«Είναι ανατριχιαστικό!», «Αυτός ο τύπος πρέπει να συλληφθεί», «Είναι ένας ηδονοβλεψίας με μια φωτογραφική μηχανή», «Οι άνθρωποι αυτοί πίστευαν ότι προστατευόταν η ιδιωτική ζωή τους, μέχρι που αυτός εισέβαλε στο σπίτι τους»… Πλήθος από οργισμένα, κατηγορηματικά σχόλια συνεχίζουν να κατακλύζουν τα μπλογκ και τα μεσα κοινωνικής δικτύωσης για τη σειρά φωτογραφιών του Αμερικανού καλλιτέχνη Aρνε Σβένσον με τίτλο «The Neighbors» (Οι γείτονες).
Ο 60χρονος φωτογράφος πριν από δύο χρόνια «έσπασε» με τον φακό του τους τοίχους και τα παράθυρα των διαμερισμάτων απέναντι από το δικό του στην Τραϊμπέκα της Νέας Υόρκης και έκανε τους γείτονές του πρωταγωνιστές στις εικόνες του, χωρίς καν να ζητήσει την άδειά τους. Χρησιμοποιώντας ένα φακό 500 mm, έβαλε στο στόχαστρο τη ζωή των άλλων, σαν τον ήρωα του Χίτσκοκ στον «Σιωπηλό μάρτυρα», καταργώντας την απόσταση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού.
Οταν εξέθεσε τη δουλειά του σε κοντινή γκαλερί, ορισμένοι από τους φιλότεχνους γείτονες αναγνώρισαν, όπως ήταν αναμενόμενο, τον εαυτό τους στις φωτογραφίες του. Μάλιστα δύο από αυτούς προχώρησαν σε μηνύσεις, καθώς εντόπισαν και τα παιδιά τους στις εικόνες. Ωστόσο η δικαστική απόφαση που βγήκε αυτό τον μήνα κρίνει ότι οι ενέργειες του Σβένσον δεν ήταν παράνομες, σύμφωνα με την πρώτη τροποποίηση του συνταγματικού «άρθρου περί ελευθερίας της έκφρασης» και ότι για τα έργα τέχνης δεν χρειάζεται συναίνεση προκειμένου να πραγματοποιηθούν ή να πωληθούν.
Ο Σβένσον επισημαίνει στα MME ότι η ετυμηγορία του αμερικανικού δικαστηρίου είναι «μια μεγάλη νίκη για τα δικαιώματα όλων των καλλιτεχνών» και, παρότι κατανοεί τη δυσπιστία που υπάρχει απέναντί του, τονίζει ότι τα κίνητρά του δεν ήταν ηδονοβλεπτικά. Ηθελε μόνο να παρακολουθήσει τις αποχρώσεις της ανθρώπινης ύπαρξης.
«Ανακάλυψα τις σιωπηλές, ασυνείδητες πτυχές της ζωής, ένα πλαίσιο ανοιχτό σε ερμηνείες και αφηγήσεις», εξηγεί. «Μια δραματική στιγμή έχει τη μοναδική δύναμη της δράσης, αλλά και οι μικρές στιγμές σηματοδοτούν τον χρόνο μας σε αυτήν τη γη. Με ενδιαφέρει περισσότερο η καταγραφή της αναπνοής μεταξύ των λέξεων απ’ ό,τι οι ίδιες οι λέξεις».
Οι εικόνες του Σβένσον δεν είναι τόσο εντυπωσιακές εκ πρώτης όψεως. Ούτε όμως αποκαλυπτικές και προκλητικές. Τα πρόσωπα των ακούσιων πρωταγωνιστών του δεν αποκαλύπτονται. Οι φωτογραφίες του, υπαινικτικές, έχουν ζωγραφική χροιά, θεατρικότητα, μυστήριο. Ωστόσο, η αίσθηση ότι ο άλλος είναι ανύποπτος, εκτεθειμένος στον φακό μπορεί να τρομάξει. Ασε δε που ο Σβένσον, με αυτήν τη σειρά που παρουσιάστηκε σε αρκετές αίθουσες τέχνης στην Αμερική, απέκτησε φήμη και χρήμα. Κάθε φωτογραφία του κοστίζει πάνω από 7.500 δολάρια…
Επιμ.: Π. Σπίνου
