ΑΝΟΙΧΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

 

^[1]JΕΑΝ-ΜΑRIE BLAS DE ROBLES «Εκεί που ζουν οι τίγρεις». Μυθιστόρημα. Μετάφραση Ρίτα Κολαΐτη, Εκδόσεις Πόλις, 2012, σελ. 721

 

 

 

 

 

 

Του Librofilo

(http://www.librofilo.blogspot.com)

 

Το πολυφωνικό μυθιστόρημα του Μπλας ντε Ρομπλές (Γαλλία, 1954) βρίσκεται ακριβώς εκεί όπου το ψυχόδραμα συναντάει την ιστορία, η λαϊκή περιπέτεια πηγαίνει χέρι χέρι με το φιλοσοφικό μυθιστόρημα και οι διαπλεκόμενες και άκρως ρεαλιστικές πολιτικές ίντριγκες μπερδεύονται με τις ενοράσεις ενός ιησουίτη ιερέα του 17ου αιώνα με αχαλίνωτη φαντασία.

 

Το σκηνικό είναι η Βραζιλία το 1982 (χρονιά που δεν αναφέρεται πουθενά αλλά την αντιλαμβανόμαστε από την παρακολούθηση των αγώνων του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου). Με μια δαιμονιώδη, άναρχη και τελείως γκροτέσκα αφήγηση, ο συγγραφέας, έχοντας ως κεντρικό άξονα έναν ευρισκόμενο στα όρια της κατάθλιψης διανοούμενο δημοσιογράφο, τον Ελεάζαρ Φον Βογκάου, ο οποίος, ως ειδικός στο έργο του ιησουίτη ιερέα, εφευρέτη και λόγιου του 17ου αιώνα, Αθανάσιου Κίρχερ (1602-1680), αναλαμβάνει να γράψει τον πρόλογο σε μια βιογραφία του, την οποία έγραψε ο μαθητής του, Κάσπαρ Σοτ (1608-1666). Ο Ελεάζαρ, που ζει στην παρηκμασμένη πλέον πόλη της Αλκάνταρα, με μια ωραιότατη μουλάτα καμαριέρα και έναν παπαγάλο που ονομάζεται Χάιντεγκερ, δεν τρέφει ιδιαίτερη εκτίμηση στο έργο του Κίρχερ και προχωράει ανόρεχτα και με ιδιαίτερα κριτικό μάτι, εκφράζοντας τις αμφιβολίες του για την ποιότητα και την αληθοφάνεια της βιογραφίας ενός ανθρώπου που η υπερβολική φαντασία του αλλά και ο αχαλίνωτος εγωκεντρισμός του τον οδήγησαν σε πλείστες όσες λαθεμένες εκτιμήσεις, ενώ οι ενοράσεις του θα μπορούσαν να συγκριθούν με αυτές του Βαρόνου Μινχάουζεν.

 

Ποιος ήταν όμως ο Αθανάσιος Κίρχερ; Ο ιησουίτης ήταν μια εμβληματική προσωπικότητα της Καθολικής Εκκλησίας, ένας «αναγεννησιακός άνθρωπος», με ανήσυχο πνεύμα και ασυγκράτητη φαντασία, ο οποίος έγραψε πολλά συγγράμματα γύρω από ποικίλα θέματα, όπως η αιγυπτιολογία, η σινολογία, ενώ ασχολήθηκε και με τα μυστήρια των ηφαιστείων και τις εφευρέσεις ιπτάμενων μηχανών. Πληθωρικός και ανοικονόμητος, έπεσε έξω στις περισσότερες διαπιστώσεις του, παρασυρμένος από έναν παιδικό ενθουσιασμό για καθετί καινοφανές και περίεργο.

 

Στη ροή της καθημερινότητας όμως του Ελιάζαρ, εμπλέκονται η παλαιοντολόγος πρώην σύζυγός του Ελάινε, η οποία συμμετέχει σε μια αποστολή στον Αμαζόνιο ψάχνοντας παλαιολιθικά ευρήματα και βρίσκεται εν μέσω μιας άνευ προηγουμένου περιπέτειας με απρόβλεπτες όσο και τραγικές συνέπειες, και η κόρη τους Μοέμα, η οποία σπουδάζει στη Φορταλέζα, αλλά περισσότερο ασχολείται με το πάθος της για τα ναρκωτικά και το σεξ. Γύρω τους στροβιλίζονται ο διοικητής της επαρχίας με τις κομπίνες του για την ανοικοδόμηση της περιοχής και η αλκοολική πάμπλουτη σύζυγός του, δύο ρακοσυλλέκτες μιας φαβέλας στη Φορταλέζα, μια πανέμορφη Ιταλίδα, η Λορεντάνα, που κουβαλάει ένα τραγικό μυστικό, και ένας γιατρός (φίλος του Ελιάζαρ), ο Εούκλιντες, στοχαστικός και καίριος στις διαπιστώσεις του.

 

Πώς συνδέονται αυτά τα φαινομενικά αταίριαστα πρόσωπα μεταξύ τους; Γιατί η φυλή των αγρίων της ζούγκλας του Αμαζονίου μιλάει λατινικά; Πώς συμμετέχουν στην ιστορία οι δύο ταλαίπωροι κάτοικοι της φαβέλας; Ως πού μπορούν να φτάσουν οι περιπέτειες της Μοέμα και της Ελάινε – δύο γυναικών που η ζωή τις οδηγεί στα όριά τους;

 

Ο Ρομπλές, με εξαιρετικό στιλ γραφής, προσφέρει ένα συναρπαστικό και ιδιαίτερα γοητευτικό και πολυεπίπεδο βιβλίο, που ναι μεν αρκετές φορές κουράζει με τη φλυαρία του (αναπόφευκτη σε έργα αυτού του όγκου) και την επανάληψη (κυρίως στη βιογραφία του Κίρχερ), αλλά εντυπωσιάζει με την περιγραφή των γεγονότων, η οποία ισορροπεί θαυμάσια μεταξύ ξέφρενης περιπέτειας και φιλοσοφικού μυθιστορήματος, ενώ η κινηματογραφική τεχνική της εναλλαγής σκηνών και συναισθημάτων φέρνει στον νου μοντάζ ταινίας που σ’ αφήνει με το στόμα ανοιχτό.

 

Μπορεί το μυθιστόρημα να ξεκινάει με μια φράση του Γκέτε από τις «Εκλεκτικές συγγένειες», αλλά περισσότερο το βαραίνει η σκιά του Ουμπέρτο Εκο και του βιβλίου του «Εκκρεμές του Φουκό», του Ιταλο Καλβίνο και του υπέροχου «Αόρατες πόλεις», του έργου του Χ.Λ. Μπόρχες. Εμπνευσμένο και υπερφιλόδοξο, το μυθιστόρημα του Ρομπλές (που κάποιος «αστικός μύθος» λέει ότι το απέρριψαν 35 εκδότες) είναι (κυρίως) ένα βιβλίο που πατάει πάνω στην παράδοση των μεγάλων φιλοσοφικών μυθιστορημάτων του μακρινού παρελθόντος, αλλά είναι ταυτόχρονα μια σύγχρονη και ανθρώπινη δημιουργία, ένα χορταστικό ανάγνωσμα, το οποίο παίζει με τα όρια της μυθοπλασίας, της ψυχολογίας, του κοινωνικού σχολίου και της ιστορικής αλήθειας, όπως μόνο τα μεγάλα μυθιστορήματα μπορούν να κάνουν.

 

 

 

 

 

 

 

Ιστορικό Ροής

 

Εκτύπωση

 

Επιστροφή