ΙΡΑΝ Στις συνομιλίες της Τεχεράνης με τα 5 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας συν τη Γερμανία- που αρχίζουν την Τρίτη στη Γενεύη υπάρχει η ιστορική δυνατότητα για συμφωνία επίλυσης του ιρανικού πυρηνικού ζητήματος

Του Νικόλα Ζηργάνου

^[1]Την ερχόμενη Τρίτη αρχίζουν στη Γενεύη οι πολυαναμενόμενες συνομιλίες μεταξύ του Ιράν και της ομάδας 5+1, όπως ονομάζονται οι συνομιλητές της Τεχεράνης, που είναι τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία και Γαλλία) με την προσθήκη της Γερμανίας σχετικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.

Τις συνομιλίες, που θα είναι οι πρώτες μετά την ανάδειξη του -πρώην διαπραγματευτή για τα πυρηνικά- μετριοπαθούς μεταρρυθμιστή Χασάν Ροχανί στην ιρανική προεδρία, χαρακτήρισε χθες ο πρόεδρος του ιρανικού κοινοβουλίου και πρώην διαπραγματευτής για τα πυρηνικά, Αλί Λαριτζανί, «παράθυρο ευκαιρίας, αρκεί τα δύο μέρη να θέλουν να το χρησιμοποιήσουν».

«Πρόκειται περισσότερο για συνομιλίες δημιουργίας κλίματος εμπιστοσύνης, παρά για ένα δούναι και λαβείν», σχολίασε ο Λαριτζανί, ο οποίος είχε διαδεχτεί τον Ροχανί στο αξίωμα του προέδρου του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας.

Ομως μάλλον αυτή είναι η μισή αλήθεια. Γιατί στο παρασκήνιο το ζητούμενο είναι ακριβώς ένα δούναι και λαβείν, με ζητούμενο από τη μία πλευρά να σιγουρευτεί η Δύση ότι το Ιράν δεν θα κατασκευάσει πυρηνικά όπλα και από την άλλη, να αρθούν οι κυρώσεις κατά της Τεχεράνης.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της αμερικανικής εφημερίδας «Wall Street Journal» το Ιράν ετοιμάζει να μεταβεί στη Γενεύη με «σοβαρή πρόταση», στην οποία θα περιλαμβάνεται η σημαντική μείωση του αριθμού των εν λειτουργία συσκευών φυγοκέντρισης που εμπλουτίζουν το ουράνιο σε ποσοστό 20% και διαβεβαίωση για άμεση και απρόσκοπτη πρόσβαση των διεθνών επιθεωρητών σε όλες τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.

Aναστολή λειτουργίας

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ίσως να τεθεί στο τραπέζι και πιθανή αναστολή της λειτουργίας του υπόγειου πυρηνικού κέντρου που λειτουργεί στην ιερή πόλη Κομ, ενώ συζητείται και να τεθεί πλαφόν στις ποσότητες εμπλουτισμένου ουρανίου που θα διαθέτει η Τεχεράνη, ώστε να παραμένει κάτω από την αναγκαία ποσότητα που της επιτρέπει να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο.

Ομως, δεν είναι όλοι οι παράγοντες της εξουσίας στην Τεχεράνη υπέρ αυτής της διαπραγματευτικής τακτικής και υπάρχουν ισχυρές φωνές που ασκούν κριτική με το επιχείρημα ότι οι Ιρανοί υποχωρούν στις διαπραγματεύσεις και δίνουν πάρα πολλά σε σχέση με όσα θα πάρουν. Από την πλευρά τους, οι Αμερικανοί δεν αφήνουν να διαρρεύσει τίποτα σχετικά με τις πραγματικές προθέσεις τους και όσα λένε ή πράττουν δημόσια, λειτουργούν περισσότερο στη δημιουργία καλύτερου κλίματος, παρά αποτελούν συγκεκριμένες προτάσεις. Το ακανθώδες θέμα της άρσης των κυρώσεων δεν είναι μόνο στο χέρι της κυβέρνησης Ομπάμα, αλλά θα απαιτήσει την έγκριση του Κογκρέσου, όπου είναι πολλοί τόσο οι Ρεπουμπλικανοί όσο και οι Δημοκρατικοί γερουσιαστές που θα μπλοκάρουν το άνοιγμα Ομπάμα προς την Τεχεράνη. Οι περισσότεροι είναι υπό την επιρροή του ισραηλινού λόμπι και έχουν προγραμματίσει για τα τέλη Οκτωβρίου να ψηφίσουν και νέες κυρώσεις αντί να απαλύνουν τις ήδη υπάρχουσες.

Ομως, αν επαληθευτεί το άνοιγμα Ροχανί, τότε θα είναι πολύ δύσκολο να κρατήσει η Ουάσινγκτον τόσο σκληρή στάση, ιδίως αν οι Ευρωπαίοι -που θέλουν να κλείσει το θέμα θετικά- αποστασιοποιηθούν και διασπάσουν το μέχρι στιγμής ενιαίο δυτικό μέτωπο. Οι συνομιλίες της Γενεύης για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα θα επηρεάσουν και το Συριακό, ενώ μια αποτυχία των συνομιλιών θα σημάνει νέο πισωγύρισμα στην -όποια- ειρήνη και σταθερότητα στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.