Στην Ελλάδα των μνημονίων, οι πολίτες έχουμε χάσει το δικαίωμα στη δημόσια υγεία και την ιατρική φροντίδα, ένα δικαίωμά μας που προστατεύεται από το ελληνικό Σύνταγμα. Αντίθετα, σε όλο τον κόσμο κοινωνίες, που μέχρι χθες απαξιώναμε ως υπανάπτυκτες, προτάσσουν την εξασφάλιση υγείας ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα
Η Ουρουγουάη έχει. Το ίδιο η Λετονία και η Σενεγάλη. H xώρα μας πάλι υπολείπεται ακόμα και σ' αυτόν τον τομέα, ακόμα και έναντι κρατών που μέχρι πρότινος απαξιώναμε ως κοινωνίες υπανάπτυκτες, υποδεέστερες της δικής μας. Τη στιγμή που οι περισσότερες από τις μισές χώρες του πλανήτη έχουν σε κάποιο βαθμό εξασφαλισμένο το δικαίωμα στη δημόσια υγεία και την ιατρική φροντίδα για τους πολίτες τους, μέσα από το εθνικό τους Σύνταγμα, στην Eλλάδα των μνημονίων οι χειμαζόμενοι πολίτες χάνουν ακόμα και το δικαίωμα στην περίθαλψη.
Στον τόπο όπου το δικαίωμα στην προστασία της υγείας προβλέπεται και προστατεύεται από το ελληνικό Σύνταγμα ως ένα από τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και επιπλέον η Υγεία ανάγεται σε αντικείμενο κρατικής μέριμνας, οι πολιτικές των μνημονίων πετούν στον κάλαθο των αχρήστων τις συνταγματικές αυτές επιταγές και μαζί τους πετούν ανασφάλιστους και άνεργους εκτός Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Με ένα τρικ, επαναφέροντας έναν χουντικό νόμο που τότε μάλιστα επιχειρούσε να λειτουργήσει υπέρ των απόρων, αλλά η σημερινή εφαρμογή του φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα, το Εθνικό Σύστημα Υγείας δείχνει την πόρτα της εξόδου στους πολίτες που δεν έχουν βιβλιάριο ασθενείας και αρνείται να τους περιθάλψει, εκτός εάν διαθέτουν βιβλιάριο πρόνοιας ή απορίας κι αν οι ίδιοι έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν από την τσέπη τους τα έξοδα νοσηλείας και θεραπείας.
Τι γίνεται την ίδια στιγμή ανά τον κόσμο σε επίπεδο προστασίας του δικαιώματος στην υγεία; Σύμφωνα με μελέτη ομάδας επιστημόνων του Πανεπιστημίου UCLA (Global Public Health), που μελέτησε τα Συντάγματα των 193 κρατών-μελών των Ηνωμένων Εθνών, παρά το γεγονός ότι όλα έχουν αναγνωρίσει το παγκόσμιο δικαίωμα στην υγεία, στην πράξη τα χάσματα που εντοπίζονται είναι τεράστια.
Ζητούν τακτική και μακροπρόθεσμη παρακολούθηση της προστασίας των δικαιωμάτων στην υγεία των πολιτών όλων των χωρών, είτε προβλέπονται από το Σύνταγμα είτε όχι.
Μόνο 73 κράτη-μέλη (38%) διασφαλίζουν το δικαίωμα στις υπηρεσίες ιατρικής φροντίδας, ενώ 27 (14%) προέβλεπαν προστασία αυτού του δικαιώματος μέχρι το 2011. Στην προστασία της δημόσιας υγείας, οι επιδόσεις ήταν ακόμα φτωχότερες: μόνο 27 χώρες (14%) εξασφαλίζουν το δικαίωμα αυτό και 21 (11%) προσβλέπουν στην εξασφάλισή του.
Παρά το γεγονός ότι μόνο το 33% των Συνταγμάτων που υιοθετήθηκαν πριν από το 1970 περιλαμβάνουν τουλάχιστον ένα δικαίωμα υγείας, το 60% όσων εισήχθησαν την περίοδο 1970-1979 συμπεριλαμβάνουν το δικαίωμα στην υγεία, τη δημόσια υγεία ή και την ιατρική φροντίδα. Τα τρία τέταρτα των Συνταγμάτων που υιοθετήθηκαν τη δεκαετία του ’80 και το 94% των Συνταγμάτων του ’90 προστατεύουν τουλάχιστον ένα από αυτά τα δικαιώματα. Μόνο ένα από τα 33 Συντάγματα της δεκαετίας 2000-2011 δεν προστάτευε τουλάχιστον ένα δικαίωμα.
Η παγκόσμια αναγνώριση ενός δικαιώματος στην υγεία -γράφουν οι συντάκτες της μελέτης- είναι ένα δυναμικό βήμα στην εξασφάλιση της υγείας ως θεμελιώδους αγαθού για όλους τους ανθρώπους. Είναι ωστόσο σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι αυτό το ηθικό δικαίωμα θα «μετακινηθεί» από το φιλοσοφικό στο πρακτικό επίπεδο. Αυτό απαιτεί διαφάνεια και λογοδοσία, με εύκολη πρόσβαση του κοινού στις πληροφορίες για το ποιες χώρες εφαρμόζουν τις εγγυήσεις.
