Του Γιώργου Σταματόπουλου

Κατάκοπος κάθομαι σ’ ένα παγκάκι στην Κοράη, μετά περίπατο (εξαναγκαστικό) πολλών χιλιομέτρων, απέναντι από τη στοά και τα ωραία καφέ. Τη ματιά έλκουν δύο συνθήματα στους απέναντι τοίχους, που υπογράφονται από το σύμβολο των αναρχικών, το κεφαλαίο άλφα κλεισμένο σε κύκλο.

Διαβάζω το πρώτο: «Ούτε φασισμός ούτε δημοκρατία / κάτω ο κρατισμός, για πάντα αναρχία». Το ξαναδιαβάζω· ναι, δεν έκανα λάθος. Φασισμός και δημοκρατία εξισώνονται από τους αναρχικούς φωστήρες. Πάνω απ’ όλα τοποθετείται, ως πολιτική λύση, η αναρχία. Η δημοκρατία δηλαδή, που εμπεριέχει την πολιτική φιλοσοφία της αναρχίας, διότι ως εξουσία του δήμου επιτρέπει στον κάθε έναν ξεχωριστά να αυτοπραγματωθεί ως άνθρωπος, να γίνει αυτεξούσιος, εντός των αρχών του δικαίου, της αλληλεγγύης προς ιδιαίτερους, να αχθεί στην πλήρη αυτονομία καταργώντας κυριολεκτικά την εξουσία. Οι συγγραφείς βλέπουν την αναρχία σαν μια συνάντηση και συνεργασία των ανθρώπων με στόχο να φτιάξουν την αταξική κοινωνία· αδυνατούν, προφανώς, να κατανοήσουν ότι η αταξική κοινωνία δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αυτεξούσιο της ίδιας της δομής του συστήματος. Είναι γεγονός ότι ο αναρχισμός προσεγγίζει τη δημοκρατία όταν προσεταιρίζεται τις ιδέες της κοινότητας, του συνεταιρίζεσθαι, της αυτονομίας και αυτοδιαχείρισης, της αλληλεγγύης, του εθελοντισμού στη βάση (διατροφή, διαμονή, τέχνη, πολιτισμός).

Εκτός εάν οι συνθηματογράφοι εννοούν τη γελοία καρικατούρα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας που «απολαμβάνουμε» οι πλείστοι στην καμπούρα μας. Αλλά και αυτό δεν αφαιρεί τη χυδαιότητα να ταυτίζεται η (όποια) δημοκρατία με τον φασισμό. Και το δεύτερο σύνθημα: «Φωτιά σε κράτος και πολιτισμό / Να ζήσουμε στης φύσης τον ρυθμό». Εδώ πια δηώνονται όλα στο όνομα μιας δήθεν ελεύθερης, φυσικής γύμνιας και ανάσας. Καλά, μάλλον σαν «πηγή δυστυχίας» εννοούν τον κατασκευασμένο μας, υλόφρονα πολιτισμό, αλλά να πυρπολήσουμε τον ίδιο (ή την έννοιά του) θα μας οδηγούσε στην αποθέωση του μηδενισμού. Το σύνθημα έχει άρωμα πολλών προσωπικοτήτων του παρελθόντος: Μπακούνιν, Μαρκούζε, Φρόιντ, Ρουσσώ, Προυντόν… Είναι, όμως, τόσο άκομψα και φτωχά διατυπωμένο, που ουσιαστικά αναιρεί την πολιτική των ανθρώπων, μια και το έτυμον του πολιτισμού είναι η «πόλις» και πιο πριν το ρήμα «πέλω» που σημαίνει συναθροίζομαι.

Το νόημα του ανθρώπου τούτο φαίνεται: η δημοκρατία και ο πολιτισμός· ας μην τα ειρωνευόμαστε χωρίς να έχουμε μπει στον κόπο της (πολιτικής) γνώσης.

[email protected]