαν διαίρεσιν εις το Εθνος, όχι διότι αγαπά το Εθνος περισσότερον από τους άλλους, αλλά διότι δυστυχώς επί της εποχής μου προεκλήθη η διαίρεσις αύτη του Εθνους, και είναι φυσικόν να είμαι εκείνος ο οποίος περισσότερον παντός άλλου ανησυχώ και θλίβομαι διά την υπάρχουσαν διαίρεσιν».

 

Χαρακτηριστικό δείγμα του απίστευτα υψηλού βαθμού των παθών την εποχή του διχασμού είναι τα άρθρα που δημοσίευε στην «Καθημερινή» ο Γεώργιος Βλάχος. Την Κυριακή 27 Δεκεμβρίου 1920 έγραφε: «Ημείς -διά να ομιλήσωμεν καθαρά- δεν θέλομεν τον κ. Ε. Βενιζέλον. Ο κ. Ε. Βενιζέλος, εις τον οποίον οι φιλελεύθεροι πιστεύουν, υπέρ του οποίου λειτουργούν, χάριν του οποίου υπάρχουν, αποτελεί δι’ ημάς κίνδυνον σημαντικόν, κίνδυνον ζωής, τιμής, περιουσίας και στέγης. Ημείς οτιδήποτε και αν συμβεί εις την χώραν αυτή, δεν θέλομεν τον κ. Ε. Βενιζέλον. Γνωρίζομεν ότι ο άνθρωπος αυτός εκπροσωπεί την βίαν, τον φόνον, τον διωγμόν, την δήωσιν, την υπό των φίλων του σπατάλην του δημοσίου χρήματος, την υπό των οπαδών του διαχείρισιν της εξουσίας κατά τον πλέον βάρβαρον, τον πλέον άθλιον τρόπον. Γνωρίζομεν ότι Βενιζέλος σημαίνει φυλακή, εξορία, υπόγειον, φόνος, κατάσχεσις περιουσίας, Γύπαρης, όλα δηλαδή τα εγκλήματα και όλα τα αίσχη (…). Ο κ. Βενιζέλος εδιπλασίασε την Ελλάδα, και ημείς, οι αχάριστοι, δεν τον θέλομεν ούτε ζωγραφιστόν. Αυτό θα συνέβαινε και αν ημείς είχαμεν αγρόν και ήρχετο ξένος άνθρωπος και κατόρθωνε, δι’ οιουδήποτε τρόπον, να διπλασιάσει και τριπλασιάσει τον αγρόν αυτόν, και τον έσπειρε έπειτα απ’ αρχής μέχρι τέλους ακάνθας».

 

Οπως και στις μέρες μας, η Ελλάδα βρέθηκε στο τέλος του 1930 αντιμέτωπη με μια μεγάλη οικονομική κρίση, που ξέσπασε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1929 και πέρασε και στην Ευρώπη. Η κυβέρνηση Βενιζέλου, που βρισκόταν στην εξουσία από τον Αύγουστο του 1928, ανέκοψε το έργο της, υποχρεώθηκε στις 16 Απριλίου 1932 να κηρύξει προσωρινό χρεοστάσιο και τελικά να παραιτηθεί στις 21 Μαΐου. Η αδυναμία των κομμάτων να συνεννοηθούν για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας οδήγησε σε διάλυση της Βουλής και στην προκήρυξη εκλογών για τις 26 Σεπτεμβρίου 1932, οι οποίες δεν έδωσαν βιώσιμη κυβέρνηση και η χώρα μπήκε στον δρόμο της ανωμαλίας με στρατιωτικά κινήματα και κατάληξη τη δικτατορία του βασιλιά Γεωργίου Β’ και του Ιωάννη Μεταξά. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έγκαιρα είχε προτείνει να συνεννοηθούν τα πολιτικά κόμματα και από κοινού να αντιμετωπίσουν την κρίση. Οι προτάσεις δεν καρποφόρησαν. Αγορεύοντας στη Βουλή για την κρίση στις 5 Απριλίου 1932, ο Βενιζέλος είπε: «Είναι βέβαια λυπηρόν ότι δεν κατωρθώθη η συγκρότησις Οικουμενικής Κυβερνήσεως, η οποία θα επέτρεπε την συγκέντρωσιν όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας, προς επιδίωξιν του κοινού σκοπού και της οικονομικής ανασυγκροτήσεως». Ο Ελευθέριος Βενιζέλος θα επιμείνει στην πρότασή του για συνεννόηση των κομμάτων και σε αγόρευσή του στη Βουλή στις 11 Νοεμβρίου 1932 θα πει: «Μόνον Κυβέρνησις Οικουμενική δύναται να ανταποκριθεί προς τα εκτάκτους περιστάσεις ενώπιον των οποίων ευρίσκεται η χώρα».

 

Και σήμερα είναι έκτακτες οι περιστάσεις με τη βαθιά οικονομική κρίση. Με βέβαιο ότι κανένα κόμμα δεν μπορεί να εξασφαλίσει στις εκλογές, όποτε κι αν γίνουν, αυτοδυναμία, όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις, τι περιμένουν οι πολιτικοί αρχηγοί για να παραμερίσουν τα μικροκομματικά συμφέροντα και να σχηματίσουν μια οικουμενική κυβέρνηση; Η Ιστορία διδάσκει, αλλά, δυστυχώς, οι Ελληνες δεν διδάσκονται!

 

[email protected]