Του Πέτρου Θ. Πιζάνια*
Oτιδήποτε και να γράψει ο κ. Ανδριανόπουλος θα έχει ως θέμα την αγορά. Οτιδήποτε και να γράψει ο κ. Μαραντζίδης θα έχει την αγωνία ανανέωσης του αντικομμουνισμού. Πρόκειται για συνανθρώπους μας και πρέπει να κατανοήσουμε τις αγωνίες τους, τουλάχιστον να τηρήσουμε το γνωστό «άκουσέ με και χτύπα με», προφανώς αντιστρέφοντας τη σειρά, χάρη νεότερων πολιτισμικών συνηθειών σε σχέση με την αρχαιότητα. Ας τους ακούσουμε.
Ο κ. Ανδριανόπουλος, ιδεολογικός μπροστάρης του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης στην Ελλάδα, με πολλές αναφορές σε χρησιμοποιημένα δημοσιογραφικά βιβλία στα αγγλικά, έχει βρεθεί ενώπιον της πραγματοποίησης των ιδεών του. Μόνο που, αντί να είναι αυτός ο πολιτικός εφαρμοστής τους, η ιστορία της χώρας μας έκανε ώστε οι πολιτικοί ηγήτορες που άρχισαν να εφαρμόζουν το δόγμα, που εκείνος πρώτος υποστήριζε στην Ελλάδα, να φοράνε εσθήτες σοσιαλιστών αρχικά: όπως ο κ. Σημίτης, ο «αυτή είναι η Ελλάδα», και ο περίγυρος, ο Παπανδρέου ο μικρούλης και οι συμμαθητές του, ο Βενιζέλος ο παχύθυμος και οι κολλητοί του. Ακολούθησαν χειρότερα. Ο τελευταίος έριξε όλο τον σκελετό του μαζί με το περίβλημα στη στήριξη ενός εθνοπατέρα, του σημερινού πρωθυπουργού κ. Σαμαρά. Σοσιαλιστές και εθνοπατέρες, λοιπόν, ανέλαβαν στην Ελλάδα τον νεοφιλελευθερισμό και τα αγαθά της παγκοσμιοποίησης.
Δράμα, εν προκειμένω, ιδεολογικό, αν και κανένα δράμα τελικά δεν είναι τόσο δραματικό όσο φαίνεται αρχικά. Ετσι, ο κ. Ανδριανόπουλος πρόσφατα αποχώρησε από την ιδεολογική υποστήριξη της αγοράς, μάλλον προσωρινά, και προσέφυγε για τις διανοητικές του περιέργειες στη γεωπολιτική, αν και αναγκάζομαι να ομολογήσω κάπως εκ του προχείρου –όπως άλλωστε και με την αγορά. Ετσι, στο τελευταίο κείμενό του στην παρούσα εφημερίδα (22/7) αναζητεί τους Αμερικανούς. Εδώ οι Αμερικανοί, μήπως εκεί; Μπα, τελικά οι Αμερικανοί αποχωρούν από τη Μέση Ανατολή, επειδή βρήκαν πολλά ενεργειακά κοιτάσματα στη χώρα τους, υποστηρίζει ο κ. Ανδριανόπουλος, και θα δουν τι θα πάθουν όσοι επί χρόνια τους κακολογούσαν. Η μία αραβική άνοιξη θα διαδέχεται την άλλη, υποθέτω πως υπονοεί ο κ. Ανδριανόπουλος ότι θα πάθουμε, ανυποψίαστος ότι πάρα πολλοί, και στην Ελλάδα, είναι υποστηρικτές αυτών των επαναστάσεων. Είπαμε εκ του προχείρου και χωρίς καμία απαίτηση ορθολογισμού, ενδεχομένως ίσως χωρίς καν την αναγκαία εμπειρική κατανόηση της απτής πραγματικότητας, επιδίδεται σε γεωπολιτικές αναλύσεις ξεχνώντας τις συντριπτικές ήττες των Αμερικανών στην Σομαλία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, μετά τις κολοσσιαίες καταστροφές που προκάλεσαν.
Αν σε ένα πρώην πολιτικό, και μάλιστα Ελληνα, ο ιρασιοναλισμός μπορεί ίσως να γίνει ανεκτός, κυρίως από μακροχρόνια συνήθεια των πολιτών με τους πολιτικούς τους, αυτό δεν συγχωρείται σε έναν επιστήμονα, μάλιστα ενδεδυμένο με τον τίτλο του καθηγητή πανεπιστημίου. Εδώ ο ορθολογισμός, εν προκειμένω ο επιστημονικός, θα έπρεπε να είναι όρος εκ των ων ουκ άνευ. Αντίθετα, όμως, από αυτό τον κανόνα ο κ. Μαραντζίδης (συνάδελφος!), από τους πλέον εργατικούς πολιτικούς επιστήμονες που μεταπήδησαν στην Ιστορία, ελλείψει αντικειμένου, διαπρέπει στον ιρασιοναλισμό. Δεν θα αναφερθώ στα βιβλία του, από τα οποία ορισμένα κεφάλαια προσέλκυσαν τη συμπάθειά μου, ούτε στις δημοσκοπήσεις που παρουσίαζε σε τηλεοράσεις κατά την πρωθυπουργία του κ. Σημίτη, με τα εξωφρενικά συμπεράσματα –αυτά ήταν πάρεργα και, στο τέλος τέλος, δεν είναι δημοσκόπος. Αυτό που προσέλκυσε την προσοχή μου είναι το σημείωμά του στην παρούσα εφημερίδα (18/7). Ισως μετά τους μοναχούς Κολλυβάδες, τους γνωστούς πολέμιους του Διαφωτισμού, το κείμενο αυτό του κ. Μαραντζίδη να είναι το εντελέστερο κείμενο ανορθολογισμού. Λέει ο συντάκτης του στο εν λόγω σημείωμα (ας μου συγχωρήσει τη σύνοψη λόγω χώρου) πως τα δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης, που αναπτύσσει και στηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, ακολουθούν τα πρότυπα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στην Κατοχή (βλέπε εθνική αλληλεγγύη), με σκοπό να διευρύνει την επιρροή του στην ελληνική κοινωνία, ώστε όπως «εντέλει είναι φανερό…» να εγκαθιδρύσει στην Ελλάδα ένα καθεστώς τύπου Τσάβες, δηλαδή καθεστώς «…γκρίζας ζώνης ανάμεσα στη δημοκρατία και τον μονοκομματικό αυταρχισμό της Λαϊκής Δημοκρατίας…». Αρχικά, να μου συγχωρήσει ο αναγνώστης την παράγραφο απνευστί, αλλά και εμένα μου κόπηκε η ανάσα όταν διάβασα το σημείωμα του κ. Μαραντζίδη. Τελικά, κατέληξα, όπως είπα πριν, ότι ανήκει στα μνημεία του ιρασιοναλισμού, για τούτο και ο κ. Μαραντζίδης δεν μπορεί παρά να τοποθετηθεί στα δεξιά των Κολλυβάδων.
Τα μέσα ενημέρωσης, διεθνώς και στη χώρα μας, αλλά και ο χώρος της πολιτικής στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, κυριαρχούνται από ιδεολογικά φρικιά του νεοφιλελευθερισμού, στα οποία το φύλλο συκής συγκάλυψης του ανορθολογισμού τους είναι η προσφυγή στις τέσσερις απλές πράξεις της αριθμητικής. Γύρω από αυτές περιστρέφονται οι αναλύσεις τους και σε αυτές θεμελιώνονται τα επιχειρήματά τους, σχεδόν πάντα έωλα, και μετά βίας συγκαλύπτουν την εξουσιαστική τους επιβολή σε βάρος λαών του ευρωπαϊκού Νότου υπέρ των τραπεζών και των εκπροσώπων τους, όπως η κ. Μέρκελ προσφάτως και ο κ. Ολάντ. Ο κ. Ανδριανόπουλος και ο κ. Μαραντζίδης, αν και ανεξάρτητα ο καθένας, κάνουν έναν κοινό αγώνα χωρίς να χρησιμοποιούν προσθαφαιρέσεις, επειδή προσβλέπουν σε κάτι υψηλότερο: θέλουν να είναι παραγωγοί ιδεολογίας. Υπέρ μιας μεταφυσικής λογικής της αγοράς, ο πρώτος, χωρίς να αντικρίζει καν τα κοινωνικά ερείπια που αφήνει στο πέρασμά της η πολιτικά πραγματοποιημένη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία. Υποθέτω ότι, όπως και οι παλαιοί ανανεωτές κομμουνιστές λέγαμε ότι ο πραγματοποιημένος σοσιαλισμός δεν είναι ο σωστός και θα έρθει ένας άλλος, καλύτερος, κάπως έτσι και ο κ. Ανδριανόπουλος με την αγορά του. Ο κ. Μαραντζίδης, που προσπαθεί να ανασυστήσει τον αντικομμουνισμό δύο και πλέον δεκαετίες μετά την πτώση των εν λόγω καθεστώτων, επιδιώκει ένα εγχείρημα ανέφικτο εκ συστάσεως. Για τούτο καταφεύγει σε εκείνη τη θεμελιώδη και στιβαρή λογική αλληλουχία σκέψεων, που υποστηρίζει πως, αφού η κότα έχει πτερύγια όπως το ψάρι, είναι και αυτή ψάρι.
…………………………………………………………………………………………………………………….
* Καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας – Τμήμα Ιστορίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο
