Του Αχιλλέα Κυριακίδη*

Στο «Βήμα» της Κυριακής 9 Ιουνίου, ο εξαιρετικός φιλόλογος και οξυδερκής βιβλιοκριτικός Αναστάσης Βιστωνίτης ξιφουλκεί (με ακαδημαϊκή νηφαλιότητα και αγγλοσαξονική ευγένεια, πάντως) κατά του ποιητή Κώστα Κουτσουρέλη, ο οποίος, στο πόνημά του «Κ. Π. Καβάφης» (εκδ. Μελάνι, 2013), ούτε λίγο ούτε πολύ, χαρακτηρίζει τον Καβάφη «ποιητή της ατάκας» και, επικαλούμενος ένα αξιολογικό «υποδεκάμετρο» του Οντεν, αμφισβητεί την κατάταξη του Αλεξανδρινού στους μείζονες ποιητές, αφού το έργο του δεν πληροί τρεις από τις τέσσερις προς τούτο προϋποθέσεις που θέτει ο Αγγλος. Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο του Κουτσουρέλη ούτε προτίθεμαι να διαδραματίσω σ’ αυτήν τη φιλολογική «μονομαχία» οποιονδήποτε ουσιωδέστερο ρόλο από αυτόν του ουδέτερου και σιωπηλού μάρτυρα.

«Ενας ποιητής» γράφει ο Βιστωνίτης, διατυπώνοντας απλώς το αυτονόητο, «μπορεί να μη μας αρέσει ή να μη μας συγκινεί και να μη μας αρέσει καθόλου». Το ερώτημα είναι αν αυτό το «δικαίωμα προτίμησης» έχουμε το… δικαίωμα και να το ασκήσουμε, καταθέτοντας τα επιχειρήματά μας είτε σε διάβροχες ή μη φιλολογικές ομηγύρεις, είτε σε «καλογραμμένα δοκίμια» όπως, κατά τον δίκαιο Βιστωνίτη, αυτό του Κουτσουρέλη. (Υποθέτω ευλόγως ότι το «καλογραμμένο» δεν έχει να κάνει τόσο με την κομψοέπεια του ύφους όσο με την κομψότητα και, κυρίως, τη στιβαρή τεκμηρίωση των απόψεων.)

Ενώ, λοιπόν, σε διάφορες χώρες της Εσπερίας έχει αρχίσει να αναπτύσσεται ένα κύμα αμφισβήτησης κάποιων έργων-ταμπού και κατακρήμνισης κάποιων συγγραφέων-τοτέμ (βλ., π.χ., στις ΗΠΑ, τα πρώτα σημάδια μιας εκστρατείας αποκαθήλωσης του –ζώντος, παρακαλώ– Φίλιπ Ροθ), η περίπτωση Κουτσουρέλη καταγράφεται (στη δική μου συνείδηση, τουλάχιστον) ως μια πρώτη (;) θαρραλέα απόπειρα να σπάσει η ιδιότυπη «ομερτά» που επι(συγ)καλύπτει κάποια ελληνικά έργα και να αρθεί η εξίσου ιδιότυπη «ασυλία» που διέπει κάποιους Ελληνες συγγραφείς ή, γενικότερα, καλλιτέχνες.

Στο κάτω κάτω, πόσο μπορεί να μείνει μέσα σου ένα απωθημένο χωρίς να σαπίσει; Ο Θερβάντες το κατάλαβε αυτό, έστω και την τελευταία στιγμή, όταν, στο νεκροκρέβατό του, ζήτησε από τον πνευματικό του να σκύψει και του ψιθύρισε στ’ αυτί: «Ο Λόπε είναι σκατά».

…………………………………………………………………..

*Συγγραφέας