Pin It

Της Εφης Μαρίνου

 

«Δεν καταλαβαίνω τι γίνεται. Ή το έργο δεν είναι καλό ή οι ηθοποιοί δεν το καταλαβαίνουν… Δεν παίζεται με αυτό το ανέβασμα». Ο Αντον Τσέχοφ δεν άλλαξε ποτέ γνώμη για την πρώτη παρουσίαση του «Βυσσινόκηπου» από τον Στανισλάφκσι στις 17 Ιανουαρίου του 1904 στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας με πρωταγωνίστρια, μάλιστα, τη γυναίκα του Ολγα Κνίπερ.

 

Είχε τονίσει άπειρες φορές ότι αντιλαμβανόταν το έργο ως κωμωδία, σχεδόν «φάρσα», ενώ ο σκηνοθέτης έβλεπε σ' αυτό ένα κοινωνικό δράμα που μιλούσε για τον αφανισμό των αστών της ρωσικής επαρχίας από την εισβολή των χυδαίων νεόπλουτων.

 

Ο «Βυσσινόκηπος», το πιο παρερμηνευμένο έργο του Τσέχοφ, παίζεται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου (Δευτέρα – Τρίτη) σε σκηνοθεσία Παντελή Δεντάκη, μ' έναν θίασο σημαντικών ηθοποιών της νέας γενιάς. Το αφαιρετικό σκηνικό της παράστασης αποτελούν έντεκα καρέκλες, μερικές βαλίτσες κι ένας μεγάλος πολυέλαιος.

 

«Επιλέξαμε τον «Βυσσινόκηπο» έχοντας την ανάγκη να μιλήσουμε για την κρίση της δικής μας εποχής» λέει ο Παντελής Δεντάκης. «Για τη δική μας κοινωνία, που βίωσε μια περίοδο επίπλαστης ευμάρειας, μια περίοδο με «δανεικά και χωρίς ιδανικά», βουτηγμένη στη χυδαιότητα και τη διαφθορά.

 

Θέλουμε να μιλήσουμε για τις ευθύνες όλων μας σε σχέση με «αυτό που χάνεται». Οσο παραμένεις νωθρός και αδρανής τόσο θα πλησιάζεις στο τέλμα.

 

Επίσης, το ερώτημα που μας απασχόλησε ήταν αν μπορούμε να ξεφύγουμε απ’ αυτό που συνηθίσαμε, που έγινε «φύση» μας. Μέσα από μια κωμική σκοπιά, ν’ ανοίξουμε έναν διάλογο για το βαθυστόχαστο και το αστόχαστο, για το σπουδαίο και το ασήμαντο, για τη θέληση και την αδυναμία».

 

Ο Τσέχοφ, που επέμενε ότι ο «Βυσσινόκηπος» ήταν κωμωδία -ήθελε το κοινό να γελάσει μέχρι δακρύων-, ολοκλήρωσε το έργο απομονωμένος στη Γιάλτα εξαιτίας της φυματίωσης που τον ταλαιπωρούσε. Παρακολουθώντας τις πρώτες πρόβες του έργου απογοητεύτηκε` η υγεία του επιδεινωνόταν. «Με παρουσιάζουν πότε σαν γκρινιάρη συγγραφέα και πότε σαν βαρετό» έλεγε.«Εχω γράψει τόμους με εύθυμες ιστορίες, αλλά η κριτική με θέλει μοιρολογίστρα!…»

 

Το εξοχικό με τον ωραιότερο βυσσινόκηπο της περιοχής, βουλιαγμένο στα χρέη, μετρά τις τελευταίες του μέρες. Οι ένοικοί του, νωθροί, κωμικά ανίκανοι να επιχειρήσουν οποιαδήποτε παρέμβαση που θα απέτρεπε την πώληση, επιπόλαιοι σαν παιδιά, κωφεύουν σε κάθε ήχο προειδοποίησης.

 

Η Λιούμποφ Ρανιέφσκαγια και ο αδελφός της Λεονίντ Γκάγεφ φλυαρούν νοσταλγώντας το ένδοξο παρελθόν. Αναβιώνουν παιδικές αναμνήσεις, πλήττουν, φλερτάρουν, χορεύουν, αναμασούν τα ίδια σε μια προσπάθεια ν’ αποφύγουν το μέλλον που, τελεσίδικο, έρχεται κατά πάνω τους.

 

Ο κήπος θα χαθεί και μαζί μ' αυτόν ένας ολόκληρος παλιός κόσμος. Ο καινούργιος αναδύεται στο πρόσωπο του γειωμένου και πρακτικού Λοπάχιν. Είναι ο έμπορος, το σύμβολο της νέας τάξης στην προεπαναστατική Ρωσία που, φορτωμένος ρούβλια, θ' αγοράσει το κτήμα στο οποίο οι πρόγονοί του δούλεψαν ως σκλάβοι.

 

Στην περίοδο της κρίσης, η ομάδα επέλεξε να παίζεται ο «Βυσσινόκηπος» Δευτέρα και Τρίτη, ώστε οι ηθοποιοί να μπορούν να δουλεύουν και αλλού και την υπόλοιπη εβδομάδα. «Ξεκινήσαμε με το τίποτα», λέει ο Π. Δεντάκης. «Χωρίς χρήματα και με έναν 12μελή θίασο, δεν περιμένουμε θεαματικά εισπρακτικά αποτελέσματα. Ομως θέλαμε ν’ ανεβάσουμε το συγκεκριμένο έργο γιατί πρόσωπα και καταστάσεις παραπέμπουν στην Ελλάδα της σημερινής κρίσης.

 

Στο πώς φτάσαμε στη σημερινή αμηχανία και την κοινωνική αποσύνθεση μ’ ένα μεγάλο κομμάτι του λαού να βρίσκει καταφύγιο στον φασισμό. Το σύμπαν καταρρέει και τα πρόσωπα του έργου βρίσκονται στον κόσμο τους. Ζουν με δανεικά αλλά συμπεριφέρονται σαν πλούσιοι. Ως θύματα του ίδιου του εαυτού τους, τα συμπαθείς, τα αγαπάς.

 

Δεν με ενδιέφερε να μιλήσω για τα κακά του καπιταλισμού. Πιστεύω ότι όσο ευθύνεται το σύστημα όταν σου δίνει δάνειο για να παίξεις στο καζίνο, άλλο τόσο ευθύνεσαι κι εσύ που το παίρνεις».

 

[email protected]

 

INFO: Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7 ΦΙΞ) Σκηνοθεσία-σκηνικό: Παντελής Δεντάκης. Επιμέλεια κίνησης: Αγγελική Στελλάτου. Μουσική: Κώστα Νικολόπουλου. Παίζουν οι Μάκης Παπαδημητρίου, Μιχάλης Οικονόμου, Κατερίνα Λυπηρίδου, Ομηρος Πουλάκης, Σύρμω Κεκέ, Δημήτρης Πασσάς, Σοφία Γεωργοβασίλη, Μαρία Γεωργιάδου, Γιώργος Μελισσάρης, Δάφνη Δαυίδ, Μιχάλης Τιτόπουλος, Πέτρος Σπυρόπουλος, Σπύρος Πίτσος.

Scroll to top