ΚΟΛΟΜΒΙΑ Ξεκίνησαν οι αγρότες πριν από τρεις βδομάδες, αλλά πλέον μια σειρά κλάδοι έχουν ενωθεί μαζί τους

Της Κορίνας Βασιλοπούλου

^[1]Μια απεργία αγροτών που διανύει την τρίτη της εβδομάδα. Μια διαμαρτυρία που μεταφέρθηκε από την ύπαιθρο στις πόλεις. Και μια κυβέρνηση που από την κατάσταση νιρβάνας στην οποία βρισκόταν, βλέπει τη δημοτικότητά της σε ελεύθερη πτώση κι επιδίδεται σε επικοινωνιακά κόλπα τύπου «ανασχηματισμός». Τον Αύγουστο, η Κολομβία φαίνεται πως ξεκίνησε να ζει τη δική της μικρή «άνοιξη». Σύντομη; Θα το δείξει ο Σεπτέμβρης. Κι όλα αυτά για μια απεργία για την οποία ο δεξιός πρωθυπουργός Χουάν Μανουέλ Σάντος διατεινόταν μέχρι πρότινος ότι «δεν υπάρχει».

Η εξέγερση των αγροτών και των κτηνοτρόφων ξεκίνησε στη μακρινή επαρχία μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Στη συνέχεια, ενώθηκαν μαζί τους και οι οδηγοί των φορτηγών οι οποίοι διαμαρτύρονταν για τις τιμές στα καύσιμα. Κατόπιν, ακολούθησαν κι άλλοι. Στην πρωτεύουσα Μπογκοτά, στο Μεντεγίν και σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα, χιλιάδες διαδηλωτές, συνδικαλιστές, εκπαιδευτικοί, εργάτες, φοιτητές, νοσηλευτικό προσωπικό και άλλοι κλάδοι βγήκαν στους δρόμους για να συμπαρασταθούν στους αγρότες και να ενώσουν τα αιτήματά τους με τα δικά τους. Η διαμαρτυρία, η μεγαλύτερη στην πρόσφατη ιστορία της Κολομβίας, σύμφωνα με τα εγχώρια ΜΜΕ, είχε τέσσερις νεκρούς, καμιά εκατοστή τραυματίες και δεκάδες συλληφθέντες, όταν προς τα τέλη Αυγούστου οι διαδηλώσεις στις πόλεις πήραν βίαιη μορφή.

Νόμος και τάξη

Πλήρως ευθυγραμμισμένος με το δόγμα «νόμος και τάξη», ο υπουργός Αμυνας της χώρας κατέβασε στρατό στους δρόμους χαρακτηρίζοντας τρομοκράτες όσους συμμετείχαν στις διαδηλώσεις. Μέσα σε αυτό το τεταμένο κλίμα, η κυβέρνηση Σάντος θα πρέπει παράλληλα να συνεχίσει τις ειρηνευτικές συνομιλίες που έχει ξεκινήσει με το FARC (Fuerzas Armadas Revolucionarias Colombianas: Ενοπλες Επαναστατικές Δυνάμεις της Κολομβίας), το μεγαλύτερο και αρχαιότερο αντάρτικο της χώρας, και να προχωρήσει προς την ίδια κατεύθυνση και με την άλλη μεγάλη αντάρτικη οργάνωση της Κολομβίας,το ELN (Ejercito de Liberacion Nacional: Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός).

Κατά κάποιο τρόπο, υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στο αντάρτικο που γεννήθηκε δεκαετίες πριν και στις σημερινές διαδηλώσεις. Και ο συνδετικός κρίκος «είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε».

Η Κολομβία, σε αντίθεση με πολλές χώρες στην αμερικανική ήπειρο που έκαναν στροφή προς τα αριστερά, εκλέγει δεξιές κυβερνήσεις. Είναι η πιο πιστή σύμμαχος των ΗΠΑ και δέκτης του μεγαλύτερου τμήματος της αμερικανικής εξωτερικής βοήθειας στην περιοχή και ως εκ τούτου, ακολουθεί κατά γράμμα τις οικονομικές επιταγές του Ουάσινγκτον. Πέρυσι άρχισε να εφαρμόζεται η διμερής συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., η οποία και πυροδότησε την πρόσφατη εξέγερση των αγροτών. Οι τιμές σε πολλά αγροτικά προϊόντα και στα καύσιμα πολλαπλασιάστηκαν.

Την ίδια στιγμή, οι ντόπιοι αγρότες αντιμετωπίζουν τον αθέμιτο ανταγωνισμό των πολύ φτηνότερων εισαγόμενων προϊόντων που έχουν πλημμυρίσει την αγορά. Μερικά παραδείγματα: μια λίβρα πατάτες εγχώριας παραγωγής πωλείται σε αγορές της Μπογκοτά, από 800 πέσος Κολομβίας που στοίχιζε πριν, 1.500. Μια λίβρα φρέσκα κρεμμύδια, από τα 700 στα 3.500 πέσος!

Αγρότες και κτηνοτρόφοι απαιτούν την ακύρωση της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου και τη στήριξη της εγχώριας παραγωγής. Κάπου εδώ, το αγροτικό ζήτημα συναντά τις ειρηνευτικές διαδικασίες με τους αντάρτες και το αντάρτικο ζήτημα αυτό καθεαυτό. Τόσο το FARC όσο και το ELN γεννήθηκαν στις αγροτικές περιοχές ως απάντηση στις αδικίες και την καταπίεση ενός φεουδαρχικού καθεστώτος. Τα αιτήματά τους δεν έχουν αλλάξει ουσιαστικά εδώ και δεκαετίες: ανακατανομή της γης, κατασκευή δρόμων, δημιουργία σχολείων και νοσοκομείων.

Η Κολομβία είναι μία από τις χώρες με την πιο άνιση κατανομή γης στον κόσμο και από τις ελάχιστες πλέον χώρες της Λατινικής Αμερικής που δεν έχουν προχωρήσει στην ανακατανομή της. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, το 1,15% των κατοίκων έχει στην κατοχή του το 52% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Οι ανισότητες, φυσικά, δεν περιορίζονται στην επαρχία. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το 34% των Κολομβιανών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας (με λιγότερα από 2 δολάρια την ημέρα). Από αυτούς, το 16% ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας (λιγότερο από 1,25 δολάριο την ημέρα).

Ο δεξιός πρόεδρος Χουάν Μανουέλ Σάντος σκαρφίστηκε έναν πραγματικά πρωτότυπο τρόπο για να καταπολεμήσει τη φτώχεια: καθιέρωσε σε παγκόσμια αποκλειστικότητα έναν εγχώριο δείκτη μέτρησης της φτώχειας, τον πολυδιάστατο δείκτη φτώχειας ο οποίος δεν λαμβάνει υπόψη του το εισόδημα, αλλά συνυπολογίζει και την πρόσβαση στην υγεία, στην παιδεία και στη στέγη! Σε παρόμοια κατάσταση άρνησης βρισκόταν έως πρόσφατα, όταν δήλωνε δημόσια ότι «αυτό που κάποιοι αποκαλούν εθνική απεργία των αγροτών δεν υπάρχει».

Ανώμαλη προσγείωση

Η επέκταση των αναταραχών τον προσγείωσε σε μια σκληρή πραγματικότητα. Αναγκάστηκε να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αρχικά με τους οδηγούς των φορτηγών, στους οποίους υποσχέθηκε πάγωμα στην τιμή των καυσίμων για τρεις μήνες, και με τους αγρότες.

Αρνείται ωστόσο να αγγίξει το ακανθώδες πρόβλημα της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου. Η ακύρωσή της αποτελεί το βασικό αίτημα των αγροτών. Χθες, ο Σάντος ανακοίνωσε επιτέλους τον πολυαναμενόμενο ανασχηματισμό. Θα καταφέρει με τέτοια επικοινωνιακά τρικ να περισώσει τη δημοτικότητά του η οποία, σύμφωνα με το ινστιτούτο Gallup, καταβαραθρώθηκε μέσα σε δύο μήνες από το 48% στο 21% και με το 82% των πολιτών να θεωρεί ότι τα πράγματα βαίνουν προς το χειρότερο;